(Congannghean.vn)-Bằng nhiều thủ đoạn khác nhau như gọi điện đến người lao động tham gia BHXH để lừa đảo, hoặc cá nhân, doanh nghiệp móc nối để “lách luật”, không tham gia đóng bảo hiểm nhưng vẫn được hưởng chế độ, mượn hoặc lập khống để hưởng chế độ thai sản, tử tuất… là những hành vi lừa đảo, trục lợi BHXH đã bị phát hiện trong thời gian gần đây.
Ngày 14/9/2020, cơ quan BHXH Việt Nam phát đi thông báo, cảnh báo về thủ đoạn mới, mạo danh cơ quan BHXH để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người dân vừa mới xuất hiện tại một số địa phương trong cả nước.
 |
| BHXH Việt Nam tiến hành triển khai chi trả lương hưu tại nhà trong thời gian giãn cách xã hội, phòng chống dịch Covid-19 |
Theo BHXH Việt Nam, trong những ngày gần đây, đường dây nóng của cơ quan này đã nhận được thông tin phản ánh của một số người dân về việc họ nhận được các cuộc điện thoại của người lạ có các đầu số: 0555..., 8009... tự xưng là người của cơ quan BHXH. Các đối tượng này thông báo cho người dân việc họ đã đi khám, chữa bệnh (KCB) bằng thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) nhưng chưa thanh toán tiền KCB hoặc thông báo người dân đã trục lợi tiền KCB từ Quỹ BHYT… Sau đó yêu cầu người dân cung cấp về nhân thân và nộp một khoản tiền (thông qua tài khoản) để thanh toán chi phí đã KCB BHYT hoặc hoàn trả tiền đã trục lợi từ Quỹ BHYT, nếu không cơ quan BHXH sẽ báo Công an vào cuộc điều tra, trừ tiền có trong tài khoản ngân hàng của người dân, cắt quyền sử dụng thẻ BHYT của người dân.
BHXH Việt Nam cảnh báo, việc đối tượng tự xưng là người của cơ quan BHXH gọi điện cho người dân để thông báo các nội dung trên là lừa đảo. Hiện nay, cơ quan BHXH không triển khai bất kỳ hình thức điện thoại trực tiếp nào cho người dân thông báo việc họ đã đi KCB bằng thẻ BHYT hoặc nói họ đã trục lợi tiền của Quỹ BHYT như thông tin một số người dân phản ánh ở trên. BHXH Việt Nam khuyến nghị, người dân cần nâng cao cảnh giác khi nhận được các cuộc điện thoại lạ, tự xưng là người của cơ quan BHXH; tuyệt đối không thực hiện bất cứ yêu cầu nào của các đối tượng, nhất là không chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ qua điện thoại. Trong trường hợp người dân nhận được các cuộc gọi đến từ người lạ tự xưng là người của cơ quan BHXH, cần báo ngay cho cơ quan Công an để xử lý, hoặc thông báo đến số đường dây nóng của BHXH Việt Nam là 1900.9068 để được tư vấn, hỗ trợ và giải đáp kịp thời.
Cũng liên quan đến BHXH, thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhiều công ty, doanh nghiệp hoạt động cầm chừng, phải cắt giảm công nhân dẫn đến tình trạng đời sống người lao động, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, khu chế xuất gặp rất nhiều khó khăn. Trước thực trạng này, đã có hàng nghìn công nhân chấp nhận hưởng chế độ BHXH 1 lần. Số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2020, cả nước có 391.000 người đăng ký hưởng chế độ với số tiền chi trả là 14.774 tỉ đồng. Lợi dụng tình hình này, một số đối tượng đã rao thu mua sổ BHXH của công nhân để trục lợi. Bộ Công an cảnh báo hoạt động mua bán, thu gom sổ BHXH dưới bất kể hình thức nào đều là bất hợp pháp. Việc người lao động chuyển sổ BHXH cho người khác có thể tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật và gây bất ổn trong xã hội.
 |
| Thanh tra ngành Bảo hiểm xã hội tiến hành kiểm tra, thanh tra tại một doanh nghiệp có dấu hiệu trục lợi BHXH |
Trước tình trạng nhiều doanh nghiệp cắt giảm nhân công, nhiều lao động phải hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp nhưng vẫn có không ít doanh nghiệp cần lao động làm việc. Họ đã lách luật BHXH bằng cách ký hợp đồng thời vụ dưới 3 tháng với những công nhân này, mục đích vừa đảm bảo kinh doanh sản xuất, vừa không phải đóng BHXH, mà chỉ để công nhân được hưởng bảo hiểm tự nguyện. Doanh nghiệp không phải đóng bảo hiểm cho công nhân, người lao động cũng được hưởng bảo hiểm tự nguyện. Như vậy, trên danh nghĩa có không ít công nhân được bảo hiểm cho hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng thực tế họ vẫn đi làm, nhận lương từ doanh nghiệp khác.
Theo đánh giá của BHXH Việt Nam, những năm qua, tình trạng trục lợi, lạm dụng, gây thất thoát quỹ BHXH, BH thất nghiệp vẫn còn diễn ra với tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp. Đơn cử, qua theo dõi giải quyết chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức và phục hồi sức khoẻ cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2019, đã có 24 BHXH tỉnh bội chi quỹ ốm đau, thai sản, trong đó có những tỉnh có số chi lên tới hơn 150%. Cũng trong giai đoạn này, một số BHXH tỉnh đã phát hiện nhiều vụ trục lợi quỹ ốm đau, thai sản bằng cách lập khống hồ sơ hưởng thai sản và hồ sơ hưởng BHXH một lần. Đặc biệt, qua kiểm tra đã phát hiện hơn 1.000 lượt người lao động hưởng chế độ ốm đau, thai sản chưa đúng quy định với số tiền phải thu hồi gần 2 tỉ đồng. Qua chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng cũng cho thấy, đã xảy ra tình trạng trục lợi quỹ hưu trí, tử tuất bằng cách chi trả trùng lương hưu, chi trả lương hưu khống và gửi đóng BHXH bắt buộc, lập khống sổ BHXH rồi giả mạo người lao động để lĩnh tiền BHXH một lần.
Về tình trạng trục lợi BHYT, số liệu thống kê cho thấy, có nhiều trường hợp sử dụng thẻ BHYT của người đã tử vong đi KCB, một số trường hợp khác mượn thẻ BHYT để nằm viện sinh con, KCB. Cùng với đó, còn tình trạng lạm dụng, trục lợi BHYT của cơ sở KCB; tổ chức hội thảo để lôi kéo người bệnh; khám bệnh nhân đạo để thu gom người bệnh; lập hồ sơ, chứng từ thanh toán khống; chỉ định DVKT quá mức cần thiết, thanh toán tiền hội chẩn không đúng quy định; chỉ định máy xã hội hoá; đấu thầu, mua sắm và sử dụng, thanh toán VTYT. Theo đánh giá, để xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp một phần là do văn bản quy phạm pháp luật chậm được ban hành, tạo nên những bất cập, vướng mắc trong tổ chức thực hiện.
Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực này chưa đủ sức răn đe, việc tổ chức thực hiện chưa nghiêm, chưa kiên quyết, dẫn đến một số đơn vị sử dụng lao động coi thường pháp luật. Tình trạng gian lận để hưởng BHXH ngày càng gia tăng, khó kiểm soát, ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động cũng như gây thiệt hại cho quỹ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đặc biệt, thẩm quyền của tổ chức BHXH về một số hành vi sai phạm chưa được quy định rõ trong các văn bản quy phạm pháp luật. Các đối tượng được thanh, kiểm tra đôi khi còn cản trở, không hợp tác; công tác thanh, kiểm tra mới chỉ dừng ở phát hiện, kiến nghị, hiệu quả thực thi kết luận còn hạn chế.
.