Nơi lưu giữ một thời bi tráng

(Congannghean.vn)-Nằm ở nơi địa đầu xứ Nghệ, di tích hang Hỏa Tiễn thuộc phường Quỳnh Thiện, TX Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An tròn nửa thập kỷ qua vẫn còn ghi dấu sự hy sinh anh dũng của 33 thanh niên xung phong (TNXP) trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Đến nay, mỗi khi nhắc lại cái ngày định mệnh nhưng bi tráng, hào hùng ấy, người dân nơi đây vẫn không thể quên ký ức một thời mưa bom bão đạn mà các TNXP thuộc tổ 4, đơn vị C271, Đội 27 đã sống và chiến đấu kiên cường…

Trong kháng chiến chống Mỹ, cùng với nhiều bến phà, cầu, nhà ga khu vực miền Bắc bị máy bay địch ngày đêm ném bom đánh phá, Hoàng Mai cũng trở thành trọng điểm ác liệt trên tuyến QL1A lúc bấy giờ. Đặc biệt, tuyến đường sắt từ Hàm Rồng (Thanh Hóa) đi thị xã Vinh ngày ấy luôn bị bom Mỹ liên tục phá hủy.

Để tăng cường lực lượng đảm bảo giao thông thông suốt và phục vụ nhu cầu vận tải hàng hóa chi viện cho miền Nam ruột thịt, ngày 27/4/1965, Bộ GTVT đã quyết định thành lập đơn vị C271, Đội 27 “Ba sẵn sàng” gồm 150 CBCS và chuyển giao cho Tổng cục Đường sắt để đáp ứng bảo vệ tuyến đường sắt huyết mạch khu vực Thanh Hóa - Vinh. Trong đó có biên chế một phần quân số gồm các nam, nữ TNXP tập trung tăng cường cho mặt trận Hoàng Mai ở Quỳnh Lưu, Nghệ An.

Đông đảo người dân và học sinh đến với hang Hỏa Tiễn

Sau khi tiếp nhận quân số TNXP chi viện cho ngành GTVT của Trung ương đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, những thanh niên ở độ tuổi đôi mươi tràn đầy sức sống đến từ các tỉnh: Hà Nam, Hải Dương, Thái Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế... đã đến địa điểm khu vực Hoàng Mai để làm nhiệm vụ. Đơn vị C271 được phân thành nhiều tổ, đội, trong đó có Tổ 4 với 36 CBCS (14 nam, 22 nữ), có nhiệm vụ khai thác đá để xây dựng đoạn đường sắt vào ga Hoàng Mai và khắc phục kịp thời các sự cố trên tuyến đường này khi bom Mỹ đánh phá.

Sau khi được biên chế đội hình, các TNXP đã không quản ngày đêm, mưa bom bão đạn để bám cầu, bám đường, đảm bảo thông suốt cho những chuyến hàng, chuyến tàu qua khu vực Hoàng Mai vào Vinh. Và, hang Khỉ (sau này gọi là hang Hỏa Tiễn) nằm trong dãy núi Eo Kin, cách QL1A khoảng gần 1 km về phía Tây trở thành nơi tránh trú bom đạn mỗi khi máy bay Mỹ đánh phá. Khoảng 9 giờ sáng 28/4/1966, Tổ 4 đang vận chuyển đất đá để hoàn thành đoạn đường ray còn lại thì bất ngờ bị máy bay Mỹ ném bom, bắn rốc-két khiến 33 TNXP đang trú ẩn bị vùi lấp ngay tại cửa hang. Họ hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ.

Năm 2003, 33 TNXP hy sinh tại hang Khỉ được Nhà nước công nhận là Liệt sĩ và cấp bằng Tổ quốc ghi công. Đến ngày 27/4/2011, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 1410/QĐ-BVHTTDL công nhận hang Hỏa Tiễn và Nghĩa trang liệt sĩ đường sắt (thuộc thị trấn Hoàng Mai, huyện Quỳnh Lưu), nay thuộc phường Quỳnh Thiện, TX Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Đến nay, mỗi khi nhắc lại sự kiện cách đây tròn 50 năm về trước, các thế hệ người dân ở đây vẫn không thể quên ký ức bi tráng, hào hùng ấy. Họ luôn nhắc nhở bản thân và con cháu rằng, chính mảnh đất này đã từng ghi dấu chiến công huyền thoại về sự hy sinh anh dũng của 33 TNXP anh hùng. Dù 33 TNXP có quê quán khác nhau nhưng hàng năm, cứ đến ngày định mệnh ấy, thân nhân của các liệt sĩ lại cùng con cháu về đây để thắp hương, tưởng vọng người thân của mình đã ngã xuống.

Ông Quách Hữu Quyết, Chuyên viên Ban tuyên giáo Thị ủy Hoàng Mai cho biết: Sau khi được công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia, hang Hỏa Tiễn đã trở thành địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh để các thế hệ người dân TX Hoàng Mai cũng như du khách thập phương đến thắp hương tưởng vọng. Ngoài ra, đây còn là nơi để giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ trẻ. Tấm gương về các TNXP với tinh thần: “Đường chưa thông không tiếc máu xương”, “Địch phá đường, ta đắp ta đi”, hy sinh để bảo vệ Tổ quốc đến nay vẫn được người dân tưởng nhớ, khắc ghi. Ngoài ra, theo sử sách ghi lại, với những cống hiến, lập công thi đua trên mặt trận chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, tập thể Tổ 4, Đơn vị C271, Đội 27 đã được Bác Hồ gửi thư khen ngợi, động viên trong thời kỳ chống Mỹ.

Ngày nay, cùng với những “tọa độ lửa” như cầu Cấm, Truông Bồn, Bến Thủy… bị bom Mỹ đánh phá ác liệt trong thời kỳ chiến tranh, hang Hỏa Tiễn - nơi in dấu sự hy sinh anh dũng của 33 TNXP đã trở thành địa chỉ để giáo dục tinh thần yêu nước cho các thế hệ trẻ. Tuy nhiên, để Di tích lịch sử cấp quốc gia này thực sự trở thành địa điểm du lịch văn hóa tâm linh thu hút đông đảo du khách, các cấp, ngành chức năng cần có sự quan tâm đầu tư hơn nữa. Đặc biệt, phải có sự kết nối, tôn tạo di tích hang Hỏa Tiễn với hệ thống các địa điểm giáo dục truyền thống cách mạng của địa phương. Bên cạnh đó, TX Hoàng Mai cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm khơi dậy ký ức về một thời hoa lửa trong thế hệ hôm nay và mai sau…