Phá án giữa dòng Lam Giang

(Congannghean.vn)-Tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lam trong thời gian qua diễn biến phức tạp. Mặc dù lực lượng chức năng đã rất quyết liệt trong việc phát hiện, đấu tranh với hành vi trên, tuy nhiên, do hám lợi và nhận thức của người dân còn chưa đầy đủ nên nhiều đối tượng, cá nhân vẫn liều lĩnh, tìm mọi cách qua mắt lực lượng chức năng.

Chuyên án 1017C

15 giờ ngày 7/11, sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thượng tá Trần Phúc Thịnh, Trưởng phòng Cảnh sát Môi trường (CSMT) Công an tỉnh, 1 tổ công tác gồm 13 đồng chí thuộc Đội 3 nhận lệnh lên đường thực hiện nhiệm vụ. Ngoài 5 đồng chí đã bám sát địa bàn, xác định rõ khu vực các đối tượng thường xuyên hoạt động khai thác cát trái phép, 8 đồng chí khác được tăng cường thêm nhằm hoàn thành Chuyên án 1017C. Đây là chuyên án được Phòng CSMT xác lập từ đầu tháng 10 để đấu tranh với hành vi khai thác cát trái phép trên các tuyến sông thuộc địa bàn tỉnh Nghệ An, trong đó, tập trung vào tuyến sông Lam. Lần này, Tổ công tác do Trung tá Nguyễn Văn Tùng, Phó Đội trưởng Đội 3 phụ trách.

Do không có phương tiện đặc chủng trên tuyến đường thủy nên Tổ công tác phải thuê thuyền của một số hộ dân để phục vụ công tác đấu tranh. Địa bàn tập trung lần này là các xã thuộc huyện Hưng Nguyên, xung quanh khu vực cầu Yên Xuân. Đây là nơi thường tập trung các thuyền khai thác cát trái phép của nhiều người dân nơi khác đổ về. Phối hợp với chính quyền địa phương, Tổ công tác chia làm 2 hướng kiểm tra, một hướng là các xã Hưng Lam, Hưng Xuân do Trung tá Nguyễn Văn Tùng chỉ đạo, một tổ do Trung tá Hoàng Việt Hưng phụ trách tại xã Hưng Khánh và khu vực giáp ranh với huyện Nam Đàn.

Do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, trên sông Lam trời mưa như trút. Dù đã có chiếc áo phao che chắn nhưng hầu như ai cũng ướt nhèm. Trời càng về đêm, nhiệt độ càng giảm sâu. Nhìn từ thuyền, sông Lam mênh mông nước. Điều kiện thời tiết càng khiến cho việc theo dõi, phát hiện các thuyền vi phạm khó khăn hơn rất nhiều. Các CBCS trong Tổ công tác phải căng mắt kiểm tra để không bỏ lọt bất cứ hành vi vi phạm nào của các đối tượng nghi vấn.

Tổng hợp từ nguồn tin của các trinh sát và đặc điểm thực địa, xã Hưng Lam là địa phương đầu tiên Tổ công tác tiến hành kiểm tra. Tại đây, sau khi di chuyển qua các khu vực xóm 2 và 5, hầu như các thuyền đều tắt đèn, án binh bất động. Đến khu vực xóm 9, phát hiện 1 thuyền đã tắt đèn nhưng có dấu hiệu nghi vấn. Tiếng ồn của việc hút cát trái phép hòa lẫn vào tiếng mưa. Nhanh chóng lên thuyền tiến hành kiểm tra, Tổ công tác phát hiện ông Nguyễn Văn Bảy trú tại khối 1, phường Nghi Thủy, TX Cửa Lò cùng vợ và 1 nhân công đang khai thác cát trái phép trên sông Lam. Tổ công tác tiến hành lập biên bản, tạm giữ 1 thuyền, 2 máy nổ và 10 m³ cát.

Lực lượng Cảnh sát Môi trường kiểm tra hoạt động khai thác cát sỏi trên tuyến sông Lam

Rời thuyền ông Bảy, đồng hồ đã điểm 3 giờ sáng, trời mỗi lúc một mưa to hơn. Tiếp tục di chuyển lên khu vực xã Hưng Xuân, tại khu vực xóm 2, Tổ công tác phát hiện 1 thuyền đang khai thác cát trái phép. Thuyền này được xác định là của ông Trần Văn Hạnh (SN 1970) trú tại xóm 9, xã Hưng Lợi. Cũng như ông Bảy, để che đậy hành vi khai thác cát trái phép, ông Hạnh cũng hoạt động trong đêm và không gây ra tiếng ồn lớn. Tại thuyền ông Hạnh, lực lượng chức năng đã thu giữ 30 m³ cát và tạm giữ 2 máy nổ.

Cũng tại xã Hưng Xuân, lực lượng chức năng đã phát hiện thêm thuyền của bà Hồ Thị Cảnh (SN 1972) trú tại xóm 16, xã Hưng Long. Tổ công tác cũng đã tạm giữ 1 máy nổ và 20 m³ cát trái phép. Trong khi đó, Tổ công tác do Trung tá Hoàng Việt Hưng phụ trách đang miệt mài theo dọc các tuyến sông tại xã Hưng Khánh và các khu vực lân cận. Đúng 2 giờ sáng, khi tiếp cận các thuyền có dấu hiệu nghi vấn, Tổ công tác phát hiện thuyền của ông Phạm Ngọc Hoa (SN 1976) trú tại tổ dân phố Tuần Cầu, TX Hồng Lĩnh đang có hành vi khai thác cát trái phép; thu giữ 18 m³ cát, tạm giữ 1 thuyền và 2 máy nổ. Nhác thấy bóng lực lượng chức năng, ông Hoa định dừng lại để che đậy hành vi của mình, tuy nhiên, mọi hành vi đều đã bị lực lượng CSMT phát hiện và bắt quả tang, lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính.

Kết thúc 1 đêm tuần tra, đấu tranh, Tổ công tác thuộc Đội 3 Phòng CSMT đã xử lý 4 thuyền, khoảng 100 m³ cát và 6 máy nổ. Lúc này, đồng hồ cũng đã điểm 7 giờ sáng. Những người vi phạm được đưa về trụ sở để làm các thủ tục cần thiết. Lúc này, sông Lam vẫn mưa như trút.

Gian nan cuộc đấu tranh với hành vi khai thác cát trái phép

Ngồi đối diện với CBCS khi lập biên bản, ông Nguyễn Văn Bảy thật thà trình bày nguyên nhân khiến mình thực hiện hành vi khai thác cát trái phép. Là người dân cư trú tại phường Nghi Thủy, TX Cửa Lò, ông Bảy cùng gia đình làm nghề khai thác cát đã hơn 15 năm. Khu vực ông thường hành nghề là các xã thuộc huyện Hưng Nguyên, có khi tiến lên Nam Đàn. Một ngày, trung bình ông khai thác khoảng từ 30 - 40 m³ cát. Lượng cát ông khai thác, thường được bán cho người dân có nhu cầu xây dựng.

Lần này, ông cùng vợ và 1 nhân công hướng lên sông Lam để khai thác. Lúc bị Tổ công tác Phòng CSMT phát hiện là khi ông đang cùng vợ và 1 nhân công khai thác ngoài mỏ cho phép. Nắm chặt bàn tay gân guốc, ông Bảy cho biết: Cũng vì mưu sinh, kiếm thêm thu nhập để nuôi 2 đứa con ở nhà. Tôi cũng biết làm như vậy là sai quy định nhưng ngặt nỗi, nhà khó khăn quá... Nhưng khi được hỏi, tại sao lại chọn thời điểm đêm tối mà không vào ban ngày, ông Bảy mới ngập ngừng thừa nhận là để che mắt lực lượng chức năng.

Tổ công tác làm việc với ông Nguyễn Văn Bảy, người vi phạm

Theo Thượng tá Trần Phúc Thịnh, Trưởng phòng CSMT, trong thời gian qua, việc phát hiện, đấu tranh với hành vi khai thác cát trái phép gặp rất nhiều khó khăn. Một mặt, các đối tượng thường chọn thời điểm đêm tối để tiến hành, gây khó khăn cho lực lượng Công an. Mặt khác, lực lượng CSMT lại không có phương tiện chuyên dụng nên khó chủ động trong việc lập án đấu tranh. Địa hình sông nước mênh mông cũng là cản trở không nhỏ với các CBCS. Bởi chỉ cần sơ sẩy, mọi việc đều có thể xảy ra, nhất là với những đối tượng manh động, liều lĩnh. “Không ít lần, người vi phạm quăng dây, phao ngầm khiến tổ công tác không thể di chuyển hoặc tiếp cận các thuyền vi phạm”, Trung tá Nguyễn Văn Tùng chia sẻ.

Với mục tiêu quyết liệt đấu tranh với hành vi khai thác cát trái phép, tháng 10/2017, Phòng CSMT đã lập Chuyên án 1017C nhằm phát hiện, xử lý nghiêm với các trường hợp vi phạm. Theo đó, qua hơn 1 tháng, Phòng đã bắt 13 vụ, tạm giữ 13 thuyền, xử phạt hàng trăm triệu đồng. Điều đáng ghi nhận là nhờ sự ra quân quyết liệt nên trên địa bàn không hình thành điểm “nóng”, phức tạp về việc khai thác cát trái phép. “Tuy nhiên, vì nhu cầu xây dựng của người dân còn tăng cao nên trong thời gian tới, các đối tượng sẽ còn gia tăng hành vi vi phạm về tài nguyên môi trường. Điều này đặt ra những thách thức không nhỏ đối với lực lượng chức năng trong việc tuần tra, phát hiện, đấu tranh với hành vi vi phạm”, Thượng tá Trần Phúc Thịnh cho biết.