Với chiều dài hơn 2.300km, tuyến Quốc lộ 1A đi qua 31 tỉnh, thành phố. Lưu lượng phương tiện giao thông phục vụ các hoạt động vận tải hành khách và hàng hóa trên những đoạn, tuyến ngày một gia tăng khiến cho tình hình giao thông ngày càng phức tạp. Đáng chú ý, TNGT trên tuyến đường này chiếm tỷ lệ khá cao, đặc biệt là TNGT liên quan đến xe tải, xe khách.
“Nóng” về ùn tắc và tai nạn
Quốc lộ 1A kết nối các tỉnh ở 3 miền Bắc, Trung, Nam, chiếm 65% lượng vận tải hàng hóa và hành khách đường dài Bắc-Nam. Mặc dù tuyến đường Hồ Chí Minh được đầu tư xây dựng để nhằm giảm tải cho Quốc lộ 1A, song phương tiện hoạt động trên tuyến đường này không vì thế mà giảm đi. Cùng với đó, tình hình TNGT trên tuyến cũng diễn biến ngày càng phức tạp.
TS Nguyễn Thanh Phong-Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển GTVT (Bộ GTVT) đánh giá, đây là một trong những tuyến đường có tỷ lệ TNGT cao, đặc biệt là TNGT liên quan đến xe tải, xe khách đường dài. “Nhu cầu vận tải ngày một gia tăng trong khi điều kiện, kết cấu hạ tầng của Quốc lộ 1A còn nhiều hạn chế như lòng đường hẹp, giao thông hỗn hợp, vi phạm hành lang ATGT... đã và đang khiến cho tình hình TNGT trở nên diễn biến khó lường. Việc giải quyết những bất cập trên, trong đó vấn đề quy hoạch kết cấu hạ tầng là hết sức quan trọng”, TS Nguyễn Thanh Phong nhìn nhận.
Đồng tình với ý kiến của TS Nguyễn Thanh Phong, ông Vũ Ngọc Lăng-Vụ trưởng Vụ ATGT thuộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam đánh giá: các cửa ngõ giao thông tại những thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM thường xuyên quá tải, ùn tắc vào những giờ cao điểm. Mặc dù các cơ quan quản lý thường xuyên kiểm tra, song vi phạm về hành lang ATGT đường bộ trên dọc tuyến vẫn là vấn đề nhức nhối.
Theo Đại tá Nguyễn Ngọc Tuấn-Phó Cục trưởng Cục CSGT đường bộ-đường sắt (Bộ Công an), từ ngày 16-11-2012 đến ngày 15-10-2014, Quốc lộ 1A xảy ra 3.685 vụ TNGT, chiếm 11% tổng số vụ TNGT trên toàn quốc, làm hơn 2.000 người chết. Đáng chú ý, TNGT đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng chiếm tỷ lệ rất cao. Trong 9 tháng đầu năm 2014, mặc dù TNGT so với cùng kỳ năm 2013 giảm cả 3 tiêu chí, song TNGT và ùn tắc giao thông trong đó có Quốc lộ 1A vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản.
Tăng cường tuyên truyền, xóa “điểm đen”
Theo ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia, công tác quản lý Nhà nước trong chỉ đạo và điều hành thực hiện các giải pháp đảm bảo ATGT trên Quốc lộ 1A nói riêng chưa thường xuyên, liên tục và mạnh mẽ. Năng lực, chất lượng, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước về kinh doanh vận tải, kỹ thuật phương tiện, bảo vệ kết cấu hạ tầng cũng như thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm còn nhiều hạn chế, mới chỉ tập trung ở một số địa bàn, một số nhóm đối tượng vi phạm chứ chưa thường xuyên, liên tục trên toàn tuyến. Nguyên nhân khác là ý thức tự giác chấp hành pháp luật Giao thông của một bộ phận người dân còn rất hạn chế. Những hành vi vi phạm như uống rượu bia khi điều khiển phương tiện, sai làn, phóng nhanh, vượt ẩu... là nguyên nhân chính và nguy cơ làm gia tăng TNGT.
Đề cập đến các giải pháp phòng ngừa, kéo giảm TNGT trên Quốc lộ 1A, đại diện Ủy ban ATGT Quốc gia cho hay, cần đến giải pháp trước mắt và lâu dài. Cụ thể, cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm của người thực thi công vụ; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về lĩnh vực ATGT cũng như tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm; giám sát công tác sát hạch cấp giấy phép lái xe và đưa ứng dụng khoa học vào giám sát hoạt động kinh doanh vận tải. Ông Khuất Việt Hùng cũng đưa ra những biện pháp mang tính dài hơi như quy hoạch sử dụng đất hợp lý; chuẩn hóa số liệu, hình ảnh về giao thông giữa các lực lượng, đơn vị trong công tác quản lý, giám sát, kiểm tra....
Đại tá Nguyễn Ngọc Tuấn đặc biệt nhấn mạnh tới công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành Luật Giao thông cho người dân. Theo Phó Cục trưởng Cục CSGT đường bộ-đường sắt, qua thống kê, phân tích có tới hơn 80% số vụ TNGT trên Quốc lộ 1A xảy ra là do ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông kém. Cùng với những giải pháp nhằm nâng cao ý thức người tham gia giao thông, các biện pháp nghiệp vụ của CSGT, Đại tá Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị cần rà soát, xóa các “điểm đen” TNGT, mới có thể từng bước kéo giảm TNGT trên Quốc lộ 1A.
.