Sản xuất gạch ngói từ nguyên liệu không rõ nguồn gốc

(Congannghean.vn)-Phần lớn các cơ sở sản xuất gạch truyền thống đều không có mỏ nguyên liệu, buộc phải ký hợp đồng với các tổ chức, cá nhân bên ngoài để mua nguyên liệu không rõ nguồn gốc, không có giấy phép khai thác; môi trường chưa đảm bảo, thậm chí có cơ sở còn cho các đơn vị viễn thông thuê đặt trạm BTS trái với quy định… là những sai phạm tại các công ty, cơ sở sản xuất gạch truyền thống vừa bị Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) “điểm mặt”.

Trạm BTS lắp đặt trái phép trong khuôn viên công ty sản xuất gạch ngói

Nhiều sai phạm tại các cơ sở sản xuất gạch ngói

Ông Phan Duy Hùng, Chánh Thanh tra Sở TN&MT Nghệ An cho biết: Qua thực hiện thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường và tài nguyên nước tại một số cơ sở sản xuất gạch truyền thống trên địa bàn, đã chỉ ra nhiều sai phạm về đất đai, khoáng sản và môi trường. Song đến nay, nhiều cơ sở vẫn không chịu khắc phục, cá biệt có những sai phạm gần như không thể khắc phục.

Đơn cử, tại Công ty CP Sản xuất Vật liệu xây dựng và Xây lắp 22/12, trụ sở tại xã Hưng Chính, TP Vinh, từ năm 2011 đến nay đã ký hợp đồng với Trung tâm Thông tin di động Vietnammobile, Chi nhánh Công ty Cổ phần Viễn Thông Hà Nội và Viễn thông Nghệ An, cho thuê lại 532 m² đất trong khu vực thuê đất để xây dựng 2 trạm BTS, thu lợi bất chính số tiền 63 triệu đồng.

Ngày 5/9/2015, Thanh tra Bộ Xây dựng vào cuộc và đã có kết luận sai phạm, thế nhưng cho đến nay, Công ty chưa chấm dứt việc cho thuê mặt bằng mà tiếp tục thực hiện theo các Hợp đồng cho thuê mặt bằng để xây dựng trạm BTS.

Cũng tại Công ty này, trong nhiều năm qua, hoạt động sản xuất gạch ngói nhưng chưa có mỏ nguyên liệu. Nguyên liệu đất sét để sản xuất gạch ngói được Công ty mua của các tổ chức, cá nhân không có Giấy phép khoáng sản nguyên liệu đất sét; nguồn gốc nguyên liệu đất sét mua bán không hợp pháp.

Kết luận cũng chỉ rõ, Công ty đóng trên địa bàn gần khu dân cư, nhưng việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường của Công ty còn nhiều tồn tại, cần khắc phục như nước thải từ nhà ăn được thải trực tiếp ra ngoài, Công ty chưa có hệ thống xây dựng bể lắng lọc chất dầu mỡ, chất tẩy rửa trước khi thoát ra sông Đào và chưa có Giấy phép xả thải vào nguồn nước.

Tương tự, tại Công ty Cổ phần Gạch ngói và Xây lắp Hưng Nguyên, trụ sở tại xã Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên cũng chưa có mỏ nguyên liệu đất sét để phục vụ sản xuất kinh doanh gạch ngói, mà khối lượng đất sét phục vụ sản xuất là do thu mua bên ngoài thị trường. Mặc dù có hợp đồng mua bán nguyên liệu đất sét, song các doanh nghiệp này đều không có giấy phép khai thác khoáng sản nguyên liệu đất sét, do đó nguồn gốc nguyên liệu đất sét mua bán không hợp pháp.

Xe chở nguyên liệu đất sét không rõ nguồn gốc từ bên ngoài vào công ty để sản xuất gạch ngói

Cần kiên quyết xử lý

Đặc biệt, từ năm 2003, UBND tỉnh cho Công ty thuê 137.364,7 m² đất tại xã Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên để sử dụng vào mục đích xây dựng nhà máy và sản xuất kinh doanh vật liệu xây dựng với thời hạn 20 năm.

Ngày 5/5/2004, UBND tỉnh có Quyết định số 589/QĐ-UB.ĐC thu hồi 12.731,2 m² đất chuyên dùng của Công ty đang sử dụng để giao cho hộ gia đình, cá nhân quy hoạch đất ở và để mở rộng hành lang đê thấp. Đến nay, phần đất này các hộ gia đình, cá nhân đã xây dựng nhà ở nhưng Công ty chưa làm thủ tục đăng ký biến động đất đai.

Đối với Xí nghiệp gạch ngói Trung Đô Nam Giang (Nam Đàn), do không có mỏ nguyên liệu nên mặc dù mỏ được cấp đã hết hạn từ năm 2008 và phần đất này đã được thu hồi để cấp cho Công ty Nam Đàn Vạn An nhưng đến nay, Xí nghiệp vẫn “tận thu” và thu mua bên ngoài.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thiện Lộc, Giám đốc Công ty CP Sản xuất Vật liệu xây dựng và Xây lắp 22/12 cho rằng, việc doanh nghiệp không có mỏ đất sét để khai thác không chỉ riêng Công ty 22/12 mà là thực trạng chung của tất cả các cơ sở sản xuất gạch ngói truyền thống hiện nay trên địa bàn.

Quá trình ký hợp đồng thu mua nguyên liệu với các cá nhân, tổ chức từ bên ngoài, sau khi thẩm định, nghiệm thu thấy đảm bảo thì mua để sản xuất chứ nguồn gốc lấy từ đâu Công ty cũng không nắm được. Về hợp đồng cho đặt trạm BTS trong khuôn viên Công ty, ông Lộc cho rằng, hiện đang đàm phán với các đơn vị viễn thông để chấm dứt hợp đồng.

Có thể thấy, việc khai thác cát sỏi, đất san lấp, đất sét... làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng đã làm thất thoát tài nguyên, tác động xấu đến cảnh quan, môi trường, gây nguy cơ mất an toàn một số công trình hạ tầng kỹ thuật và gây thất thu ngân sách. Ngoài ra, việc sản xuất gạch ngói từ nguồn nguyên liệu không rõ ràng này sẽ có sự ảnh hưởng nhất định đến chất lượng sản phẩm trong quá trình sử dụng sau này.