Hai tình khúc của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý từng vang lên tại Điều còn mãi

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý trút hơi thở cuối cùng ngày 17h ngày 26/12, tại nhà riêng ở Quận 1, TP. HCM. Ông hưởng thọ 94 tuổi.

Ông sinh năm 1925 tại Vinh, quê gốc ở Hà Nội. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà. Các tác phẩm âm nhạc của ông luôn được ông chắt chiu, nghiền ngẫm qua những chuyến đi thực tế trong thời gian dài. Nhiều sáng tác của ông sử dụng khéo léo chất liệu dân ca của vùng miền, chất trữ tình được thể hiện qua lời ca trau chuốt cùng với giai điệu mượt mà và mang đậm bản sắc dân tộc. Ngoài ra, đề tài về người phụ nữ cũng được ông tâm tư và sáng tác trong nhiều ca khúc quen thuộc.

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý.

Ông là cha đẻ của nhiều ca khúc sống cùng năm tháng như Dư âm, Mẹ yêu con, Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh, Dáng đứng Bến Tre, Bài ca Năm Tấn, Người đi xây hồ Kẻ Gỗ, Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa, Cô nuôi dạy trẻ... Trong số đó, hai tác phẩm Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa và Mẹ yêu con của ông đã từng vang lên tại hòa nhạc Điều còn mãi do báo VietNamNet tổ chức để lại những ấn tượng không thể nào quên trong lòng khán giả.

“Tấm áo ấy bấy lâu nay con thường vẫn mặc, để nhớ ngày chúng con về Hà Bắc quần nhau với giặc, áo con rách thêm nên các mẹ già lại phải thức thâu đêm, vá áo...” - đó là những ca từ đầm ấm, tha thiết đầu tiên trong bài hát Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý sáng tác từ chuyến đi thực tế, cảm xúc trước hoạt động của Hội Mẹ chiến sĩ xã Đa Mai, thị xã Bắc Giang năm 1972.

Theo Hồi ký của nhạc sĩ, trong một đêm tối trời ông chứng kiến những bà mẹ ngồi khâu áo cho các chiến sĩ. Ông được kể rằng những mẹ, những chị ở đây đã khâu hết 2.500 tấm áo. Ông nhớ lại: “Tôi lắng nghe, vô cùng xúc động khi nhìn vào gương mặt các mẹ già, phần lớn đã sáu, bảy mươi tuổi, nhìn vào những cặp mắt đã kèm nhèm thế mà lại vá áo với những ngọn đèn “Hoa Kỳ” chỉ được phép sáng như những con đom đóm, với điều kiện che đậy thế nào cho máy bay trinh sát địch trên trời không phát hiện ra ánh sáng trong đêm. Mà đã vá là phải vá gấp để kịp đưa ra trận địa. Nhiều chiến sĩ mình trần, quần lại rách nhưng vẫn không ngơi tay đánh giặc. Thấy thế các mẹ đau lòng nên đường kim mũi chỉ phải vội vàng ngày cũng như đêm”.

Trong đêm hôm ấy, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý bất chợt chú ý đến một người có khuôn mặt rất giống mẹ ông. Chạnh lòng ông lại nhớ mẹ. Nếu còn sống ông biết mẹ vẫn luôn sẵn sàng vá áo cho con. Trong khoảnh khắc ấy, Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa đã được ra đời.

Trọng Tấn biểu diễn ca khúc "Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa" của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý tại Điều còn mãi 2012.

Hòa nhạc Điều Còn Mãi 2012 với chủ đề Đêm Diva khi có sự hội ngộ của nhiều gương mặt tên tuổi trong làng nhạc Việt. Và tại đây, những giai điệu da diết của ca khúc Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa lại một lần nữa được vang lên bởi ca sĩ Trọng Tấn. Giữa dàn hợp xướng đông đúc, giọng nam hào sảng của anh vút lên thanh thoát, khỏe khoắn và đẹp đẽ khiến người nghe rung động.

Ít ai biết, ca khúc Mẹ yêu con chính là ông viết tặng người vợ thứ hai của mình trong niềm hạnh phúc đón cô con gái nhỏ chào đời. Bà là em gái của NS Nguyễn Văn Thương, mà theo ông, là đẹp tuyệt vời. 

Đó là vào năm 1956, sau khi sinh con, vợ chồng ông phải trở về quê mẹ sống một thời gian trong cảnh khó khăn, túng thiếu. Cũng trong hoàn cảnh này, nhạc sĩ gạo cội viết nên bài Mẹ yêu con bằng cả tấm lòng của những người làm cha mẹ khi thấy con biết cười, biết nói cho đến lúc trưởng thành. Nguyễn Văn Tý từng tự hào nói: "Đến bây giờ con tôi vẫn thường khoe với người ta miệng con "chúm chím xinh xinh như đài hoa đang hé trên cành" để nói về nó”. Để thấy, với ông, Mẹ yêu con không chỉ là bài hát, mà còn là kỷ niệm khó quên gắn liền với những thăng trầm trong cuộc đời.

Theo thời gian, qua bao đổi thay của đất nước và bao thế hệ con người, Mẹ yêu con trở thành nhạc phẩm của toàn dân, kinh điển mẫu mực về tình mẫu tử mà già trẻ đều thuộc nằm lòng.

"Mẹ yêu con" của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý vang lên tại Điều còn mãi 2017.

Tại Điều còn mãi 2017, giọng soprano Lan Anh với kỹ thuật điêu luyện đã hòa thế giới tình cảm của mình vào trong tác phẩm này khiến cho khán phòng thêm những phút dạt dào cảm xúc. Ca khúc được phối khí bởi nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân với một âm hưởng mới, dạt dào hơn khiến cho khán giả khó có thể quên được.