Điệp viên, ca sĩ Nadezhda Plevitskaya
Bà là ca sĩ thể hiện nhiều tác phẩm của nhạc sĩ Sergei Rachmaninoff, và được Sa hoàng Nicholas II thời đó gọi là "Chim sơn ca của vùng Kursk". Sinh ra trong một gia đình nông dân, Plevitskaya lẽ ra đã là một nữ tu nhưng từ bỏ con đường đó để trở thành một trong những ca sĩ nổi tiếng nhất lúc bấy giờ.
 |
|
| Nữ điệp viên Nadezhda Plevitskaya (Nguồn ảnh: Fine Art Images/Vostock-Photo). |
Plevitskaya kết hôn với một tướng Nga lưu vong, Nikolai Skoblin. Năm 1931 cả hai vợ chồng được tuyển dụng vào mạng lưới tình báo Liên Xô. Trong 6 năm hoạt động, cặp đôi này đã cung cấp cho Moscow những thông tin về tình trạng di dân khắp châu Âu.
Điệp vụ lớn nhất của họ là bắt cóc Tướng Yevgeny Miller [1867-1939, từng là Tướng của Bạch vệ Nga trong Chiến tranh Vệ quốc-ND] tại Paris vào năm 1937. Họ “bài binh bố trận” gài bẫy để vị tướng này tới một cuộc gặp gỡ với các nhà ngoại giao Đức giả mạo.
Vị tướng đã bị bắt cóc và đưa đến Nga bằng đường biển. Tuy nhiên, trước khi đến cuộc họp định mệnh, Tướng Miller đã để lại một lá thư khiến cho các điệp viên này bị lộ diện. Skoblin được bố trí để trốn sang Tây Ban Nha, nơi sau đó không bao lâu ông bị giết. Trong khi đó Plevitskaya bị bắt, bị xét xử và bị kết án 20 năm tù lao động khổ sai. Bà đã qua đời trong nhà tù ở thành phố Rennes của Pháp vào năm 1940.
Điệp viên Zoya Voskresenskaya
 |
| Nữ điệp viên Zoya Voskresenskaya (Ảnh: TASS). |
Năm 1929, cô gái 22 tuổi Voskresenskaya tham gia Ban đối ngoại của Tổng cục Chính trị (OGPU). Ngay sau đó, người phụ nữ trẻ xinh đẹp được mời tới Geneva để trở thành tình nhân của một vị tướng Đức. Sau này cô nhớ lại: "Tôi trả lời: ‘Được rồi, tôi sẽ đi, tôi sẽ trở thành tình nhân của ông ta, nếu điều đó cần thiết, nhưng sau đó tôi sẽ tự sát’. Đó là lần cuối cùng tôi được giao một nhiệm vụ như thế".
Trong những năm 1930, Voskresenskaya đã làm việc ở Mãn Châu, Latvia, Đức và Áo. Đầu tháng 6/1941, dưới vỏ bọc của một chuyên viên VOKS (Hội Giao lưu Văn hóa với nước ngoài), Voskresenskaya tham dự một buổi lễ tân tại Đại sứ quán Đức, cô được Đại sứ Count Werner von der Schulenburg mời nhảy một điệu valse.
Trong khi khiêu vũ, Voskresenskaya phát hiện ra một vết hình chữ nhật trên tường của căn phòng bên cạnh, nơi treo một bức tranh, và thấy một chiếc cặp đựng tài liệu qua cánh cửa khép hờ. Cô đã báo cáo về trung tâm rằng người Đức đang chuẩn bị sơ tán đại sứ quán, nhưng thông tin của cô đã bị bỏ qua.
Sau khi nghỉ hưu vào năm 1955, Zoya Voskresenskaya trở thành một tác giả nổi tiếng chuyên viết truyện cho trẻ em. Không ai biết về sự nghiệp trước đây của cô cho đến năm 1990, khi người đứng đầu KGB [Cơ quan tình báo Nga-ND], Vladimir Kryuchkov tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn rằng cô từng là một điệp viên thời Liên Xô.
Điệp viên Margarita Konenkova, mối tình sau cuối của nhà bác học Albert Einstein
 |
| Margarita Konenkova (ảnh trái) chụp cùng gia đình Einstein tại vườn nhà ông ở Prinston, 1935. (Ảnh: TASS). |
Nhà điêu khắc nổi tiếng Sergey Konenkov và vợ là Margarita đến New York vào năm 1923 để tham gia cuộc triển lãm nghệ thuật Liên Xô. Song thời gian lưu trú của họ đã kéo dài tới tận 22 năm. Trong khi ông Sergey Konenkov miệt mài với những tác phẩm điêu khắc, Margarita tạo dựng một phòng trà ở Greenwich Village, nơi bà dành để tiếp đãi các chính trị gia Mỹ nổi tiếng và phu nhân.
Bà thậm chí còn được mời tới Nhà Trắng và có mối quan hệ cá nhân với đệ nhất phu nhân Eleanor Roosevelt. Tuy nhiên, mục tiêu chính của Konenkova là công trình nghiên cứu vũ khí hạt nhân của các nhà khoa học. Bà từng là bạn của "cha đẻ của bom nguyên tử", Robert Oppenheimer, và vào năm 1935 bà được giới thiệu với Albert Einstein. Căn cứ vào những lời lẽ say mê trong những bức thư ông gửi cho bà, có thể kết luận rằng Konenkova chính là tình yêu cuối cùng trong đời nhà bác học này.
Tuy nhiên, bà không bao giờ quên nhiệm vụ của mình, và được sắp xếp để tuyển dụng một số nhà vật lý hạt nhân Mỹ. Theo đề nghị của bà, nhà bác học Einstein cũng đã có một cuộc gặp mặt với Sếp tình báo Liên Xô tại New York. Năm 1945, Konenkovs đã được triệu hồi về lại Nga. Margarita còn sống lâu hơn cả Einstein và chồng bà, và qua đời tại Moscow năm 1980.
Điệp viên Yelena Modrzhinskaya, vợ chồng giả thành thật
 |
|
| Yelena Modrzhinskaya (Archive photo) |
Vào một ngày cuối năm 1940, hành khách đến ga đường sắt Warsaw thấy một phụ nữ xuống tàu được một người đàn ông mang hoa đến đón. Người đàn ông là tham tán thương mại của Đại sứ quán Nga, tên là Ivan Vasilyev (tên thật là Pyotr Gudimovich), và người phụ nữ là Marya, vợ của ông, nhưng trên thực tế, đó là lần đầu tiên họ gặp nhau. Người phụ nữ đó chính là nữ điệp viên Yelena Modrzhinskaya. Nhiệm vụ chính của cặp vợ chồng là tìm ra kế hoạch của Đức liên quan đến Liên Xô.
Ngày 22/6/1941, ngày Hitler tấn công Liên Xô, cả hai “vợ chồng” đã bị bắt giữ: Mật thám Gestapo đã nghi ngờ họ. Thẩm vấn không đạt kết quả gì và hai người cùng với các nhà ngoại giao khác đã được trao trả để đổi lấy các nhà ngoại giao người Đức vẫn ở Moscow. Sau này, khi cả hai đã về nhà an toàn, họ đã kết hôn thật.
Điệp viên Anna Kamayeva-Filonenko, người được giao nhiệm vụ ám sát Hitler
 |
|
| Anna Kamayeva-Filonenko (Nguồn ảnh: IvanFM/Wikipedia.org) |
Mùa thu năm 1941, lực lượng đặc nhiệm thuộc Bộ Nội vụ Liên Xô đã đào tạo các điệp viên ngầm trong bối cảnh Moscow đang bị quân Đức chiếm đóng. Một trong những học viên là Anna Kamayeva, 23 tuổi, người được giao nhiệm vụ đặc biệt: ám sát Hitler.
Rốt cuộc, Moscow đã không đầu hàng phát xít Đức và Kamayeva được gửi đi theo các kẻ thù để chuẩn bị hành động phá hoại ngầm. Tháng 10/1944, bà được cử đến Mexico để chuẩn bị chiến dịch giải thoát Ramón Mercader, người đã ám sát Leon Trotsky, khỏi nhà tù. Tuy nhiên, chiến dịch đã bị hủy bỏ vào phút chót.
Sau chiến tranh, Kamayeva kết hôn với sĩ quan tình báo quân sự Mikhail Filonenko. Họ đã cùng nhau sống 12 năm bí mật ở nước ngoài: những năm đầu ở Tiệp Khắc, sau đó ở Trung Quốc và từ năm 1955, tại Brazil, ở tất cả những nơi này họ đều thiết lập những mạng lưới điệp viên phụng sự tổ quốc.