Mới đây, xe cứu thương đang chở bệnh nhân bị thương nặng trong tình trạng nguy kịch từ Tuyên Quang xuống bệnh viện Việt Đức, Hà Nội để cấp cứu. Trên đường đi, xuất hiện 1 xe tải liên tục tạt đầu, không chịu nhường đường cho xe cứu thương (mặc cho xe cứu thương liên tục phát còi báo hiệu). Hành vi này gây bức xúc lớn trong dư luận xã hội. Bộ Công an cho tôi hỏi, hành vi không nhường đường cho xe cứu thương sẽ bị xử lý như thế nào? Vi phạm với mức độ nào thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
Câu trả lời
1. Quyền ưu tiên của xe cứu thương được quy định tại điểm c khoản 1 Điều 22 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, theo đó, xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu được quyền ưu tiên đi trước xe khác khi qua đường giao nhau từ bất cứ hướng nào. Khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, người tham gia giao thông phải nhanh chóng giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại sát lề đường bên phải để nhường đường, không được gây cản trở xe được quyền ưu tiên.
2. Căn cứ Điều 3, Điều 8, Điều 15 Nghị định 109/NĐ-CP ngày 01/12/2009 của Chính phủ quy định về tín hiệu của xe được quyền ưu tiên; Điều 4 Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-BCA-BCT ngày 08/3/2012 của Bộ Công an và Bộ Công thương quy định về thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên thì xe cứu thương được hưởng quyền ưu tiên khi đảm bảo các yêu cầu sau: Đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu (đang chở bệnh nhân cấp cứu hoặc đi đón bệnh nhân cấp cứu), phải được lắp đặt và có giấy phép sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên (còi, đèn ưu tiên) do cơ quan có thẩm quyền cấp.
3. Đối với hành vi không nhường đường cho xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ: Căn cứ quy định tại điểm h khoản 5 Điều 5; điểm b khoản 11 Điều 5 Nghị định số 100/2019/NĐ-CP ngày 30/12/2019 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng và bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 01 đến 03 tháng.
Do đó, để xử phạt vi phạm hành chính đối với người điều khiển phương tiện xe ô tô tải như trong trường hợp trên phải xác định được các yếu tố sau: Xe cứu thương có giấy phép sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe được quyền ưu tiên (xe cứu thương hoạt động hợp pháp), đang đi làm nhiệm vụ cấp cứu, đang sử dụng tín hiệu ưu tiên (còi, đèn ưu tiên) và chứng minh được hành vi cố ý không nhường đường của người điều khiển phương tiện xe ô tô tải.
4. Để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi này phải căn cứ vào nhiều tình tiết, yếu tố và phải là hành vi cố ý, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo kết quả điều tra xác minh của cơ quan Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát.