Ở nước ta hiện nay, số người cần tiếp cận, sử dụng các dịch vụ công tác xã hội khá lớn, chiếm khoảng 28% dân số là thông tin được Bộ LĐTB&XH đưa ra trong Tờ trình Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Công tác xã hội (CTXH).
 |
| Cần có Luật Công tác xã hội để tạo điều kiện cho nghề này phát triển. Ảnh internet |
Khoảng 28% dân số cần tiếp cận, sử dụng các dịch vụ CTXH
Theo Bộ LĐTB&XH, hiện nay các tỉnh, thành đang từng bước tiếp tục phát triển các cơ sở có cung cấp dịch vụ CTXH đối với người già, người tâm thần, bảo vệ trẻ em, trợ giúp người khuyết tật phục hồi chức năng.
Đội ngũ công chức, viên chức, nhân viên và cộng tác viên làm CTXH hiện có khoảng trên 200 nghìn người, trong đó có công chức, viên chức và người lao động làm việc tại các cơ sở xã hội công lập và ngoài công lập, gần 100 nghìn người làm việc tại các hội, đoàn thể các cấp; trên 100 nghìn cộng tác viên giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, bảo vệ trẻ em và phát triển cộng đồng…
Đội ngũ này đang tạo thành một mạng lưới cán bộ, nhân viên và cộng tác viên CTXH trợ giúp các đối tượng yếu thế ở các cơ sở và cộng đồng, góp phần trợ giúp cho người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận, thụ hưởng các chính sách phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, học nghề, tìm việc làm để ổn định cuộc sống.
Hiện, nhiều địa phương đã chủ động, quyết liệt triển khai Đề án phát triển nghề CTXH trên địa bàn. Số lượng người dân có nhu cầu trợ giúp xã hội được tiếp cận, thụ hưởng dịch vụ CTXH ngày càng gia tăng. Đáng quan tâm, ở nước ta hiện nay, số người cần tiếp cận, sử dụng các dịch vụ CTXH lớn, chiếm khoảng 28% dân số.
Trong đó có khoảng 11,5 triệu người cao tuổi, 7,6 triệu người khuyết tật, 1,5 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, hàng triệu người hưởng trợ cấp người có công với cách mạng; 1,6 triệu hộ nghèo chiếm tỷ lệ 6,72%, 1,3 triệu hộ cận nghèo chiếm 5,32%, khoảng 2,83 triệu đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng; hơn 1,8 triệu hộ gia đình cần được trợ giúp đột xuất hàng năm; khoảng 254 nghìn người nhiễm HIV được phát hiện; hơn 210 nghìn người nghiện ma túy (bạo lực gia đình và bạo hành ở các cấp độ khác nhau có xu hướng tăng).
Ngoài ra, còn nhiều phụ nữ, trẻ em bị ngược đãi, bị buôn bán, bị xâm hại hoặc lang thang kiếm sống trên đường phố; hàng ngàn xã đặc biệt khó khăn và có vấn đề xã hội (tệ nạn xã hội, cuộc sống nghèo khổ); và các cá nhân, gia đình, nhóm xã hội nảy sinh các vấn đề xã hội (đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt).
Cần có luật điều chỉnh
Số liệu trên cho thấy, đối tượng cần được can thiệp, trợ giúp của CTXH ngày càng tăng, tuy nhiên các dịch vụ CTXH chưa đa dạng, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Cơ sở vật chất, trang thiết bị của các cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH còn thiếu; năng lực cung cấp dịch vụ CTXH và chăm sóc, trợ giúp các đối tượng của các cơ sở đạt hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng được nhu cầu. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, nhân viên, cộng tác viên CTXH còn mỏng, đa số được đào tạo từ ngành nghề khác hoặc một số ít thậm chí không được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, chưa dựa vào cộng đồng.
Cơ cấu các dịch vụ CTXH có sự kết hợp của các cơ quan/đơn vị công lập và ngoài công lập chưa được xác định rõ ràng. Các dịch vụ CTXH chuyên nghiệp chưa được cung cấp cho người dân tại cộng đồng, làm giảm hiệu quả của các chính sách phúc lợi xã hội. Việc cung cấp dịch vụ xã hội chủ yếu là trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước…
Tuy nhiên, khuôn khổ pháp lý phát triển nghề CTXH chưa được quy định rõ ràng, hoàn chỉnh, đặc biệt là vai trò, nhiệm vụ của công chức, viên chức, nhân viên CTXH; cấp, thu hồi, điều chỉnh giấy phép hoạt động của các cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH và điều kiện thành lập, hoạt động và điều kiện giải thể cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ CTXH chưa được xác định cụ thể trong hệ thống văn bản pháp luật.
Để khắc phục những bất cập trên, cơ quan soạn thảo cho rằng, cần có sự điều chỉnh, can thiệp bởi pháp luật và đặc biệt là cần ban hành một đạo luật để giải quyết đầy đủ, toàn diện các vấn đề liên quan đến CTXH. Từ đó, tạo khuôn khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả thúc đẩy phát triển CTXH chuyên nghiệp.
Theo đề xuất, Luật CTXH quy định về vai trò, nhiệm vụ của CTXH, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng dịch vụ CTXH; tiêu chuẩn, điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người hành nghề CTXH; cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH; quy trình, thủ tục thực hiện dịch vụ CTXH; các điều kiện bảo đảm cung cấp dịch vụ CTXH; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với CTXH.
Dự kiến, Dự án Luật này sẽ được trình Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 và trình Quốc hội xem xét thông qua vào năm 2020.
.