(Congannghean.vn)-Để thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về hoạt động kinh doanh cát, sỏi trên tuyến sông Lam, thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo đoàn kiểm tra liên ngành triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, kiên quyết dẹp bỏ các bãi tập kết cát, sỏi trái phép. Tuy nhiên, sự việc chỉ tạm lắng một thời gian, sau đó đã bùng phát trở lại… Do vậy, việc cần làm hiện nay là tháo gỡ các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ cấp giấy phép cho hoạt động kinh doanh cát, sỏi.
Kiên quyết xử lý
Nhiều năm trước, hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn tỉnh luôn là chủ đề “nóng”, thu hút sự quan tâm của dư luận. Đặc biệt, đa số cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực này đều theo hình thức “tự phát”, chưa được các cơ quan chức năng có thẩm quyền cho phép. Do đó, đã xảy ra tình trạng “cát tặc” lộng hành, gây khó khăn trong công tác quản lý Nhà nước, gây thất thu nguồn thuế cho các địa phương.
Mặc dù các cơ quan chức năng từ tỉnh đến huyện đã nhiều lần thành lập các đoàn liên ngành, tiến hành kiểm tra, xử lý nhiều trường hợp vi phạm; tuy nhiên, do lợi nhuận từ hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép khá lớn, mặt khác vấn đề giải quyết công ăn việc làm cho người lao động gặp nhiều khó khăn nên hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép dù được xử lý nhưng không triệt để, tồn tại dai dẳng từ năm này qua năm khác.
 |
| Đoàn kiểm tra liên ngành chỉ đạo tháo dỡ cần cẩu cát tại Hợp tác xã Hưng Thủy, phường Bến Thủy, TP Vinh |
Thực hiện Thông báo số 357/TB-VPCP ngày 6/11/2015 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng ban chỉ đạo 138/CP tại Hội nghị phòng, chống vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông và cửa biển.
Xét tình hình công tác quản lý Nhà nước về hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh và theo đề nghị của Công an tỉnh tại Tờ trình số 2398/TTr-CAT-PV11 ngày 16/11/2015, ngày 23/11/2015, UBND tỉnh có Quyết định số 5445/QĐ-UBND-NC về việc thành lập đoàn liên ngành kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết cát, sỏi trên tuyến sông Lam.
Theo đó, đoàn liên ngành có nhiệm vụ phối hợp với TP Vinh, các huyện: Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương, tổ chức kiểm tra, khảo sát nắm tình hình, diễn biến các vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, tập kết cát, sỏi trên tuyến sông Lam để kịp thời ngăn chặn từ xa và bền vững.
Tập trung loại trừ nguyên nhân và điều kiện phát sinh các hành vi vi phạm pháp luật. Tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo các cấp, ngành trên địa bàn tăng cường công tác quản lý Nhà nước về hoạt động khoáng sản.
Theo ghi nhận của chúng tôi, để thực hiện có hiệu quả ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, đoàn kiểm tra liên ngành đã triển khai lộ trình theo từng bước. Trước tiên, đoàn tổ chức họp tại các địa phương, thành phần bao gồm lãnh đạo các xã, phường có hoạt động kinh doanh cát, sỏi và các cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh cát, sỏi.
Tại các cuộc họp này, đại diện đoàn liên ngành sẽ thông báo cụ thể tiến trình thực hiện giải tỏa các bến, bãi tập kết cát, sỏi ven sông Lam. Tiếp đó, đoàn tổ chức lực lượng đến tận các bãi tập kết cát, sỏi chưa có giấy phép kinh doanh, vận động các cá nhân, doanh nghiệp ký cam kết, chấp hành ngừng kinh doanh, tháo dỡ cần cẩu, di chuyển hết cát ra khỏi bãi tập kết và lập biên bản bàn giao mặt bằng sạch cho chính quyền các địa phương.
Lộ trình là vậy, tuy nhiên thời gian đầu thực hiện, nhiều chủ bến, bãi tập kết cát, sỏi trái phép vẫn chưa chấp hành nghiêm, đa phần có tâm lý chờ nhau, bến này nhìn bến kia để thực hiện. Song, với sự quyết liệt của đoàn liên ngành, đến thời điểm trước tết Nguyên đán Bính Thân (2016), toàn bộ các bãi tập kết cát, sỏi trái phép trên tuyến sông Lam từ TP Vinh đến huyện Thanh Chương đã được dẹp bỏ, bàn giao mặt bằng sạch cho chính quyền các địa phương quản lý.
Trao đổi với phóng viên, đồng chí Thượng tá Chu Minh Tiến, Phó trưởng phòng Cảnh sát môi trường, Trưởng đoàn liên ngành cho biết: Đoàn chúng tôi thực hiện lộ trình giải tỏa theo từng bước. Trước tiên là công tác tuyên truyền, vận động để các cá nhân, doanh nghiệp được biết chủ trương của UBND tỉnh, sau đó mới tiến hành kiểm tra, xử lý.
Tái diễn kinh doanh cát, sỏi trái phép
Nếu như thời điểm trước tết Nguyên đán Bính Thân (2016), 100% các bãi tập kết cát, sỏi trái phép trên tuyến sông Lam từ TP Vinh đến huyện Thanh Chương đã chấp hành tạm ngừng kinh doanh thì sau Tết, hầu hết đã tái diễn hoạt động trở lại.
Theo lý giải của các chủ bến, bãi thì họ tổ chức mở hàng kinh doanh để “lấy ngày” đẹp đầu năm. Tuy nhiên, đó chỉ là cái cớ vì nhiều bến, bãi chỉ ngừng kinh doanh khi có sự vào cuộc quyết liệt của đoàn kiểm tra liên ngành.
Mặt khác, một số chủ bến cát kinh doanh trái phép đã nghĩ ra các phương thức “tinh vi” để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng như: Chế cần cẩu “tự hành” có bánh để di chuyển, tổ chức mua bán cát, sỏi vào đêm khuya…
 |
| Cần cẩu “tự hành” tại bến cát Hường Lan, khối 2, phường Trung Đô, TP Vinh (Ảnh chụp: 18/2/2016) |
Trước tình hình trên, ngày 24/2/2016, UBND tỉnh đã có Công văn số 946/UBND-NC về việc tăng cường quản lý hoạt động khai thác, tập kết cát, sỏi trên tuyến sông Lam.
Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu: Chủ tịch UBND TP Vinh, các huyện: Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương tăng cường công tác quản lý, giao trách nhiệm cụ thể cho UBND các phường, xã, thị trấn, các tổ chức, cá nhân có liên quan duy trì các địa bàn sạch do đoàn liên ngành bàn giao, không để tái diễn các hoạt động khai thác, vận chuyển, mở các bến, bãi tập kết cát sỏi trái phép. Nếu địa bàn nào để tái diễn các hoạt động khai thác, vận chuyển, mở các bến, bãi tập kết cát sỏi trái phép, bảo kê… thì Chủ tịch UBND cấp huyện, xã sẽ bị xử lý liên đới trách nhiệm.
Đẩy nhanh tiến độ cấp phép
Đến nay, sau nhiều năm kinh doanh cát, sỏi nhưng đa phần các bãi tập kết cát, sỏi trên tuyến sông Lam đều chưa được cấp phép hoạt động. Có chăng, các cá nhân, doanh nghiệp đang thuê lại đất nông nghiệp của các hộ dân mở bến hoặc thuê đất của UBND các xã…
Thời gian vừa qua, mặc dù đoàn liên ngành đã ra quân quyết liệt, song nhiều chủ bến vẫn chưa thực sự quan tâm đến thủ tục để mở bến hợp pháp và vẫn còn xảy ra tình trạng chờ đến khi đoàn liên ngành rút đi để tái hoạt động!
Để hoạt động kinh doanh cát, sỏi đúng pháp luật, các chủ bến, bãi cần thiết phải có Hợp đồng thuê đất và Giấy phép mở bến thủy nội địa. Tuy nhiên, để đẩy nhanh tiến độ cấp phép, nguyện vọng của các chủ kinh doanh và các địa phương là lược bỏ một số thủ tục hành chính, như: Vấn đề tham vấn cộng đồng; bóc tách vấn đề cấp phép khai thác mỏ và vấn đề cấp phép bến; bỏ vấn đề “đấu giá” tại các bến, bãi tập kết lâu nay…
Tại huyện Nam Đàn, trên địa bàn hiện có 13 bến tập kết cát, sỏi đã được cấp phép mở bến thủy nội địa, song hiện nay vấn đề quan trọng nhất là Hợp đồng thuê đất lại chưa có. Nguyên nhân được xác định, trước đây các bến này thuê đất “trái thẩm quyền” của UBND các xã, nay hợp đồng thuê đất đã bị thu hồi. Vấn đề này, UBND tỉnh đã chỉ đạo Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn sớm có giải pháp xử lý dứt điểm.
Tại TP Vinh, hiện có 9 bến tập kết cát, sỏi đang hoạt động, đoàn liên ngành yêu cầu UBND thành phố cần thông báo rộng rãi cho các chủ kinh doanh cát, sỏi được biết về quy hoạch các bến tập kết cát, sỏi trên địa bàn. Chỉ đạo UBND các phường, xã rà soát quỹ đất còn lại, lập quy hoạch các bến, bãi tập kết cát, sỏi phù hợp.
Đồng chí Thượng tá Chu Minh Tiến cho biết thêm: Theo kế hoạch, đoàn liên ngành triển khai thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2 tháng, kể từ ngày 1/12/2015. Tuy nhiên, do quá trình thực hiện có một số diễn biến phức tạp nên thời gian hoạt động của đoàn kéo dài đã hơn 4 tháng. Đến cuối tháng 3/2016, đoàn sẽ tổ chức tổng kết hoạt động.
Do vậy, trước khi tổng kết, chúng tôi tổ chức nắm bắt nguyện vọng của các cá nhân, doanh nghiệp hoạt động kinh doanh cát, sỏi cũng như chính quyền các địa phương, từ đó đề xuất lên UBND tỉnh có hướng chỉ đạo kịp thời, tháo gỡ các vướng mắc trong thủ tục cấp phép hoạt động kinh doanh cát, sỏi trên địa bàn.