(Congannghean.vn)-Nếu như trước đây, việc ký gửi hàng hóa phải thực hiện qua đường bưu điện thì những năm gần đây, dịch vụ chuyển phát nhanh “nở rộ” thông qua hoạt động vận tải xe khách. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích thiết thực thì dịch vụ ký gửi hàng hóa qua xe khách còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe doạ tới sự an toàn của hành khách cũng như nhà xe.
Từ gửi hàng quá dễ dãi
Tại Bến xe Vinh, mỗi ngày có hàng trăm lượt xe ôtô khách ra vào, theo đó, cùng với việc chuyên chở hành khách, đã có hàng nghìn kg hàng hóa được vận chuyển trên xe. Ngoài những kiện hàng có chủ hàng đi theo, có rất nhiều lô hàng được ký gửi qua nhà xe để vận chuyển đến địa chỉ được yêu cầu. Tuy nhiên, không có quy định rõ ràng về cước phí vận chuyển mà chỉ là thỏa thuận miệng giữa hai bên.
Trong vai một người dân cần gửi một bộ hồ sơ xin việc vào TP Đà Nẵng, chúng tôi tìm đến nhà xe T.T chạy tuyến Vinh - Đà Nẵng. Cước phí nhà xe đưa ra là 50.000 đồng. Khi chúng tôi hỏi hóa đơn gửi hàng, lái xe trả lời: “Chúng tôi làm ăn có uy tín lâu năm, anh yên tâm chứ không có hóa đơn nào cả”. Cho rằng giá đó quá cao, chúng tôi đã từ chối không gửi và tìm đến một nhà xe khác. Tại đây, với món hàng cần gửi, phụ xe đưa ra giá 30.000 đồng, tuy nhiên cũng không có hóa đơn gửi hàng.
Trên các tuyến xe khách nội tỉnh cũng như xe buýt hàng ngày ở Nghệ An, việc ký gửi hàng hóa cũng hết sức dễ dàng. Sau khi ghi đầy đủ thông tin trên gói hàng, phụ xe nhận hàng và tiền cước gửi, khi đến gần địa điểm giao hàng thì gọi điện thoại cho người nhận. Khi đó, người nhận chỉ cần nói đúng thông tin gói hàng thì nhà xe sẽ trả hàng.
Quá trình vận chuyển, nhà xe “không cần biết” đang vận chuyển món hàng gì, có đúng quy định của pháp luật hay không. Theo tìm hiểu của chúng tôi, việc ký gửi hàng hóa qua xe khách hiện nay chỉ cần sự thỏa thuận và tin tưởng giữa hai bên mà không có hóa đơn ký gửi. Tuy thuận tiện nhưng điều này lại tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu như hàng ký gửi bị thất lạc thì người gửi có thể bị mất hàng, đồng thời không có cơ sở để yêu cầu phía nhà xe bồi thường theo quy định của pháp luật.
Đến vi phạm pháp luật
Thời gian qua, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, CBCS Trạm CSGT Diễn Châu, Phòng CSGT đường bộ, đường sắt và Đội CSGT Công an huyện Diễn Châu đã nhiều lần phát hiện, bắt giữ các trường hợp vận chuyển hàng hóa thông qua xe khách không có hóa đơn chứng từ. Trong đó, đáng chú ý là các lô hàng thực phẩm bẩn không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có hóa đơn chứng từ, không rõ danh tính người gửi và người nhận hàng… Hầu hết các lô hàng này được vận chuyển từ Bắc vào Nam và ngược lại.
Khi bị bắt giữ, các lái xe đều khai họ được thuê vận chuyển đến địa chỉ yêu cầu và không hề hay biết nguồn gốc hàng hóa trên xe. Cũng có nhiều lái xe biết việc làm trên là vi phạm pháp luật, song vì lợi nhuận nên đã “nhắm mắt làm ngơ”. Hàng năm, vào dịp cận kề Tết, nhiều đối tượng mua bán pháo nổ trái phép đã chọn cách gửi “hàng” qua xe khách để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng.
 |
| Vụ tai nạn nghiêm trọng của nhà xe Thuận Sáng xuất phát từ việc vận chuyển hàng ký gửi không đúng quy định |
Nghiêm trọng hơn, việc ký gửi, vận chuyển hàng hóa không đảm bảo quy định đã gây ra những hệ quả hết sức đau lòng, khiến nhà xe vướng vòng lao lý. Cách đây hơn 1 năm, khoảng 16 giờ ngày 17/2/2014, trên QL1A đoạn qua xã Diễn Hồng, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, xe ôtô khách BKS 37B-003.48 của nhà xe Thuận Sáng đang lưu thông theo hướng TP Vinh - Quỳnh Lưu, khi đi qua địa phận xã Diễn Hồng thì bỗng dưng phát nổ, khiến 2 người tử vong tại chỗ và 14 người bị thương. Nguyên nhân được xác định là do xe này nhận vận chuyển một bình oxy đã được bơm đầy và đã phát nổ khi xe chạy được gần 1 km.
Tiếp đó, vào khoảng 11 giờ ngày 30/9/2014, trên QL1A đoạn qua Khu công nghiệp Nam Cấm (Nghi Lộc, Nghệ An), xe khách BKS 29B-056.71 đang lưu thông theo hướng TP Vinh - Hà Nội thì hộp quà được ký gửi đã bất ngờ phát nổ, làm 3 người bị thương nặng.
Sau gần 1 tháng điều tra, Công an huyện Nghi Lộc đã bắt giữ Lê Đức Đệ trú tại TX Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, là nghi phạm chính trong vụ nổ trên. Theo điều tra của cơ quan Công an, do mâu thuẫn từ trước, Đệ tự chế 1 quả mìn rồi gói thành hộp quà gửi qua xe khách cho “đối thủ”. Tuy nhiên, sau nhiều lần liên lạc với số điện thoại và địa chỉ ghi trên gói quà nhưng không ai đến nhận, nhà xe tiếp tục liên lạc với người gửi quà thì người này cũng không nhận lại hàng.
Đến trưa 30/9, khi chiếc xe chạy đến địa phận Khu công nghiệp Nam Cấm, phụ xe Thái Viết Hảo mở gói hàng ra kiểm tra thì thấy một chiếc loa nghe nhạc loại nhỏ. Khi anh Hảo vừa cắm điện vào để nghe nhạc thì bất ngờ chiếc loa phát nổ.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trên địa bàn Nghệ An hiện có một số doanh nghiệp vận tải có dịch vụ ký gửi hàng hóa như: Nhà xe Văn Minh, Hải An…, hàng ký gửi qua các nhà xe này được kiểm tra khá chặt chẽ. Phần lớn các nhà xe còn lại, việc gửi hàng được thực hiện theo thỏa thuận giữa hai bên, hàng hóa không được kiểm tra mà chỉ cần ghi địa chỉ người gửi và người nhận. Nhà xe cũng không quan tâm địa chỉ ghi trên gói hàng có đúng hay không. Thậm chí, có những nhà xe nghiêm cấm nhận hàng ký gửi nhưng lái xe và phụ xe vẫn “phớt lờ”. Điển hình là tuyến xe buýt Đông Bắc đang hoạt động trên địa bàn tỉnh.
Trao đổi với chúng tôi, ông Mai Thanh Bình, Giám đốc Công ty Đông Bắc tại Nghệ An cho biết: “Từ khi hoạt động đến nay, Công ty nghiêm cấm lái xe, phụ xe nhận hàng ký gửi, nếu phát hiện, chúng tôi sẽ xử phạt nghiêm hoặc cho thôi việc”.
Ông Bình cho biết thêm, nếu để lái xe, phụ xe nhận hàng ký gửi, có thể có hàng hóa cồng kềnh, bẩn thỉu, hôi thối, thậm chí là hàng cấm trên xe… Điều này làm ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của hành khách. Công ty không thể kiểm soát được số tiền thu được từ cước phí hàng ký gửi nên hoạt động này chủ yếu là làm lợi cho lái xe, phụ xe. Trên thực tế, hàng ngày, nhân viên các tuyến xe buýt Đông Bắc vẫn nhận hàng ký gửi và thu cước phí theo thỏa thuận giữa người gửi và lái xe, phụ xe.
Có thể thấy, bên cạnh những tiện ích dễ thấy, việc ký gửi hàng hóa qua xe khách nói riêng và các loại hình vận tải nói chung nếu không được kiểm soát chặt chẽ thì sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe doạ tới sự an toàn của cả hành khách lẫn nhà xe.