Đẩy mạnh thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới

(Congannghean.vn)-“Xây dựng môi trường cảnh quan nông thôn xanh - sạch - đẹp, an toàn” là chỉ tiêu “mềm” trong chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nhằm góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống theo hướng văn minh và tạo nét đặc trưng cho mỗi làng quê. Thời gian qua, việc thực hiện tiêu chí này tại nhiều địa phương đã ghi nhận nhiều chuyển biến rõ nét, song nhìn chung tính bền vững vẫn chưa cao.

Kiểm tra việc xây dựng bãi rác tập trung xã Nghĩa Sơn, huyện Nghĩa Đàn

Thực tế cho thấy, nhờ chú trọng công tác quy hoạch, xây dựng hạ tầng bảo vệ môi trường nên quá trình cải tạo cảnh quan môi trường trong xây dựng NTM tại nhiều địa phương đã góp phần quan trọng làm chuyển biến rõ nét bộ mặt nông thôn.

Thời gian này, có dịp về với các địa phương đã, đang xây dựng NTM, điểm nhấn cảnh quan nổi bật nhất có lẽ là những tuyến đường ngập tràn màu sắc tươi mát của cây xanh và những khóm hoa nở rộ. Việc hình thành các con đường hoa đã từng bước xóa những bãi rác tự phát ven đường, góp phần bảo vệ môi trường; đồng thời nâng cao đời sống tinh thần của người dân.

Bộ mặt NTM không chỉ đẹp bởi hình thức cảnh quan mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa. Trong đó phải kể đến con đường bích họa tươi mới được thể hiện trên những bức tường rào cũ mốc, mà lực lượng đoàn viên, thanh niên là chủ công. Những bức tranh không chỉ tái hiện diện mạo làng quê đổi mới, hình ảnh gia đình hạnh phúc… mà còn tái hiện rõ nét tác hại của các tệ nạn xã hội...; qua đó, nâng cao ý thức phòng, chống cho người dân.

Cùng với những điểm nhấn đặc biệt trên, nhiều địa phương còn có nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, góp phần hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM như: 100% gia đình cán bộ, hội viên đăng ký sử dụng nước sạch, đóng phí vệ sinh; thực hiện tốt ngày vệ sinh môi trường hàng tháng, các hộ làm nghề bún, bánh, chăn nuôi thực hiện tốt cam kết bảo vệ môi trường.

Không thể phủ nhận những chuyển biến tích cực trong quá trình thực hiện tiêu chí môi trường, song kết quả đạt được vẫn còn nhiều hạn chế so với yêu cầu đặt ra. Cụ thể, một số chỉ tiêu về môi trường vẫn còn thấp, như tỉ lệ hộ dân sử dụng nước sạch. Một số cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ, chăn nuôi hộ gia đình chưa có cam kết bảo vệ môi trường. Hệ thống tiêu thoát nước chưa được đầu tư xây dựng hoặc hư hỏng nhưng chưa được sửa chữa nên dẫn đến tình trạng ngập, ứ đọng trong mùa mưa lũ. Cùng với đó là nhiều bất cập như rác thải sinh hoạt, nước thải chưa được thu gom xử lý trước khi xả ra môi trường. Một “vấn nạn” đáng báo động khác là việc sử dụng bừa bãi thuốc bảo vệ thực vật, bao bì không được thu gom xử lý, dẫn đến tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng ở nhiều nơi.

Điều đáng lưu tâm là, đối với các xã đạt chuẩn NTM đã được công nhận thì tiêu chí môi trường rất dễ đi xuống về chất lượng và không bền vững, đặc biệt là vấn đề liên quan đến rác thải. Một trong những nguyên nhân “cố hữu” phải kể đến ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận người dân còn hạn chế. Bên cạnh đó, kinh phí đầu tư cho các dự án xử lý chất thải rắn lớn, tuy nhiên, do ngân sách còn hạn hẹp nên việc xây dựng triển khai các dự án xây dựng bãi xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh còn chậm, một số công trình đã xây dựng chưa đảm bảo yêu cầu hợp vệ sinh môi trường. Ngoài ra, kinh phí phục vụ công tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn tại một số địa phương (nhất là vùng nông thôn) vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc thu gom chưa triệt để, còn xảy ra tình trạng người dân đổ rác bừa bãi dọc các công trình thủy lợi, bến sông, chân cầu, dọc đê vùng ven biển, vùng giáp ranh giữa các xã...

Có thể nói, cùng với quá trình phát triển, sức ép về môi trường ngày càng lớn và phức tạp, tác động đến nhiều mặt của đời sống xã hội. Do đó, để tạo lập và giữ vững cảnh quan môi trường nông thôn, một trong những giải pháp thiết thực là cần tổ chức các tổ, đội tự quản vệ sinh môi trường tại các đơn vị xóm, thôn, bản. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức người dân trong công tác bảo vệ, tạo dựng cảnh quan NTM xanh - sạch - đẹp, để những địa phương đạt chuẩn NTM đều trở thành những vùng quê đáng sống.