Phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến thiết kế đập chứa bùn thải

(Congannghean.vn)-Trong những ngày qua, liên quan đến sự cố vỡ hồ đập chứa bùn thải quặng trên dãy núi Lan Toong thuộc xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc, các cơ quan chức năng đang khẩn trương vào cuộc để khắc phục sự cố, điều tra nguyên nhân vụ việc. Đoàn công tác của Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các ban ngành liên quan cũng đã vào hiện trường để lấy mẫu đi phân tích và kiểm tra các thủ tục liên quan đến khai thác, khắc phục môi trường của đơn vị trực tiếp khai thác quặng thiếc.

Đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường và đại diện các ban, ngành liên quan vào hiện trường để kiểm tra hồ chứa bùn thải quặng của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc

Như Báo Công an Nghệ An đã thông tin trước đó, đến thời điểm hiện nay, vụ việc hồ đập chứa bùn thải quặng của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc thuộc Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh đã cơ bản được khắc phục. Toàn bộ thân đập bị vỡ vào sáng 9/3 vừa qua đã được Xí nghiệp thiếc Suối Bắc cho máy móc, phương tiện vào đắp ủi lại. Sau khi đoàn công tác của Bộ Công thương vào làm việc, đến sáng 15/3, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã cử đoàn công tác trực tiếp vào hiện trường để kiểm tra quy trình thiết kế cũng như quy hoạch mỏ, mức độ ảnh hưởng của chất bùn thải quặng ra môi trường…

Năm 2012, để được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt quyết định đồng ý cho phép khai thác quặng thiếc tại khu vực núi Lan Toong thuộc xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh đã hoàn thiện các hồ sơ thủ tục cần thiết theo quy định trước đó. Theo báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) mà Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh trình lên UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt, đơn vị này đã cam kết rất chi tiết, cụ thể về những giải pháp bảo vệ môi trường.

Cũng tại báo cáo ĐTM, đơn vị này trình bày cam kết sẽ xây dựng 2 đập chứa bùn thải lắng lọc với khả năng chứa thải là 521.536 m3. Tại khu vực Xí nghiệp thiếc Suối Bắc tiến hành khai thác quặng ở núi Lan Toong, xây dựng đập cao 15 m, mặt đập rộng 4 m, được đào rãnh và xây kè tràn xả lũ bằng đá hộc và xi măng bê tông kiên cố.

Cụ thể, tại báo cáo đánh giá ĐTM và các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường của Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh gửi các cơ quan chức năng vào ngày 25/12/2012 nêu rõ: “Nước từ quá trình tuyển quặng sẽ được dẫn vào hồ chứa. Ở đây, với thiết kế hồ như tính toán thì nước thải có đủ thời gian để lắng cặn trước khi được bơm tuần hoàn sử dụng lại và với thiết kế đập chứa, sẽ đảm bảo an toàn cho môi trường…”.

Tiếp đó, dựa trên cơ sở báo cáo đánh giá ĐTM cũng như các văn bản liên quan, ngày 5/1/2013, UBND tỉnh có Quyết định số 50/QĐ-UBND.ĐC phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường và dự án cải tạo, phục hồi môi trường Dự án đầu tư khai thác và chế biến quặng thiếc tại mỏ thiếc Suối Bắc thuộc xã Châu Hồng và Châu Thành, huyện Quỳ Hợp.

Tại Quyết định số 50/QĐ-UBND.ĐC, UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu “phải tiến hành thiết kế chi tiết và xây lắp các công trình xử lý môi trường đúng theo các nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường và các quy định hiện hành về đầu tư xây dựng…”. Các nội dung liên quan đến công tác bảo vệ môi trường trong và sau quá trình khai thác quặng, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã yêu cầu Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh phải thực hiện một cách nghiêm ngặt, đúng quy trình.

Tuy nhiên, qua sự cố vỡ hồ đập chứa bùn thải quặng ở xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp vừa qua, sau khi kiểm tra hiện trường, các đoàn công tác của Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các sở, ban, ngành liên quan đã phát hiện nhiều sai phạm của Công ty TNHH MTV Kim loại màu Nghệ Tĩnh.

Cụ thể, về quy trình thực hiện xây dựng hồ đập chứa thải quặng, đơn vị này đã không thi công như thiết kế ban đầu. Toàn bộ thân hồ đập chỉ được san ủi đắp bằng đất, không có bê tông chân móng, kè đá… như ban đầu dẫn đến vỡ đập do không đủ tải. Điều đáng nói là hồ sơ thiết kế thi công hồ đập chứa bùn thải do Sở Công thương Nghệ An thẩm định nhưng khi đơn vị tiến hành thi công lại không kiểm tra, giám sát chặt chẽ?!

Cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu bùn thải quặng để phân tích

Đến thời điểm hiện nay (15/3), các mẫu bùn thải quặng tại khu vực núi Lan Toong cũng như dòng suối Mai, suối Bắc, Nậm Huống được Chi cục Bảo vệ môi trường trực tiếp lấy đưa đi phân tích vẫn chưa có kết quả chính thức. Hiện nay, công tác giám định các hợp chất chứa trong bùn thải vẫn đang được các cơ quan chức năng khẩn trương thực hiện. Mặc dù chưa có kết quả các mẫu phân tích các hợp chất chứa trong bùn thải quặng thiếc nhưng sự việc xảy ra đã khiến hàng nghìn hộ dân ở các xã Châu Thành, Châu Cường, Châu Quang của huyện Quỳ Hợp phải sống trong trạng thái bất an, lo lắng.

Sau khi sự việc xảy ra, ngày 14/3, đồng chí Nguyễn Đắc Vinh, Uỷ viên TW Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ cũng đã có Công văn số 1923-CV/TU gửi UBND tỉnh về sự cố môi trường ở huyện Quỳ Hợp.

Nội dung Công văn yêu cầu: Tiếp tục phân tích đánh giá mức độ ô nhiễm; kiểm tra hiện trường, đánh giá mức độ sai phạm của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc; kiểm đếm thiệt hại của người dân; xây dựng phương án đền bù thiệt hại cho nhân dân và khắc phục sự cố ô nhiễm môi trường. Yêu cầu Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh có trách nhiệm đền bù thiệt hại và khắc phục sự cố. Kiểm tra toàn diện về hoạt động khai thác khoáng sản của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc, đánh giá các sai phạm, xem xét trách nhiệm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Nếu việc vi phạm là nghiêm trọng, xuất phát từ thái độ trách nhiệm kém, có yếu tố khai thác khoáng sản không có phép, đề nghị thu hồi giấy phép khai thác.

Ngoài ra, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ cũng yêu cầu các cơ quan chức năng và UBND huyện Quỳ Hợp tiến hành rà soát tất cả các mỏ trên địa bàn Quỳ Hợp, báo cáo Thường trực Tỉnh ủy trước ngày 15/4/2017. Trường hợp nào không đảm bảo chất lượng, không an toàn, có nguy cơ gây ô nhiễm, đề nghị đình chỉ để khắc phục.

Cũng trong ngày 14/3, đoàn công tác của tỉnh Nghệ An do các đồng chí Lê Quang Huy, Phó Bí thư Tỉnh uỷ; Đinh Viết Hồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường… đã lên hiện trường tại dãy núi Lan Toong, xã Châu Thành để kiểm tra, chỉ đạo các đơn vị liên quan khắc phục sự cố vỡ hồ đập chứa bùn thải quặng của Xí nghiệp thiếc Suối Bắc.

Tại buổi làm việc, đồng chí Lê Quang Huy, Phó Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh: Sự cố vỡ đập chứa bùn thải gây hệ lụy lớn. Về phía Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh, cần thực hiện nghiêm túc các công văn của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, có báo cáo chi tiết kèm hồ sơ; tập trung khắc phục, không để phát tán chất thải, nhất là khi có mưa lũ; đình chỉ hoạt động của mỏ, chỉ hoạt động khi đủ điều kiện và phải thượng tôn pháp luật; quan tâm thực hiện việc hỗ trợ và thực hiện bồi thường khi có kết luận của cơ quan chức năng về sự việc này.