'Thắp lửa' tình yêu ví, giặm

(Congannghean.vn)-“Với tôi, dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh không chỉ là niềm đam mê mà còn là trách nhiệm của một nghệ nhân trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”. Đó là chia sẻ của nghệ nhân dân gian Đặng Thị Nguyệt, Chủ nhiệm CLB Dân ca ví, giặm phường Tân Giang, TP Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh.

Nghệ nhân dân gian Đặng Thị Nguyệt

Nghệ nhân dân gian Đặng Thị Nguyệt được thừa hưởng giọng ca ngọt ngào từ chính người mẹ của mình. Thuở nhỏ, nghe mẹ hát ru, lẩy kiều mà yêu, mà nhớ. Những điệu hò, câu ví da diết ăn sâu vào mạch máu của cô bé Nguyệt. Lúc bấy giờ, gia đình có điều kiện, bà Nguyệt được đi học, sau đó về công tác tại Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Tĩnh, một thời gian sau bà làm việc tại Sở Y tế tỉnh Hà Tĩnh. Công việc chuyên môn chiếm nhiều thời gian và đầy áp lực. Để giải tỏa những căng thẳng trong cuộc sống, bà lại tìm niềm vui với dân ca.

Bên cạnh việc sưu tầm các làn điệu dân ca lời cổ, nghệ nhân dân gian Đặng Thị Nguyệt còn chú trọng cải biên sáng tác lời bài hát mới dựa trên các làn điệu dân ca. Đến nay, nghệ nhân không nhớ nổi mình đã sáng tác được bao nhiêu bài hát dựa trên các làn điệu dân ca. Trong tập danh sách các bài hát, tổ khúc dân ca ví, giặm do bà sáng tác có nhiều bài viết về biển đảo. “Giữ gìn hải đảo biên cương, ngày đêm anh bám biển quê hương em đợi chờ... Tấm lòng em xin gửi vào câu hát, anh yên tâm canh giữ biển trời, dù vất vả khó khăn không bao giờ lùi bước, giành tự do độc lập nơi biển đảo chủ quyền...” - điệu khuyên trong trích đoạn “Sắt son lời hò hẹn” viết về người vợ đảm đang ở quê nhà động viên chồng ra đi bảo vệ chủ quyền hải đảo của Tổ quốc thật thiêng liêng và sâu lắng.

Năm 2009, trong cuộc thi soạn lời dân ca Nghệ Tĩnh trên Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Tĩnh, lời cổ “Chúng con thấm sâu lời Bác dạy” của bà giành được giải Nhất. Ngoài ra, các sáng tác của bà như “Di chúc Bác Hồ vang vọng mãi ngàn năm”, hát dao duyên “Đôi bờ sông La”, “Đôi bờ ví, giặm”… đều giành được giải cao tại các cuộc thi.

Từ những ngày đầu hoạt động văn hóa, văn nghệ tại địa phương, cơ quan, cho đến bây giờ là Chủ nhiệm CLB dân ca ví, giặm phường Tân Giang, TP Hà Tĩnh, nghệ nhân Đặng Thị Nguyệt đã dành trọn đời mình cho niềm đam mê nghệ thuật. Bà cũng đã từng lặn lội đi khắp nơi sưu tầm các làn điệu dân ca: Hò, vè, ví, giặm, hát khuyên… Năm 2014, dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Để chúc mừng sự kiện trên, phường Tân Giang, TP Hà Tĩnh đã cho ra mắt CLB Dân ca ví, giặm của phường. Với cương vị là Chủ nhiệm CLB, nghệ nhân Đặng Thị Nguyệt vừa là người chỉ huy dàn dựng các tiết mục, vừa trực tiếp biểu diễn khi cần.

Nghệ nhân chia sẻ: “Tuy mới thành lập nhưng CLB dân ca ví, giặm phường Tân Giang đã duy trì, hoạt động có hiệu quả. Xây dựng được phong trào hát dân ca là nhờ tất cả các hội viên đam mê, nhiệt tình và đầy trách nhiệm.” Hiện, CLB có 24 thành viên với đủ mọi lứa tuổi, trong đó có 9 cháu đang là học sinh các trường phổ thông. Chính bà Nguyệt là người “truyền lửa” đam mê ca hát cho lớp trẻ. Tại Liên hoan Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh năm 2016, CLB Dân ca ví, giặm phường Tân Giang đã giành giải Nhì. Trong đó, có một giải A với tiết mục lời cổ “Duyên phường Vải”, 1 giải B “Hát dao duyên” và 1 giải C với bài hát “Khúc hát Tân Giang”.

Với những đóng góp trên, năm 2014, bà Đặng Thị Nguyệt được công nhận là nghệ nhân dân gian về dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh. Năm nay, dù đã bước sang tuổi 70, nhưng tình yêu dân ca ví, giặm vẫn luôn cháy bỏng trong tâm hồn của bà. Nghệ nhân Đặng Thị Nguyệt xứng đáng là tấm gương để nhiều thế hệ con cháu học tập và noi theo.