Bấm Play để xem video. (Độc giả cần mở loa để nghe lời bình)
(Congannghean.vn)-Đền Xuân Hòa, xã Hưng Long, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An là nơi bắt đầu phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, đoàn biểu tình đã tập hợp mọi tầng lớp nhân dân tại đền và kéo về ga Yên Xuân để đấu tranh thoát khỏi cảnh áp bức bóc lột của bọn thực dân đế quốc. Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh là đỉnh cao cao trào cách mạng năm 1930 – 1931 ở nước ta, được mở đầu bằng cuộc biểu tình kỷ niệm ngày quốc tế lao động 1/5/1930 tại ngã ba Bến Thuỷ, thành phố Vinh của công nhân nhà máy xe lửa Trường Thi, diêm Bến Thuỷ và nông dân các huyện Hưng Yên, Nghi Lộc, Thanh Chương.
Giặc Pháp đã đàn áp dã man những cuộc xuống đường này.
Ngày 30/8/1930, 3.000 nông dân các huyện Nam Đàn kéo lên huyện đốt giấy tờ, phá nhà lao. Ngày 1/9, 2 vạn nông dân Thanh Chương bao vây huyện đường. Cuộc biểu tình liên tiếp nổ ra ở Dương Châu, Can Lộc, Anh Sơn, Nghi Lộc và đỉnh cao là cuộc biểu tình ở Hưng Nguyên, vào ngày 12/9 hơn 8000 người dân ở các vùng của Hưng Nguyên tập trung ở đền Xuân Hòa với giáo mác, gậy gộc giương cao cờ đỏ búa liềm hùng dũng tiến về ga Yên Xuân, thực dân Pháp đã điều lính đến đàn áp nhưng vẫn không ngăn được bước chân của đoàn biểu tình, khi đoàn đi đến Thái Lão thì thực dân Pháp cho máy bay ném bom làm 217 người chết, 125 người bị thương.
 |
| Khu di tích Xô Viết Nghệ Tĩnh tại huyện Hưng Nguyên, Nghệ An |
85 năm đã trôi qua, nhưng những kỷ vật còn lưu lại của phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh vẫn còn đó. Với gần 15 ngàn hiện vật, trong đó có 650 hiện vật gốc được trưng bày tại bảo tàng Xô Viết Nghệ Tĩnh. Tuy không có vũ khí hiện đại, chỉ với gậy gộc, giáo mác nhưng với ý chí và tinh thần yêu nước những người dân lao động đã làm cho thực dân Pháp và chính quyền tay sai một phen khiếp sợ. Đặc biệt, tinh thần ngày 12/9 ở Nghệ Tĩnh đã lan rộng trên cả nước, và đó là bài học kinh nghiệm để dẫn tới thành công của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Ngày 12/9 hàng năm được lấy làm ngày tưởng niệm các Liệt sĩ Xô Viết-Nghệ Tĩnh. Đó cũng chính là ngày diễn ra cuộc biểu tình của nông dân Hưng Nguyên và sự hình thành Xô Viết đầu tiên trong phong trào Cách mạng 1930-1931. Xô Viết Nghệ Tĩnh, tinh thần bất diệt vẫn vang vọng lòng ta về trang sử đau thương mà anh dũng quật cường ngày ấy:
"Kìa Bến Thủy đứng đầu dậy trước,
Nọ Thanh Chương tiếp bướ đứng lên,
Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên
Anh Sơn, Hà Tĩnh một phen dậy rồi".