Văn hóa - Giáo dục

Một gia đình nghệ sĩ có 3 thế hệ làm đạo diễn điện ảnh

(Congannghean.vn)-Trường hợp “hổ phụ sinh hổ tử” trong làng điện ảnh Việt Nam có nhiều. Nhưng hiếm có một gia đình nghệ sĩ mà cả 3 thế hệ nối tiếp nhau đều làm đạo diễn điện ảnh như gia đình NSND Trần Vũ - NSƯT Đức Hoàn. Điều đặc biệt, các thành viên đạo diễn đều rất thành danh.

 

Người đầu tiên phải kể đến là một trong những cây đại thụ của điện ảnh cách mạng Việt Nam, NSND Trần Vũ. Trong cuộc đời đạo diễn của mình, ông chỉ làm hơn 10 phim nhưng có hơn một nửa trong số đó đã giành được giải Vàng trong các kỳ liên hoan phim (LHP) trong nước và quốc tế. Tên tuổi ông gắn liền với các bộ phim: “Con chim vành khuyên”; “Đến hẹn lại lên”; “Vợ chồng anh Lực”; “Chuyến xe bão táp”…

NSƯT Đức Hoàn vai Mỵ trong phim“Vợ chồng A Phủ”

 

Tham gia cách mạng từ khởi nghĩa tháng 8/1945, Trần Vũ tạm gác niềm đam mê hội họa để đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, làm anh bộ đội Cụ Hồ. Hòa bình lập lại, ông chuyển ngành và có mặt trong lớp học đạo diễn đầu tiên của điện ảnh Việt Nam. Tác phẩm đầu tay, cũng là bài tốt nghiệp của ông là bộ phim kinh điển “Con chim vành khuyên”. Với ý nghĩa sâu sắc, cách tạo hình độc đáo và đậm chất thơ, phim đã giành giải đặc biệt tại LHP Quốc tế Cáclôvi Vary (Tiệp Khắc), giải thưởng quốc tế đầu tiên của phim truyện Việt Nam và giải Bông Sen Vàng (BSV) tại LHP Việt Nam lần thứ 2 năm 1973.

 

Ở dòng phim hiện thực tâm lý xã hội, đạo diễn Trần Vũ đã khẳng định tên tuổi của mình với giải BSV bộ phim “Vợ chồng anh Lực”. Bộ phim “Đến hẹn lại lên” trở thành phim xuất sắc không chỉ tạo nên cơn “sốt” vé hiếm thấy mà còn tiếp tục mang về cho ông giải thưởng chính thức của LHP Quốc tế Cáclôvi Vary (1976); Giải BSV cho phim và “Đạo diễn xuất sắc nhất” ở LHP Việt Nam lần thứ 3 năm 1975. Ông là người thành công trong việc khai thác chủ đề hậu chiến, tạo nên một dòng phim riêng phản ánh sâu sắc các vấn đề xã hội, khắc họa đậm nét số phận người lính, những con người bình thường qua chiêm nghiệm thế thái nhân tình như trong phim “Chuyến xe bão táp”, “Những người đã gặp”.

 

Một diễn viên, đạo diễn nổi tiếng trong gia đình nghệ sĩ ấy là NSƯT Đức Hoàn (vợ đầu Trần Vũ). Ngay từ đầu, bà đã tạo dựng thương hiệu cho mình qua vai diễn Mỵ trong phim “Vợ chồng A Phủ”, rồi đến các phim “Đi bước nữa”; “Bình minh trên rẻo cao”;“Sao tháng Tám”. Cùng với tinh thần lao động nghệ thuật nghiêm túc, sáng tạo là lối diễn xuất tinh tế, có chiều sâu tâm lý, khiến mỗi nhân vật của bà đều để lại dấu ấn riêng. Sau 4 năm theo học khóa đạo diễn ở Liên Xô, bà trở thành nữ đạo diễn danh giá với hàng loạt bộ phim như:“Tình yêu và khoảng cách”, “Hà Nội mùa chim làm tổ”, “Từ một cánh rừng”, “Ám ảnh”, “Khách ở quê ra”…

 

Mỗi nhân vật trong các bộ phim đều chứa đựng một tính cách riêng, với số phận nhân vật đa chiều, phản ánh sâu hiện thực đời sống để chuyển tải một thông điệp: Phía sau mỗi cuộc chiến là những thân phận đầy nỗi niềm. Bao trùm lên tác phẩm của bà là tính nhân văn sâu sắc, bằng cái nhìn riêng, đầy cảm thông, chia sẻ trước số phận những người phụ nữ có cá tính, muốn bứt phá trong cuộc sống. Nhờ cách nhìn rất “nữ tính” này mà các phim của bà đều mang đậm dấu ấn hiện thực.

 

Gia đình đạo diễn Trần Vũ - Đức Hoàn và con gái Phương Hoa, chụp năm 1961

 

NSND Phương Hoa là cô con gái duy nhất của cặp đôi đạo diễn Trần Vũ - Đức Hoàn. Sẵn có niềm đam mê nghệ thuật được truyền từ cha mẹ, sau khi tốt nghiệp trường Mỹ thuật, Hoa sang Liên Xô (cũ) học nghề họa sĩ tại Trường điện ảnh VGIK (nơi mẹ chị từng học). Về nước, chị trở thành họa sĩ chính cho 20 bộ phim của Hãng phim hoạt hình và là người rất có “duyên” với giải thưởng. Năm 1997, chị bắt đầu làm đạo diễn chính và cũng rất thành công ở lĩnh vực này với 2 giải BSV tại LHP Việt Nam cho phim “Xe đạp” và “Chuyện của những đôi giày”, Huy chương Vàng LHP Truyền hình toàn quốc cho phim lịch sử dài tập “Chuyện cổ Loa Thành”. Năm 2012, chị được phong tặng danh hiệu NSND.

 

Một thành viên khác là NSND Minh Trí (chồng Phương Hoa), đạo diễn tên tuổi của làng phim hoạt hình Việt Nam. Mấy mươi năm qua, họ là cặp đôi hoàn hảo kể cả trong tình cảm gia đình lẫn công việc. Trong nhiều bộ phim, chị là họa sĩ, anh là đạo diễn và ở LHP, họ cùng bước lên bục vinh quang nhận giải thưởng, như phim “Ông tướng canh đền”. Tác phẩm của Minh Trí thường chín chắn về ý tưởng, thông minh trong cách xử lý, thông điệp chuyển tải mang tính triết lý sâu sắc đến người xem, cả người lớn và thiếu nhi như “Cuộc phiêu lưu của ong vàng” (2003), “Người con của Rồng” (2010). Anh được tặng danh hiệu NSƯT năm 1997 và NSND năm 2012.

 

Cặp đôi NSND Phương Hoa - Minh Trí rất tự hào khi giờ đây, cậu con trai của họ là Nguyễn Thế Vinh lại tiếp nối đường đi của ông bà, cha mẹ và trở thành đạo diễn của Hãng phim truyện I. Dù còn trẻ nhưng Vinh đã rất nỗ lực trong sáng tạo chuyên môn và hứa hẹn sẽ là một tài năng đầy triển vọng.

 

Đạo diễn điện ảnh là một nghề khắc nghiệt, đòi hỏi cả năng khiếu lẫn sự nỗ lực và hy sinh rất lớn. Nhưng các thành viên trong gia đình của các đạo diễn Trần Vũ - Đức Hoàn; Phương Hoa - Minh Trí và Thế Vinh vẫn nối tiếp theo nghiệp làm phim. Như vậy, đã đủ thấy niềm đam mê nghệ thuật vẫn luôn và sẽ mãi chảy tràn trong huyết mạch của họ.