Diễn đàn pháp luật

Trộm chó, chống trả người truy đuổi bằng súng điện, có được coi là phòng vệ?

Chiều 16/6, cơ quan CSĐT Công an huyện Củ Chi, TP.HCM xác nhận đang tạm giữ hình sự băng nhóm gồm: Hồ Văn Hiếu (SN 1994, trú tại quận Gò Vấp), Hồ Thanh An (SN 1995), Phạm Ngọc Thuận (tự Hí, SN 1987), trú tại huyện Hóc Môn và Lê Minh Hậu (SN1995) cùng trú tại huyện Hóc Môn. Theo lời khai của các đối tượng tại cơ quan điều tra, do cần tiền tiêu xài, Thuận chủ mưu bàn bạc với An, Hiếu và Hậu cùng đi trộm chó trên địa bàn huyện Củ Chi.

 

Đến khoảng 17h ngày 14/6, An điều khiến xe gắn máy mang BKS 53R3 - 7965 chở Hiếu đeo ba lô mang theo súng bắn tên một đầu kết nối dây điện (dài khoảng 4m) với sò biến điện từ ắc quy tạo dòng điện từ 220V trở lên để bắn chó tự chế, băng keo để bắt chó. Lúc này, Thuận cũng điều khiến chiếc xe gắn máy mang BKS 59Y1 - 326.91 chở Hậu đi trước để làm nhiệm vụ cản địa và chở chó trộm được. Băng nhóm này chạy trên đường Nguyễn Kim Cương, xã Tân Thuận Đông, huyện Củ Chi. Sau khi bắt được 3 con chó của người dân, chúng chở nhau về nhà Hiếu. Tuy nhiên, đến đường Nguyễn Kim Cương, ấp 10, xã Tân Thạnh Đông chúng bị anh Bảo, Phương, Hữu phát hiện dùng xe máy hiệu Exciter truy đuổi. 

 

Cuộc truy đuổi kinh hoàng diễn ra khiến nhiều người không khỏi kinh hãi. Đến trước nhà số 14/4D, thấy anh Phương, Hữu vung dao chém, An, Hiếu và Thuận, Hậu tăng ga bỏ chạy. Cuộc rượt đuổi kéo dài ít phút thì những người truy đuổi áp sát được nhóm trộm. An chở Hiếu tăng ga bỏ chạy, Hiếu lên đạn súng xung điện tự chế bắn về hướng anh Bảo và những người truy đuổi. Anh Bảo ngồi phía trước điều khiển xe nên tránh được phát bắn từ phía Hiếu, chỉ bị trượt qua nhưng mũi tên bắn trúng anh Phương ngồi sau. Do là súng bắn xung điện, anh Phương trúng mũi tên, bị giật nên ngã khỏi xe, làm anh Bảo mất thăng bằng, lao xe vào tường rào nhà dân. Anh Bảo vì bị thương quá nặng đã chết tại chỗ, còn Phương và Hữu được người dân đưa vào bệnh viện cấp cứu, đến 22h ngày 14/6 thì tử vong.

 

Thấy người truy đuổi ngã gục xuống đường, nhóm đối tượng lên xe chạy về nhà Hiếu lẩn trốn. Thuận chở Hậu mang theo 3 con chó trộm được đi tiêu thụ, bán được 960.000 đồng.

 

Nhận được tin báo, lực lượng Công an huyện Củ Chi phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ Công an TP.HCM có mặt khám nghiệm hiện trường điều tra làm rõ vụ việc. Đến sáng 15/6, nhóm đối tượng này hay tin anh Bảo, Hữu và Phương đã tử vong nên cùng đến trụ sở Công an huyện Củ Chi đầu thú. 

 

Vấn đề cần trao đổi là các đối tượng An, Hiếu, Thuận, Hậu phạm tội theo tội danh nào và hình phạt sẽ ra sao?

 

Tội trộm cắp gây hậu quả nghiêm trọng đã rõ

 

Nhóm 4 tên An, Hiếu, Thuận, Hậu đã trộm cắp 3 con chó và chắc chắn trước đây chúng cũng đã trộm chó nhiều lần vì dụng cụ trộm chó rất tinh vi, có cả súng bắn tên điện. Trong quá trình chạy trốn, chúng còn gây ra cái chết cho 3 người đuổi theo bắt trộm. Mặc dù chúng bán 3 con chó đã chết này với giá 960.000đ, tuy nhiên giá trị thực sự của 3 con chó này phải trên 2.000.000 đồng, nằm trên khung truy tố theo điều 138 Bộ Luật Hình sự. Hơn nữa, nhóm trộm cắp này đã có những hành vi được xếp vào tình tiết tăng nặng như: Trộm cắp có tổ chức, chuyên nghiệp, dùng thủ đoạn xảo quyệt (súng bắn tên điện), và gây hậu quả rất nghiêm trọng. Cần phải xem xét hành vi và nhân thân từng người để định khoản, trong đó kẻ cầm đầu, kẻ trực tiếp gây ra cái chết cho 3 người phải chịu mức án cao.

 

Ông Phạm Ngũ ( P. Cát Linh, Đống Đa, Hà Nội)

 

Đã có hành vi giết người

 

Theo tình tiết vụ án, tên Hiếu đã dùng súng bắn điện bắn tên về phía những người truy đuổi. Do trúng tên, bị điện giật, nên anh Phương đã ngã xuống. Cú ngã của anh Phương làm anh Bảo bị lạc tay lái, gây tai nạn làm cả 3 người truy đuổi tử vong. Tên điện bắn ra từ súng của nhóm trộm chó là nguyên nhân trực tiếp gây tử vong 3 người. Kẻ bắn tên điện sẽ phải bị truy tố tội giết người theo Điều 93 Bộ Luật Hình sự: Tội giết người  với quy định: Người nào giết người thì bị phạt tù từ12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Những tên trong nhóm cũng sẽ bị truy tố với tư cách đồng phạm tội giết người.

 

Bà Nguyễn Thị Tý (Nam Đàn, Nghệ An)

 

Không thể truy tố theo tội danh giết người?

 

Theo như kết quả đã được cơ quan công an công bố, theo những tình tiết như trên, tôi cho rằng có mấy điểm chú ý: Rõ ràng, các đối tượng đã phạm tội trộm cắp. Trong quá trình chạy trốn, các đối tượng đã bị 3 người đuổi theo dùng dao, mã tấu chém. Trong lúc hoảng sợ, đối tượng Phương đã dùng súng bắn tên điện bắn những người đuổi theo. Hành vi này có thể được coi là tự vệ, không phải có động cơ giết người. Thêm nữa, trong suy nghĩ của đối tượng, súng bắn tên điện không phải là vũ khí có thể gây chết người trong điều kiện bình thường. Tất cả những điểm đó chứng minh, hành vi bắn tên điện chỉ là hành vi tự vệ, uy hiếp những người đuổi theo mình, chứ không có động cơ bắn những người đuổi theo mình để làm họ chết. Vì vậy chỉ có thể truy tố 4 đối tượng này theo tội danh “Trộm cắp tài sản” theo điều 138 Bộ Luật Hình sự với những tình tiết tăng nặng.

 

Ông Vũ Văn Phi (Quận 9, TP Hồ Chí Minh)

 

Các đối tượng trộm cắp và vô ý gây chết người

 

Trong khi bị truy đuổi và bị những người truy đuổi dùng dao, mã tấu chém, các đối tượng đã sử dụng súng bắn tên điện chống trả gây ra cái chết cho 3 người. Có thể xác định, mặc dù không có động cơ giết người, nhưng các đối tượng đã gây ra một hậu quả thảm khốc. Ngoài tội danh trộm cắp, các đối tượng có thể bị truy tố theo Điều 98 Bộ Luật Hình sự: Tội vô ý làm chết người với nội dung:  Người nào vô ý làm chết nhiều người thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.

 

Bà Lê Thị Tuyết Nhung (Q. Hóc Môn. TP Hồ Chí Minh)

 

Bình luận của luật sư:

 

Theo tình tiết vụ án và theo lời thú nhận của các nghi can, ở đây chúng ta thấy có hai hành vi: Trộm cắp tài sản, cụ thể là trộm chó và gây chết 3 người. Hành vi trộm cắp được thực hiện trước và hành vi gây chết người thực hiện sau. Các nghi can có thể sẽ bị truy tố theo 2 tội danh, 1 là xâm hại tài sản, 2 là xâm phạm sức khỏe tính mạng người khác. Chúng ta phân tích từng hành vi.

 

Về phương diện lý luận, tội “Trộm cắp tài sản” là một loại tội phạm có dấu hiệu hành vi khách quan khá đơn giản: “Trộm cắp tài sản là hành vi lén lút chiếm đoạt tài sản của người khác”. Các nghi can đã thực hiện việc lén lút trộm chó của những người nuôi chó. Hành vi này đã phạm tội theo điều 138 Bộ luật Hình sự với tội danh: Tội trộm cắp tài sản. Tuy nhiên vấn đề định khoản để xác định khung hình phạt thì khá phức tạp bởi theo quy định, tội danh này có khung hình phạt khá rộng, từ cải tạo không giam giữ tới tù chung thân tùy theo tình tiết tăng nặng. Chúng ta có thể thấy nhóm trộm cắp này rất chuyên nghiệp bởi dấu hiệu sử dụng các đồ nghề chuyên nghiệp, hành động chuyên nghiệp và tiêu thụ sản phẩm cũng rất gọn. Đây là một nhóm trộm cắp có tổ chức. Các nghi can có phân công người thực hiện trộm cắp, người ngăn cản những người đuổi theo... Hành vi dùng súng bắn tên điện để bắn chó là hành vi dùng các thủ đoạn tinh vi xảo quyệt để phạm tội. Và cuối cùng là hành vi hành hung để tẩu thoát của các nghi can đã gây ra hậu quả rất nghiêm trọng, tước đi mạng sống của 3 người. Với tất cả những tình tiết tăng nặng này, các nghi can có thể bị truy tố theo khoản 4 điều 138 Bộ luật Hình sự với mức xử phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân.

 

Hành vi thứ hai là hành vi chống trả người truy đuổi, bắt giữ gây ra cái chết của 3 người. Có ý kiến cho rằng hành vi này là hành vi phòng vệ vì những người đuổi theo đã dùng vũ khí khi truy đuổi. Chỉ thị  07- TANDTC/CT của Tòa án nhân dân Tối cao đã xác định rằng: phòng vệ chính đáng là hành vi của người bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của tập thể hoặc bảo vệ lợi ích chính đáng của mình hay của người khác, mà chống lại một cách tương xứng người đang có hành vi xâm phạm lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm. Nhưng cũng chính văn bản này đã xác nhận: Việc người có hành vi nguy hiểm cho xã hội khi bị người khác bắt, giữ (tức là thực hiện hành vi có ích cho xã hội) đã chống trả lại, gây thiệt hại cho người bắt giữ không được coi là phòng vệ chính đáng, mà phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định chung của pháp luật. Như vậy sau khi phạm tội có hành vi chống trả những người truy đuổi không được coi là phòng vệ chính đáng.

 

Nghi can Hiếu đã dùng súng bắn tên điện vào những người truy đuổi có động cơ giết người không? Người bắn tên điện cũng là người biết đi xe máy và cũng đã từng chạy xe với tốc độ cao, thậm chí khi có hành vi bắn tên điện anh ta cũng đang phóng xe với tốc độ cao và anh ta biết rõ, hành vi bị ngã xe, đổ xe sẽ gây ra hậu quả chết người. Biết rõ mà vẫn dùng súng bắn tên điện bắn vào xe của những người truy đuổi, thậm chí bắn vào người lái xe và chỉ vì ngoài ý muốn tên điện mới trúng vào người ngồi sau và vẫn gây ra tai nạn thảm khốc. Những phân tích ấy xác định người bắn tên điện đã có động cơ giết người, thậm chí quyết thực hiện hiệu quả. Với những phân tích đó, việc truy tố nghi can Hiếu thêm tội danh Giết người theo điều 93 Bộ luật Hình sự là hợp lý. Tội danh này có mức phạt cao nhất là tử hình. Như vậy sơ bộ nhận định: Cả 4 nghi can sẽ bị truy tố tội danh trộm cắp với mức hình phạt cao nhất với tội danh này, nghi can Hiếu sẽ bị truy tố thêm tội danh giết người. Nhưng nếu kết quả điều tra cho thấy việc chống trả bằng súng điện đã được bàn luận trước khi phạm tội thì những người tham gia bàn luận, thống nhất cách chống trả cũng bị khởi tố thêm tội danh giết người với vai trò đồng phạm.

 

Luật sư Nguyễn Văn Hướng 

(Đoàn Luật sư Hà Nội)