(Congannghean.vn)-Cơ quan chức năng đang rà soát việc chấp hành pháp luật về hoạt động khoáng sản tại địa bàn các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên. Sau khi có kết quả rà soát, các đơn vị liên quan sẽ kiến nghị UBND tỉnh xử lý kỷ luật Chủ tịch UBND các địa phương để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép.
 |
| Hoạt động khai thác cát, sỏi cạnh chân cầu Yên Xuân (Ảnh chụp ngày 15/3/2018) |
Thống kê ước tính sơ bộ cho thấy, tổng trữ lượng cát, sỏi thuộc lưu vực sông hiện khoảng 40 triệu m3; tổng công suất khai thác được cấp thẩm quyền cấp phép ở thời điểm hiện tại là trên 380.000 m3/năm. Tuy nhiên, qua kiểm tra việc kinh doanh tại các bến thuộc địa bàn các huyện Thanh Chương, Nam Đàn, Hưng Nguyên trong năm 2017 cho thấy, tổng khối lượng cát, sỏi kinh doanh đã được kê khai thuế lên đến trên 1,16 triệu m3, gấp 3 lần công suất cấp phép. Trong đó, khối lượng cát, sỏi (theo kê khai thuế) tại huyện Thanh Chương là 135.859 m3; huyện Nam Đàn 332.377 m3, huyện Hưng Nguyên 469.153 m3 và TP Vinh 225.635 m3.
Trong số này, có trên 382.000 m3 cát, sỏi khai thác trái phép trên sông Lam. Trong đó, huyện để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép nhiều nhất là Nam Đàn với trên 196.000 m3, kế tiếp là Thanh Chương với trên 135.000 m3 và Hưng Nguyên 49.000 m3.
Tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên sông Lam vẫn diễn biến hết sức phức tạp.
Năm 2017, trên địa bàn toàn tỉnh tiến hành kiểm tra đối với 35 mỏ cát, sỏi, đã lập 34 biên bản vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt hơn 500 triệu đồng. Trong đó, thực hiện Kế hoạch số 119 ngày 12/4/2017 mở đợt cao điểm xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2017, chỉ sau hơn 1 tháng ra quân, đã phát hiện, lập hồ sơ xử lý 114 vụ, 119 đối tượng, thu giữ 21 xe ôtô tải, 17 thuyền vỏ sắt, 1 máy nổ, 12 đầu máy hút cát, 28 tấn quặng thiếc, 397 m3 cát, sỏi và nhiều tang vật liên quan. Xử lý hành chính và chuyển UBND địa phương xử lý hành chính 110 vụ, 115 đối tượng, thu nộp ngân sách hơn 300 triệu đồng.
Sở Giao thông Vận tải đã chỉ đạo Thanh tra giao thông tăng cường công tác tuần tra kiểm soát, xử lý các phương tiện chở quá khổ quá tải; chở cát, sỏi làm rơi vãi gây mất an toàn giao thông, ô nhiễm môi trường. Qua đó, đã xử lý 52 trường hợp phương tiện chở cát, sỏi rơi vãi trên mặt đường; 342 phương tiện vi phạm chở quá khổ, quá tải, vi phạm kích thước thành thùng; nộp Kho bạc Nhà nước trên 1,3 tỉ đồng.
UBND huyện Thanh Chương thành lập đoàn liên ngành kiểm tra khai thác, tập kết, vận chuyển cát, sỏi trái phép trên địa bàn huyện. Đã tiến hành xử lý vi phạm hành chính 8 trường hợp khai thác cát, sỏi trái phép, thu nộp ngân sách 44 triệu đồng; xử lý vi phạm hành chính đối với 20 trường hợp tàng trữ, tập kết khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp, kinh doanh bến bãi khi chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý theo quy định, thu nộp ngân sách 88 triệu đồng.
Số liệu thống kê cho thấy, trong năm 2017, Công an tỉnh Nghệ An đã làm rõ 311 vụ, xử phạt hành chính 318 người khai thác trái phép cát, sỏi. Số tiền xử phạt trong năm này cũng tăng hơn 3 tỉ đồng. Trong đó, với việc Công an huyện Nam Đàn khởi tố vụ án Hợp tác xã Lam Sơn - Đại Thành khai thác cát trái phép, giám đốc HTX này bị khởi tố, bắt tạm giam 4 tháng về tội “Vi phạm các quy định về khai thác tài nguyên” là lần đầu tiên, Nghệ An xử lý hình sự 1 vụ khai thác cát trái phép.
Đặc biệt, tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép đã gây sạt lở nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân. Có thể kể đến một số bến không phép như khu vực bến cát Bãi Rạng, xóm 2, xã Thanh Hưng, huyện Thanh Chương. Bến cát này không có hồ sơ thủ tục bến bãi theo quy định nhưng vẫn khai thác cát, sỏi và tập kết bến bãi, gây sạt lở đất sản xuất của bà con nông dân; hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép tại các xã Lạng Sơn, Vĩnh Sơn, Lĩnh Sơn và Tào Sơn, thuộc huyện Anh Sơn đã gây sạt lở tại bãi bồi sông Lam.
Về vấn đề này, UBND huyện Anh Sơn đã phối hợp với sở, ngành liên quan, Phòng Cảnh sát Đường thủy và Cảnh sát Môi trường... tổ chức các đợt kiểm tra cao điểm, xử lý vi phạm hành chính các tổ chức, cá nhân khai thác cát, sỏi trái phép trên Sông Lam. Kết quả, đã xử lý vi phạm hành chính 15 trường hợp, thu phạt số tiền 56 triệu đồng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép trên sông Lam tiếp tục diễn biến phức tạp, trong đó có nguyên nhân về công tác phối hợp ký kết Quy chế phối hợp công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản ở các khu vực giáp ranh trên tuyến sông Lam giữa cấp huyện và cấp xã còn chậm; sự vào cuộc của một số UBND cấp xã còn chưa quyết liệt.
Ngoài ra, nhiều nguyên nhân khách quan khác tác động đến công tác quản lý Nhà nước trên lĩnh vực khoáng sản (hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông Lam) như việc tiếp cận các quy định pháp luật nói chung, pháp luật khoáng sản nói riêng đối với người dân khu vực miền núi còn nhiều hạn chế; hoạt động khai thác cát, sỏi một số nơi còn gắn với việc mưu sinh của người dân sống trên sông nước, các điều kiện kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác khoáng sản trên sông gặp nhiều hạn chế... dẫn đến tình trạng khai thác cát, sỏi trên sông Lam diễn ra phức tạp.