Nghi can vụ thảm án ở Quảng Ninh làm 4 bà cháu tử vong bị bắt giữ, góp phần an ủi người thân nạn nhân cũng như trấn an dư luận. Tuy nhiên, phía sau thảm án còn để lại nhiều nỗi băn khoăn day dứt.
Vì sao thời gian gần đây ngày càng có nhiều vụ thảm án xảy ra? Tại sao hung thủ lại dễ dàng ra tay sát hại nhiều người trong cùng một gia đình như thế? Lên án hành vi tội ác của đối tượng, chúng tôi cũng mong muốn đi tìm câu trả lời, để phần nào kiến giải được những băn khoăn ấy. Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến, Cục trưởng Cục CSHS đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo CAND về vấn đề này.
Cắt nghĩa thảm án
PV: Quan điểm của Thiếu tướng về vụ thảm án tại Quảng Ninh?
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Cũng như một số vụ thảm án trước đây, vụ Quảng Ninh có điểm chung là đối tượng có mối quan hệ quen biết với các nạn nhân và sát hại hết cả 4 người trong nhà để che giấu hành vi phạm tội. Thực tế thảm án có 3 dạng chính: Thứ nhất là những đối tượng tội phạm giết người, cướp tài sản (thường khi bị lộ sát hại cả gia đình nạn nhân); thứ hai là giết người do mâu thuẫn; và thứ 3 là do bị bệnh tật, ngáo đá.
Ngày càng nhiều các vụ thảm án xảy ra đã báo động về sự xuống cấp đạo đức của một bộ phận dân cư, trong đó nghiêm trọng là sự hủy hoại nhân cách của các đối tượng nghiện ma túy đá. Rõ ràng, chúng biết về các vụ thảm án xảy ra trước đó, biết về việc phải trả giá nếu gây tội nhưng khi bị dồn nén, bị ảo giác về ma túy, chúng vẫn sẵn sàng gây án.
Như đối tượng Doãn Trung Dũng gây thảm án ở Quảng Ninh, khi tôi vào hỏi cung, hắn nhận ra ngay và biết là tôi đã trực tiếp làm vụ thảm án ở Bình Phước. Nhưng vì hắn nghiện ma túy đá nên đã trở thành một con người vô nhân tính, sát hại cả 4 người gồm người già và trẻ em của gia đình họ hàng. Hắn còn định giết thêm 3 người nữa… nhưng đã bị lực lượng Công an bắt giữ kịp thời.
PV: Thật khó để lý giải tại sao đối tượng lại giết sạch những người trong gia đình như thế…
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Đối với loại thảm án giết người, cướp tài sản như vụ tên Lê Văn Luyện ở Bắc Giang, khi bị phát hiện vào cướp tài sản, đối tượng đã ra tay sát hại lần lượt từng người trong gia đình nạn nhân, kể cả cháu bé 18 tháng tuổi vì sợ cháu khóc sẽ bị lộ (riêng cháu bé 8 tuổi trốn thoát vì chui vào sâu gầm bàn đối tượng không giết được).
Còn đối với các vụ thảm án do mâu thuẫn mà sát hại cả gia đình người khác như vụ sát hại 6 người ở Bình Phước, vụ giết 4 người ở Nghệ An, Yên Bái, rồi vụ giết 4 người mới đây ở Lào Cai thì là do sự thù hận đã được nâng lên đến đỉnh điểm, các đối tượng thường muốn giết hết cả gia đình người đó.
Thêm nữa, trong một số vụ, đối tượng gây thảm án sát hại cả người già, trẻ em vì do hai bên quen biết, chúng sợ nếu để lại một người nào đó thì bị lộ, sau này bị trả thù. Mục đích giết hết mọi người trong nhà của chúng thường là để diệt khẩu, bịt đầu mối.
Ở vụ thảm án Quảng Ninh, đối tượng Dũng nghiện ma tuý đá, bị ảo giác nên đã giết người không ghê tay và thực hiện hành vi phạm tội đến cùng. Mặc dù tối hôm đấy hắn không sử dụng ma tuý nhưng do đối tượng sử dụng thường xuyên nên đã bị ức chế thần kinh, tâm thần không ổn định.
Kết hợp với việc bị nợ nần dồn ép nên đã ra tay sát hại cả nhà họ hàng, cướp tài sản để lấy tiền trả nợ. Việc sát hại nhiều người một lúc là do tâm lý đối tượng sợ bị lộ, đã ra tay rồi thì giết hết những người còn lại.
PV: Trong những vụ thảm án, có những cháu bé 8 tháng tuổi còn chưa nhận thức được gì…
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Các cháu bé không có tội nhưng trong bối cảnh đã giết 2-3 người thì các đối tượng sẵn sàng giết luôn. Cũng có thể nói là lúc đó các đối tượng như say máu, không thể nghĩ được gì nữa, chỉ muốn giết hết để thỏa mãn thù tức hoặc bịt đầu mối. Như vụ thảm án ở Nghệ An, khi đối tượng Vi Văn Hai đuổi theo mẹ con nạn nhân đến bờ suối thì cháu bé đang được mẹ địu đằng sau lưng.
Khi bắt giữ hắn, trực tiếp tôi đã hỏi hắn vì sao lại phải sát hại cả cháu bé 8 tháng tuổi, nếu cháu bé sống cũng làm sao biết hắn mà tố cáo? Câu trả lời của hắn là vừa sát hại mấy người, lúc đó đang hăng máu nên ra tay luôn với cháu bé chứ không nghĩ ngợi nhiều.
Vụ Lào Cai thì mục đích trả thù. Đối với vụ án Lê Văn Luyện và vụ án ở Quảng Ninh, đầu tiên đối tượng không có ý định giết hết nhưng các cháu bé khóc, lo sợ bị lộ nên đối tượng đã ra tay. Thêm một lý do khiến người già, trẻ nhỏ thường trở thành nạn nhân là bởi họ sức yếu, không chống cự được.
 |
| Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến, Cục trưởng Cục CSHS trao đổi với phóng viên Báo CAND. |
Người nghiện sống trong gia đình là hậu họa
PV: Từng kinh qua điều tra nhiều vụ thảm án, cũng như tiếp xúc với các hung thủ, ông có lời khuyên nào cho người dân trong công tác phòng ngừa tội phạm?
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Sẽ rất là khó để đưa ra một giải pháp chung cho nhiều vụ việc, nhưng có lẽ các cấp cơ sở cần nắm bắt được những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân để giải quyết dứt điểm từ trước, tránh để bột phát thành hành động.
Chẳng hạn, những mâu thuẫn trong hàng xóm láng giềng, mâu thuẫn trong phân chia thừa kế tài sản nội bộ gia đình, mâu thuẫn vợ chồng… đều cần được nắm bắt để hoà giải, tuyên truyền. Bên cạnh đó là tăng cường giáo dục ý thức pháp luật cho người dân bởi rất nhiều người ngộ nhận, thiếu hiểu biết về pháp luật và việc chấp hành pháp luật.
Ngoài ra, việc quản lý người bị bệnh tật, người tâm thần, người nghiện cần chặt chẽ hơn. Người tâm thần sống trong gia đình hậu hoạ rất lớn, phải có giải pháp cách ly. Kể cả người nghiện ma tuý cũng cần phải được cách ly khỏi xã hội bởi nghiện ma tuý đá khiến họ bị ảo giác, chẳng khác nào bị tâm thần. Nghiện mà cho chung sống trong cộng đồng thì khi lên cơn bố mẹ họ cũng giết. Vụ thảm án ở Quảng Ninh là một ví dụ, đối tượng Doãn Trung Dũng thường xuyên sử dụng ma tuý đá.
PV: Theo ông, giải pháp nào để hạn chế người nghiện ma túy gây thảm án?
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Cần đưa các đối tượng nghiện vào trung tâm cai nghiện để quản lý chặt chẽ. Đối với đối tượng nghiện ma tuý phạm tội cần xử nghiêm với tình tiết tăng nặng để đảm bảo tính răn đe. Đã nghiện thì phải sử dụng ma tuý hàng ngày và liều lượng theo cấp độ tăng lên, từ đó nảy sinh các tệ nạn khác để phục vụ nhu cầu.
Chẳng hạn, từ chỗ nghiện ma tuý không có tiền sử dụng thì sẽ tham gia mua bán trái phép chất ma tuý, chơi cờ bạc để có tiền sử dụng; cùng với đó là trộm chó, trộm chim cảnh như đối tượng Doãn Trung Dũng để bán đổi lấy ma tuý…
Như vậy, nghiện ma túy là mầm mống tội phạm, cần phải đưa người nghiện vào các trung tâm cai nghiện bắt buộc để quản lý và cai nghiện.
PV: Hiện nay, chúng ta vẫn chỉ coi con nghiện như người bệnh…
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Vì thế mới cần thay đổi quan niệm. Gọi con nghiện là mầm mống tội phạm không hề sai bởi đối với những gia đình có điều kiện, cho tiền mua ma tuý sử dụng thì vô hình trung gia đình sẽ tiếp tay cho hành vi mua bán trái phép chất ma tuý. Còn đối với những gia đình không có điều kiện thì đối tượng sẽ tự gây ra nhiều hành vi phạm tội khác (trộm cắp, cướp tài sản, giết người để lấy tiền phục vụ nhu cầu sử dụng ma túy–PV).
PV: Những người dân sống trong khu dân cư có người nghiện cần làm gì, thưa Thiếu tướng?
Thiếu tướng Hồ Sỹ Tiến: Hiện nay các vụ án phức tạp, đặc biệt nghiêm trọng chủ yếu đều do các đối tượng nghiện gây ra. Đặc biệt, hành vi giết, cướp gần như 100% là đối tượng nghiện. Đối với những người dân khi sống trong những khu vực có các đối tượng nghiện ma tuý, đặc biệt là ma túy đá cần nâng cao ý thức bảo vệ tài sản; đồng thời giáo dục con cái tránh xa ma tuý và các con nghiện. Mỗi người cần tự phòng ngừa, vì đó là tệ nạn và mầm mống tội phạm.
PV: Cảm ơn Thiếu tướng về cuộc trò chuyện!