Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn, nhiều cơ quan báo chí đã vô tình tiếp tay cho sự lộng hành của những kẻ giả danh nhà báo…
Thực trạng đáng lo ngại này được Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn nêu lên tại cuộc trao đổi nhanh chiều 4/11 với một số cơ quan báo chí về việc chấn chỉnh hoạt động của các cơ quan báo chí nhằm xử lý nạn mạo danh nhà báo.
Cơ quan báo chí cũng có phần lỗi
Gần đây, ở nhiều địa phương xuất hiện tình trạng những người không có thẻ nhà báo ngang nhiên hoạt động như là nhà báo.
Không dừng lại ở đó, một số người giả danh nhà báo, lợi dụng danh nghĩa của nhà báo dọa nạt các doanh nghiệp, cơ quan để đòi tiền. Gần đây nhất, ở Quảng Bình có trường hợp lợi dụng danh nghĩa nhà báo câu kết với thầy bói để vòi tiền của nạn nhân là người đã bị hiếp dâm.
Ngoài các trường hợp giả mạo trên, còn có những vi phạm khác xảy ra với sự “tiếp tay” của chính các phóng viên, thậm chí của cơ quan báo chí.
Đó là việc phóng viên thường trú cấp giấy giới thiệu của cơ quan báo chí cho người khác để hoạt động với tư cách là phóng viên của cơ quan báo chí. Một số cơ quan cấp loại giấy tờ như thẻ nhà báo, ví dụ như trường hợp một văn phòng đại diện ở Nha Trang, Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận giống y như thẻ nhà báo (có hình quốc huy) cho một đối tượng mà cơ quan chủ quản báo chí khẳng định không phải người của cơ quan mình.
Thứ trưởng Tuấn cho biết những trường hợp vi phạm nêu trên gây hậu quả lớn, đặc biệt là làm mất uy tín của nghề báo. Hình ảnh của người làm báo trong công chúng hiện nay bị hạ thấp vì những đối tượng như vậy và vị Thứ trưởng đã dùng cụm từ “loạn nhà báo” để miêu tả tình trạng nói trên.
Đến nay, Bộ TT&TT đã cấp thẻ nhà báo cho gần 18.000 nhà báo trên cả nước. Tại sao nhà báo phải có thẻ? Theo Thứ trưởng Tuấn, việc cấp thẻ nhà báo để tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí đi vào hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích của mình.
Phạm luật
Việc cơ quan báo chí cấp giấy giới thiệu khống cho các văn phòng đại diện, phóng viên thường trú để họ dùng giấy giới thiệu đó cử người khác thay mặt cơ quan báo chí đi làm việc đã vi phạm quy chế, quy định về quản lý hành chính, thậm chí dẫn đến hiện tượng vi phạm pháp luật.
“Văn phòng đại diện không có quyền cấp các giấy chứng nhận theo dạng mạo danh hoặc có hình thức giống như thẻ nhà báo đối với những người không hoạt động trong các cơ quan báo chí”, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn khẳng định.
Khoản 6 Điều 2 Điểm a Nghị định số 159/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản quy định rất rõ việc xử phạt hành vi mạo danh hoặc làm giấy chứng nhận giống thẻ nhà báo.
Điều 19a Luật Báo chí cũng đã quy định rõ các tiêu chí để thành lập các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú, trong đó, người được chứng nhận là phóng viên thường trú ở một địa phương nào đó thì phải có thẻ nhà báo, cơ quan báo chí phải có trụ sở tại địa phương đó, có đầy đủ cơ sở vật chất kỹ thuật để cơ quan, văn phòng đại diện đó hoạt động, và phải được sự đồng ý của UBND tỉnh, thành phố nơi cơ quan báo chí xin đặt văn phòng đại diện, cơ quan thường trú.
Nhưng trên thực tế hiện nay, nhiều cơ quan báo chí không thông qua địa phương mà vẫn cử phóng viên thường trú ở địa phương. Việc làm đó vi phạm cả Luật Báo chí và Nghị định 159, Thông tư 13/2008/TT-BTTTT của Bộ TT&TT hướng dẫn việc thành lập và hoạt động của cơ quan đại diện, phóng viên thường trú ở trong nước của các cơ quan báo chí.
Trả lại công bằng cho các nhà báo chân chính
Để hạn chế tình trạng đáng báo động trên, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn khẳng định trước hết phải nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của các cơ quan báo chí, đặc biệt là người đứng đầu các cơ quan báo chí.
Bộ TT&TT yêu cầu các cơ quan báo chí phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, quản lý tốt hơn phóng viên, biên tập viên của các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú, quản lý tốt hơn các cộng tác viên của mình, đừng để các cộng tác viên lợi dụng danh nghĩa nhà báo để đi tác nghiệp như nhà báo.
Các địa phương cũng cần tăng cường quản lý tốt hơn đối với các cơ quan báo chí. Sở TT&TT không làm hết trách nhiệm của mình thì sẽ dẫn đến hiện tượng vi phạm như nêu trên. Bộ sẽ chỉ đạo các Sở TT&TT tăng cường kiểm tra, đôn đốc hoạt động của các cơ quan báo chí, kiểm tra các văn phòng đại diện, cơ quan thường trú ở địa phương, kiểm tra thể thức hoạt động của các phóng viên thường trú.
Cùng với việc yêu cầu các cơ quan báo chí, các Sở TT&TT tăng cường trách nhiệm, sắp tới, Bộ TT&TT sẽ siết chặt các quy định. Chẳng hạn, sẽ sửa đổi Thông tư 07/2007/TT-BVHTT ngày 20/3/2007 hướng dẫn cấp, đổi và thu hồi thẻ nhà báo.
Và có thể Bộ TT&TT sẽ lập các đoàn công tác phối hợp với các cơ quan liên ngành kiểm tra những nơi đã có xảy ra sai phạm đáng tiếc.
Theo Thứ trưởng Trương Minh Tuấn, chỉ làm như vậy thì mới mong lập lại trật tự trong lĩnh vực này, lấy lại uy tín, trả lại công bằng cho các nhà báo chân chính, tạo môi trường lành mạnh cho hoạt động nghề nghiệp.
Trả lời câu hỏi về vướng mắc khi tác nghiệp đối với những phóng viên chưa có thẻ nhà báo, Thứ trưởng Tuấn cho biết các trường hợp này phải có giấy giới thiệu của cơ quan báo chí do chính Tổng Biên tập hoặc Phó Tổng Biên tập ký. Giấy giới thiệu phải ghi rõ nơi làm việc, nội dung làm việc, tiếp xúc với những cơ quan, đơn vị nào. Không có loại giấy tờ nào khác thay thế.
Các địa phương nếu gặp những đối tượng không có thẻ nhà báo/giấy giới thiệu hoặc có giấy giới thiệu nhưng thiếu các yếu tố trên thì không phải hợp tác làm việc.
.