Tương Dương hiện có gần 170.000 ha đất có rừng. Những vùng giáp ranh với các khu rừng đặc dụng Pù Huống, Pù Mát và vùng biên giới đang có một số diện tích rừng với trữ lượng trung bình. Loại rừng này chỉ còn lại ở những vùng xa, đi lại khó khăn, thường bị lợi dụng khai thác lâm sản và săn bắt động vật hoang dã trái phép.
Tương Dương là huyện có địa hình đồi núi cao, bị chia cắt nhiều bởi hệ thống khe suối, hệ thống giao thông khá phức tạp, đường nội huyện có cả đường bộ lẫn đường thủy, thường xuyên bị sạt lở nghiêm trọng vào mùa mưa lũ nên công tác tuần tra bảo vệ rừng gặp rất nhiều khó khăn.
Một ngày đầu tháng 4, chúng tôi có dịp đi từ bản Chà Lúm, xã Yên Tĩnh, huyện Tương Dương xuyên sang xã Cắm Muộn, huyện Quế Phong. Men theo lối mòn đường rừng, chúng tôi đã được mục sở thị một lượng lớn gỗ tròn, gỗ xẻ không có dấu búa Kiểm lâm được các đối tượng khai thác tập kết ngay bên cạnh lối đi. Khu vực bìa rừng của xã Yên Tĩnh, khoảng 100 - 200m lại có một điểm tập kết gỗ.
Gỗ được tập kết ngay bên lối mòn
Gỗ được tập kết, “sơ chế” ngay tại rừng, chứng tỏ các đối tượng khai thác không gặp nhiều cản trở trong việc vận chuyển, khai thác. Nhiều phiến gỗ rộng gần 2m, dài trên 3m, vuông vức được dựng ngay bên lối mòn. Nhiều cây gỗ bị các đối tượng dùng cưa xăng cưa dở đứng chênh vênh giữa rừng sâu. Lối mòn ở khu vực bìa rừng bị hằn sâu, là con đường chính của việc vận chuyển gỗ từ trong rừng ra.
Càng đi sâu vào khu rừng, chúng tôi chứng kiến nhiều cây gỗ lớn có đường kính 1 - 2m bị “xẻ thịt”, nhiều bìa gỗ, mùn cưa mới còn sót lại, cành cây đổ tan hoang, một lượng lớn cây rừng bị ngã rạp. Tại một số điểm, các đối tượng khai thác còn để lại những chiếc tời được làm đơn sơ bằng cây gỗ để vận chuyển gỗ từ điểm khai thác lên lối mòn.
Khu vực rừng xã Yên Tĩnh đến trung tâm huyện trên 100 km, nhiều đoạn bị sạt lở, phải mất hàng giờ đi bộ mới tiếp cận được hiện trường khai thác nên việc tổ chức lực lượng truy quét gặp không ít khó khăn. Khi lực lượng chức năng vào tận nơi thì các đối tượng đã bỏ hiện trường tháo chạy.
Theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện Tương Dương, trên địa bàn huyện, tình trạng lén lút khai thác, chặt phá rừng trái phép nhỏ lẻ hiện đang diễn ra nhiều nơi, một số địa bàn trọng điểm về khai thác lâm sản trái phép như Thạch Giám, Yên Tĩnh, Xiêng My, Nga My… Trước Tết Nguyên đán, lực lượng Kiểm lâm Tương Dương đã phát hiện một lượng gỗ bị chặt, tập kết trong rừng.
Xác định công tác truy quét, truy đuổi, giữ rừng phải làm lâu dài, lực lượng chức năng đã cài đặt thông tin để quyết tâm bắt bằng được những xe tăng bo, tiếp tục làm việc với Ban Quản lý rừng phòng hộ, ém quân chờ thời cơ, tham mưu cho UBND huyện cùng phối hợp trong công tác bảo vệ rừng.
Tại thời điểm chúng tôi đang hành quân tiến sâu vào khu vực rừng của xã Yên Tĩnh, một đoàn công tác liên ngành gồm lực lượng Kiểm lâm, Công an huyện, Quản lý rừng phòng hộ và UBND xã đã vào khu vực khe Chà Lúm để tiến hành truy quét.
Một cây gỗ lớn bị "xẻ thịt"
Lực lượng này đã tiến hành thu gom, kiểm đếm số lượng gỗ trôi nổi trên suối, đánh dấu sơn quản lý số gỗ trên. Các đối tượng khai thác gỗ đã nghe ngóng được thông tin và “bỏ của chạy lấy người”, cơ quan chức năng chỉ thu được 12,6m3 gỗ tròn, gỗ xẻ. Tính từ đầu năm 2013 đến nay, cơ quan này đã xử lý 23 vụ vi phạm về khai thác lâm sản trái phép (9 vụ có chủ và 14 vụ vô chủ), tịch thu 59,774 m3 gỗ tròn, gỗ xẻ các loại, xử lý vi phạm hành chính 88 triệu đồng.
Ông Võ Sỹ Lâm - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Tương Dương cho biết: Việc mở mang các tuyến đường tuần tra biên giới, các tuyến đường Quốc phòng là yêu cầu cấp thiết và chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, tình trạng chặt phá rừng theo đó cũng gia tăng, các đối tượng thường lợi dụng các tuyến đường này để “tấn công” vào rừng sâu, gây mất mát về lâm sản.
Ngày 8/2/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 07/2012/QĐ-TTg ban hành một số chính sách tăng cường công tác bảo vệ rừng. Đây là cơ sở để các lực lượng chức năng tăng cường các biện pháp bảo vệ rừng. Ngoài ra, hiện nay, lợi dụng chủ trương xóa nhà tranh, tre dột nát, nhiều đối tượng đã vào rừng khai thác gỗ, sau đó chỉ để lại một số sử dụng, chủ yếu là bán cho các đầu nậu, việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn.
Ông Lâm cho biết, Nhà nước không cấm việc khai thác phục vụ Chương trình 167 về xóa nhà tranh, tre dột nát nên nhiều hộ dân lâu nay vẫn lén lút khai thác vừa để sử dụng vừa để bán. Muốn các hộ nghèo không lợi dụng được chủ trương này, huyện, xã phải phối hợp chặt chẽ với lực lượng bảo vệ rừng trên địa bàn.
Các hộ trên được phép khai thác gỗ để làm nhà nhưng phải được sự cho phép của lực lượng chức năng, lấy rừng ở đâu, phải có sự bàn giao của chủ rừng. Nếu quản lý được việc này, khả năng lợi dụng để phá rừng của các đối tượng sẽ được hạn chế rất nhiều.
Văn Dũng
.