Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn nạn “gỗ vô chủ” hiện đang tồn tại một nghịch lý: Gỗ thu được nhiều nhưng người vi phạm vẫn đang nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật khiến cho tài nguyên rừng ngày càng bị tàn phá nghiêm trọng.
Gia tăng trường hợp vi phạm "vô chủ"
Gần đây, với sự vào cuộc quyết tâm của cấp trên, các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ bảo vệ rừng của tỉnh đã phát hiện, bắt giữ nhiều trường hợp vi phạm lâm luật, trong đó đáng chú ý là khi cơ quan chức năng tiến hành lập biên bản xử lý thì đa số là gỗ vô chủ khiến cho người làm nhiệm vụ gặp khó khăn. Có thể kể ra đây như:
Ngày 2/11/2011, nhận được tin báo có một chiếc xe ôtô Camry màu đen mang biển kiểm soát giả 37A - 003.58 (là biển số của một chủ xe ôtô khác ở TP Vinh) đang dừng ở đoạn đường Ngô Gia Tự, thuộc khối 6, phường Quán Bàu, TP Vinh, Công an TP Vinh đã có mặt yêu cầu ai là chủ nhân hay là người điều khiển chiếc xe Camry trên đến xuất trình kiểm tra giấy tờ xe, nhưng người dân sinh sống, làm ăn lân cận không ai nhận.
Trong khi đó, chiếc xe bị phát hiện này đã khóa cửa buộc lực lượng Công an phải dùng xe cẩu kéo về trụ sở Công an để làm rõ. Sau gần 1 tuần tạm giữ, mặc dù đã được thông báo nhưng chiếc xe Camry vô chủ vẫn không có người đến nhận, buộc cơ quan công an phối hợp với cơ quan chức năng tiến hành mở khóa xe để kiểm tra và phát hiện toàn bộ ghế ngồi sau xe không còn.
Khi kiểm tra mặt gầm xe phát hiện một bao tải (đựng hàng động vật hoang dã), 8 bộ BKS xe ôtô giả các loại (trong đó có 1 bộ biển số của quân đội), một giấy đăng ký xe ôtô (qua giám định là giấy tờ giả), 1 kính đen và 3 triệu đồng tiền mặt.
Tiếp đó, vào hồi 22h30 ngày 31/3/2012, tại ngã tư Diễn Xuân (Diễn Châu), tổ công tác Phòng CSĐT tội phạm về kinh tế - chức vụ Công an tỉnh kiểm tra xe ôtô mang BKS 29V - 5971 đã phát hiện, thu giữ 131kg tê tê thuộc nhóm động vật quý hiếm 2B và 1 xe Camry (tổng trị giá tài sản xe và hàng hóa khoảng 900 triệu đồng). Tại thời điểm bị bắt giữ đối tượng vận chuyển (lái xe) bỏ trốn.
 |
| Gỗ vô chủ bị tịch thu tại Hạt kiểm lâm Quế Phong |
Ngoài ra, lực lượng Biên phòng, Hải quan cũng đã phát hiện nhiều vụ vận chuyển gỗ, trong khi tiến hành các thủ tục cần thiết thì "khuyết" chủ nhân của tang vật. Hồi 8 giờ ngày 24/7, Đồn biên phòng 515 - Thông Thụ phối hợp với Kiểm lâm huyện Quế Phong kiểm tra khu rừng thuộc Tiểu khu 41, 46 và 48 (địa bàn xã Thông Thụ) đã phát hiện 9,73 m3 gỗ; 8 m3 chủ yếu là các loại táu, sến, de…
Tiếp đến, lúc 23h ngày 22/8, lực lượng tuần tra của Đồn biên phòng Cửa khẩu Thanh Thủy - Thanh Chương đã phát hiện 7 đối tượng đang cưa trộm gỗ của Công ty Đồng Tâm (gỗ đang tập kết tại khu vực cửa khẩu để kiểm hóa). Phát hiện lực lượng chức năng, các đối tượng bỏ chạy, tổ tuần tra tiến hành truy đuổi, tuy nhiên lợi dụng đêm tối, trời mưa, các đối tượng trên đã chạy thoát để lại tang vật là 2 khúc gỗ dổi khoảng 2m3... Với những trường hợp này, hình thức giải quyết là giao cho cơ quan kiểm lâm tịch thu xử lý.
Theo số liệu của Chi cục Kiểm lâm tỉnh, năm 2011 đã phát hiện, bắt giữ 844 vụ vi phạm lâm luật, trong số đó có trên 200 vụ là vô chủ. Riêng 7 tháng đầu năm 2012, lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 902 vụ vi phạm lâm luật, trong đó có đến 165 vụ vô chủ.
Khó xử lý!
Việc phát hiện các trường hợp vi phạm được "liệt" vào dạng vô chủ cũng dưới nhiều hình thức, tính chất khác nhau. Trên lĩnh vực bảo vệ rừng, khi lực lượng chức năng phát hiện thu giữ gỗ đang nằm ngổn ngang giữa rừng sau khi người dân, lâm tặc đốn hạ chờ thời cơ vận chuyển; có trường hợp vận chuyển gỗ lậu khi bị lực lượng kiểm lâm phát hiện thì đổ cả xe gỗ rồi bỏ trốn, theo kiểu “bỏ của chạy lấy người”; còn lực lượng QLTT, trường hợp phát hiện xe vận chuyển hàng vi phạm pháp luật nhưng lái xe khai không rõ chủ hàng nên cũng được quy là trường hợp vô chủ; với những trường hợp này, biện pháp giải quyết là lực lượng chức năng tịch thu hàng, lái xe chỉ bị xử lý hành chính... Việc các đối tượng bỏ hàng lại nhằm mục đích tránh bị xử lý hình sự, truy tố trước pháp luật...
Các trường hợp hàng vô chủ sau khi tịch thu, tạm giữ rồi đăng thông báo, sau thời gian 60 ngày nếu không ai đến nhận là chủ sở hữu thì các lô hàng đều được xử lý theo quy định của pháp luật.
Như vậy, với những trường hợp vi phạm bị phát hiện, bắt giữ mà thuộc diện vô chủ, “hành trình” giải quyết thật không đơn giản chút nào. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt và trách nhiệm hơn nữa của các cơ quan công quyền trong việc phòng ngừa, hạn chế các vụ việc vi phạm.
Xuân Thống
.