Vốn vay cho người hoàn lương: Vẫn còn những rào cản

(Congannghean.vn)-Sau 2 năm triển khai thực hiện thí điểm cho người lầm lỡ hoàn lương vay vốn để phát triển kinh tế, tại Nghệ An chỉ mới có 15 người thuộc diện được vay vốn, với số tiền giải ngân chưa đến 1/2 nguồn vốn Trung ương cấp. Mặc dù số đối tượng là người nghiện, người bán dâm hoàn lương trên địa bàn rất nhiều, song vẫn còn nhiều rào cản trong việc tiếp cận vốn vay chính sách.

Cán bộ Ngân hàng Chính sách xã hội kiểm tra hiệu quả vốn vay theo Quyết định 29 tại hộ gia đình ở huyện Tương Dương

Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 29 phê duyệt việc thí điểm tín dụng đối với hộ gia đình và người nhiễm HIV, người sau cai nghiện ma túy, người điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế và gái bán dâm hoàn lương. Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) là cơ quan duy nhất được giao thực hiện việc vay vốn với những đối tượng này. Thời gian bắt đầu thực hiện từ năm 2014 - 2016, thời gian vay vốn không quá 60 tháng và đến năm 2017 sẽ được triển khai mở rộng trên phạm vi toàn quốc.

Hiệu quả từ vay vốn chính sách

Nghệ An là 1 trong 15 tỉnh, thành phố được chọn làm thí điểm trong cả nước. Sau hơn 2 năm triển khai thực hiện, đến nay việc cho các đối tượng nói trên vay vốn vẫn còn gặp những khó khăn, rào cản nhất định, mặc dù vốn vay đã được phát huy tác dụng.

Đơn cử, năm 2016, sau khi cai nghiện ma túy xong, anh Đinh Quyết Tiến (SN 1978) trú tại bản Cửa Rào 2, xã Xá Lượng (Tương Dương) nắm bắt được chủ trương cho người sau cai nghiện vay qua tổ vay vốn nên mạnh dạn đăng ký vay vốn. Anh Quyết được Ngân hàng CSXH chi nhánh huyện Tương Dương chấp nhận giải ngân cho vay thông qua hộ gia đình do vợ là chị Lê Thị Phiện đứng tên, với số tiền 20 triệu đồng. Từ số vốn đó, anh chị đã mua một con bò sinh sản, hiện đã sinh lứa đầu tiên với một con bê khỏe mạnh. Tích góp được ít tiền, anh Tiến đã tự tay xây dựng một căn nhà cấp 4 khá khang trang. Ngoài ra, anh chị còn trồng thêm 3 ha cây xoan, hiện đã năm thứ 2, phát triển tốt.

Ông Trần Khắc Hùng, Giám đốc Ngân hàng CSXH Nghệ An cho biết, chương trình cho vay là một chính sách mang tính nhân văn, nhân đạo, đảm bảo an sinh xã hội. Theo số liệu, sau 2 năm thực hiện thí điểm mới chỉ có 515 triệu đồng được giải ngân đến người vay thuộc chương trình này, trong khi đó tổng nguồn vốn được cấp là 1,3 tỉ đồng. Dù triển khai trên tất cả các địa bàn nhưng chỉ có 8/21 huyện có người vay tiền theo chương trình này. Trong đó, TP Vinh 2 hộ, Đô Lương 3 hộ, Nghi Lộc 4 hộ, Quế Phong 3 hộ và Tương Dương 3 hộ.

Vẫn còn những rào cản

Theo ông Trần Khắc Hùng thì khó khăn trong việc triển khai cho vay vốn chương trình này là tâm lý người vay còn ngại khi đi xác nhận để vay vốn, tự ti mặc cảm và có ý thức muốn che giấu thân phận. Bên cạnh đó, còn có những rào cản như: Không phải ai cũng nắm được hết chương trình này, việc truyền thông sâu rộng còn chưa được các ngành cùng quan tâm, không chỉ riêng ngân hàng CSXH mà là việc của các hệ thống chính quyền. Rào cản từ phía gia đình và chính các đối tượng trong việc vay vốn còn tự ti mặc cảm; rào cản từ cán bộ cơ sở còn ngại việc xác nhận cho một đối tượng từng nghiện ma túy đi vay vốn. Nhóm đối tượng này cũng thường thay đổi nơi cư trú, không có nghề nghiệp ổn định nên gia đình, xã hội cũng ngại việc vay vốn.

Ngoài ra, sinh kế của người vay cũng không khả thi nên khi vay vốn để phát triển kinh tế còn không hiệu quả và khả năng tái nghiện, bỏ đi khỏi địa phương, rủi ro còn cao. Một yếu tố khác là quy định về tên gọi đối tượng “người bán dâm hoàn lương” còn khiến các đối tượng ngại ngùng, mặc cảm khi làm thủ tục vay vốn.

Sau thời gian thí điểm, trước những hiệu quả mà chính sách này mang lại, có thể gói tín dụng này sẽ được triển khai đại trà trong cả nước. Để chương trình tiếp tục nhân rộng, thiết nghĩ cần có truyền thông rộng rãi hơn về chính sách để nhiều người biết đến. Có giải pháp đảm bảo hạn chế các rào cản, nghiên cứu thay đổi tên gọi của đối tượng “người bán dâm hoàn lương” để người vay không còn tâm lý ngại khi đi xác nhận. Quan trọng hơn, cần sự giúp đỡ, quan tâm hơn nữa của gia đình và cộng đồng để những người vay vốn sử dụng vốn có hiệu quả.