Chuyện cán bộ xã hầu toà không còn là thời sự, nhưng bài học rút ra từ vụ án này là hồi chuông cảnh tỉnh cho nhiều người.
Quá trình phạm tội
Thực hiện chương trình “Rải thảm đỏ thu hút đầu tư”, UBND huyện Quỳnh Lưu lập hồ sơ xin xây dựng nhà máy xi măng tại khu Gò Nghệ thuộc xóm Bắc Thắng, xã Tân Thắng, huyện Quỳnh Lưu, một vùng đồi có nhiều dãy núi đá vôi trữ lượng lớn. Ngày 25/12/2009, UBND tỉnh Nghệ An ra Quyết định số 6877 phê duyệt “Quy hoạch chi tiết Nhà máy xi măng Tân Thắng”.
Ngày 10/1/2010, UBND huyện Quỳnh Lưu ra Quyết định 495 thu hồi 12 ha đất tại khu vực đồi Gò Nghệ. Theo đó, UBND xã Tân Thắng cũng ra Quyết định 56 về việc “Thành lập hội đồng tư vấn” xác định nguồn gốc sử dụng đất, tài sản trên đất, người sử dụng đất… do Đào Anh Truyền, Chủ tịch UBND xã làm Trưởng ban và Nguyễn Văn Đức, cán bộ địa chính làm phó ban.
Ngày 27/2/2010, ông Truyền chủ trì cuộc họp cuối cùng thống nhất với nhân dân về nguồn gốc đất của các hộ bị thu hồi. Trong số 33 hộ được đền bù có hộ ông Ngô Văn Hiền đang canh tác trên thửa đất số 53, diện tích 18.278,6m2 là đất chưa giao nên chỉ được đền bù hoa màu trên đất, vì vậy ông không dự họp.
Đức ghi vào hồ sơ đền bù của ông Hiền “Đất trồng mía, nhận lại hợp đồng từ đất 5% của xã” đưa ông Truyền xác nhận rồi chuyển toàn bộ hồ sơ lên hội đồng thẩm định phê duyệt. Hội đồng nghi vấn nên trả lại xã với lời phê: “Đề nghị xem lại cụ thể thửa đất số 53”.
Đức không thông qua ông Truyền mà tự tẩy chữ “Nhận lại hợp đồng đất 5% của xã” chỉ còn lại chữ “Đất trồng mía” (Tức cả đất lẫn hoa màu đều của ông Hiền) rồi đóng dấu chồng lên để hợp lệ hồ sơ.
Hai bị cáo Truyền và Đức tại phiên toà
Tháng 3/2010, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu Hồ Phúc Hợp ra Quyết định 502 bồi thường hỗ trợ 11.979.358.274 đồng cho 33 hộ dân bị thu hồi đất, trong đó hộ ông Hiền được đền bù số tiền 680.567.900 đồng.
Khi các hộ dân nhận tiền đền bù thì ông Phan Hồng Hà xóm 26/3 có đơn khiếu nại rằng: Trong thực tế, đất số 53 là của ông, một số hộ như Lương Văn Lào, Lương Xuân Chính cũng kiện tranh đó là… đất mình.
Thấy có hiện tượng nghi vấn, ông Truyền lập tức đề nghị ngưng chi trả số tiền trên nhưng ông Hiền đã kịp nhận mất tiền đền bù đất là 566.636.600 đồng, chỉ còn lại 113.931.300 đồng là tiền bồi thường hoa màu trên đất mà đương nhiên ông Hiền được nhận.
Ban thanh tra huyện Quỳnh Lưu vào cuộc xác định: Mảnh đất số 53 là đất UBND xã Tân Thắng chưa giao cho ai. Năm 1990 - 1991, ông Lương Văn Lào tự khai hoang rồi bỏ. Năm 2005, ông Lương Xuân Chính đến sản xuất. Tháng 12/2006, hộ ông Hiền trồng mía.
Chiếu theo các quy định thì những hộ trên không được bồi thường tiền đất. Sau khi khấu trừ số tiền hoa màu của ông Hiền đang bị giữ lại, thì ông Hiền còn chiếm dụng 452.705.300 đồng, đó cũng là số tiền Truyền và Đức gây thiệt hại cho Nhà máy xi măng Tân Thắng.
Bài học đắt giá
Kết luận là vậy, nhưng tiền không lấy lại được vì ông Hiền chây ỳ: Tôi đã tiêu hết lấy đâu ra mà trả” rồi… biến mất. Vụ việc phải chuyển sang CQĐT Công an Quỳnh Lưu, quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giữ Ngô Văn Hiền phục vụ công tác điều tra được thực hiện.
Với tinh thần cầu thị, Truyền, Đức tự mang 250 triệu đồng/người đến nạp cộng với số tiền 113.931.300 đồng thu giữ của Hiền thành 613.931.300 đồng, chuyển đến Chi cục thi hành án Quỳnh Lưu tạm giữ để khắc phục phần tiền Hiền chiếm dụng.
Tuy nhiên, trước CQĐT cũng như tại phiên toà, Hiền luôn lớn tiếng đưa lý cùn ra: “Các ông ấy ký thì tôi nhận. Tôi trình độ thấp, làm sao biết đó là tiền đền bù hay tiền… Nhà nước cho”. Còn Đức cho rằng “Trình độ nghiệp vụ yếu kém, hiểu biết có hạn, nắm số liệu không kỹ nên… sơ suất”. HĐXX đã tuyên phạt 30 tháng tù cho hưởng án treo đối với Đào Anh Truyền; 32 tháng tù giam đối với Nguyễn Văn Đức.
Ngô Văn Hiền chỉ bị buộc chịu trách nhiệm dân sự là trả lại số tiền 452.705.300 đồng đang chiếm dụng cho ông Truyền và Đức. HĐXX cũng tuyên trả lại cho Truyền, Đức mỗi người 23.647.350 đồng đã tự nguyện nạp quá.
Mức án trên chưa phải là nặng bởi các bị cáo có những cống hiến được ghi nhận, 30 tháng tù rồi cũng sẽ qua. Tuy nhiên, cái mất lớn nhất của Đào Anh Truyền là danh dự. Tất cả trong phút chốc bỗng đổ xuống sông xuống suối chỉ vì… một chữ ký cẩu thả khi quá tin vào kẻ giúp việc gian manh xảo trá.
Nguyễn Đình Lộc
.