100 năm trước, ngày 7-11-1917, tức ngày 25 tháng 10 theo lịch Nga, dưới sự lãnh đạo của Đảng Bônsêvích đứng đầu là V. I. Lênin, giai cấp công nhân và nhân dân lao động Nga đã nổi dậy khởi nghĩa vũ trang lật đổ chính quyền tư sản phản động, thành lập chính quyền Xôviết đại biểu công nhân, nông dân và binh lính ở thủ đô Pêtrôgrát, sau đó tiếp tục khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.
Cách mạng Tháng Mười thành công. Đây là cuộc cách mạng vô sản thắng lợi đầu tiên trên thế giới.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười và sự thành lập, tồn tại, phát triển Liên bang Cộng hòa XHCN Xôviết (Liên Xô) sau đó, Liên Xô đã trở thành một cường quốc lớn mạnh và ưu việt chưa từng thấy, có những đóng góp lớn lao đối với sự phát triển của lịch sử thế giới và lịch sử nhiều quốc gia dân tộc. Sau hơn 70 năm tồn tại vinh quang, do nhiều nguyên nhân, cuối thế kỷ XX, CNXH ở Liên Xô sụp đổ và Liên Xô tan rã.
Lợi dụng tình hình đó, các thế lực thù địch với cách mạng vô sản và CNXH ra sức tuyên truyền xuyên tạc, phủ nhận những cống hiến lớn lao của Cách mạng Tháng Mười. Dù CNXH ở quê hương Cách mạng Tháng Mười và nhiều nơi khác trên thế giới đã bị sụp đổ, dù gần đây ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười và CNXH có bị giảm sút, đó là một sự thật, nhưng hãy nhìn nhận một cách khách quan khoa học với tất cả những gì đã và đang diễn ra trong lịch sử sẽ thấy rõ những giá trị của cuộc Cách mạng Tháng Mười vẫn trường tồn đối với nhân loại.
Cách mạng Tháng Mười lần đầu tiên trong lịch sử đã xóa bỏ chế độ người bóc lột người, giành quyền bình đẳng cho mọi giai cấp
Lịch sử thế giới và lịch sử hầu hết các quốc gia dân tộc đều đã trải qua các chế độ chiếm hữu nô lệ, phong kiến, trong đó một số nhỏ trong giai cấp chủ nô và địa chủ phong kiến đã áp bức, bóc lột đông đảo nhân dân lao động. Các cuộc cách mạng tư sản đã từng nêu lên khẩu hiệu “Tự do, Bình đẳng, Bác ái”, nhưng thực chất chỉ là sự thay đổi giai cấp bóc lột, nhân dân lao động vẫn chưa thoát khỏi ách áp bức, bóc lột bất công. Ước vọng ngàn đời về xóa bỏ bóc lột bất công, giành quyền bình đẳng của các giai cấp nghèo khổ vẫn chưa thành hiện thực, các cuộc cách mạng đó vẫn “chưa phải là cách mạng đến nơi” như đánh giá của lãnh tụ Hồ Chí Minh từ năm 1927.
Cách mạng Tháng Mười lần đầu tiên đã lật đổ chế độ bóc lột của các giai cấp địa chủ quý tộc và tư sản, giành quyền làm chủ xã hội cho nhân dân lao động. Ngay sau cách mạng thành công, chính quyền Xô viết đã ban hành Sắc luật xóa bỏ mọi sự phân biệt đẳng cấp, dân tộc và mọi tước vị để tất cả chỉ còn một tên chung là công dân của nước Cộng hòa Xôviết Nga.
Đầu tháng 1-1918, Đại hội Xôviết toàn Nga lần thứ III đã thông qua bản Tuyên ngôn về quyền lợi của nhân dân lao động và bị bóc lột. Tuyên ngôn khẳng định mục tiêu của nước Cộng hòa Xôviết Nga là xóa bỏ chế độ người bóc lột người, xóa bỏ giai cấp, đem lại quyền bình đẳng cho mọi tầng lớp nhân dân Nga. Chỉ sau Cách mạng một ngày, Đại hội Xôviết toàn Nga lần thứ II đã thông qua Sắc luật ruộng đất tuyên bố tịch thu tất cả ruộng đất của giai cấp địa chủ quý tộc, quốc hữu hóa và chia cho nông dân. Từ đây, ở nước Nga chế độ sở hữu ruộng đất phong kiến nông nô đã được xóa bỏ, giai cấp nông dân được giải phóng hoàn toàn.
 |
| Lãnh tụ Đảng Bônsêvich V. I. Lênin phát biểu trước quần chúng tại Quảng trường Đỏ, Moscow trong cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga. |
Tiếp đó, chính quyền Xôviết ra các sắc lệnh và thực hiện quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp, ngân hàng của giai cấp tư sản, căn bản xóa bỏ quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở nước Nga. Chính quyền Xôviết còn tuyên bố và thực hiện bình đẳng nam nữ, quyền tự do tín ngưỡng và bình đẳng giữa các tôn giáo, giữa người theo tôn giáo và người không theo tôn giáo… Các tầng lớp nhân dân nước Nga được giải phóng khỏi ách áp bức bóc lột, được hưởng quyền bình đẳng.
Giá trị giải phóng giai cấp của Cách mạng Tháng Mười đã ảnh hưởng sâu sắc đến nền chính trị thế giới suốt thế kỷ XX. Đến nay, tuy ách áp bức, bóc lột giai cấp nhìn chung trên phạm vi toàn thế giới có được giảm bớt một phần, nhưng bất bình đẳng xã hội vẫn đang còn là một vấn đề quan trọng hàng đầu, diễn ra phổ biến đối với thế giới đương đại và là vấn đề cấp bách với nhiều dân tộc.
Nạn bóc lột tàn bạo, sự phân hóa giàu nghèo, sự chênh lệch mức sống và thang giá trị con người ngày càng gia tăng ở nhiều quốc gia, kể cả các nước nghèo và các nước phát triển. Hiện trạng đó càng thôi thúc nhân loại tiến bộ hướng hoạt động của mình vào cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp mà Cách mạng Tháng Mười đã giương ngọn cờ đầu. Điều đó khẳng định giá trị giải phóng giai cấp của Cách mạng Tháng Mười vẫn trường tồn cùng nhân loại.
Cách mạng Tháng Mười giương cao ngọn cờ bình đẳng dân tộc
Nước Nga có trên 100 dân tộc khác nhau. Dưới sự thống trị của nền quân chủ Nga hoàng, nước Nga trước cách mạng như một nhà tù của các dân tộc thiểu số, chiếm tới 57% dân số cả nước. Đảng Bônsêvích đứng đầu là V. I. Lênin đã động viên và tổ chức các dân tộc thiểu số cùng dân tộc đa số Nga làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười.
Sau Cách mạng, nước Nga Xôviết rồi Liên Xô ra đời, V. I. Lênin và Đảng Bônsêvích (sau là Đảng Cộng sản Nga (Bônsêvích) và Đảng Cộng sản Liên Xô) hết sức coi trọng vấn đề giải phóng dân tộc và giải quyết mối quan hệ giữa các dân tộc trong nội bộ Liên Xô.
Chỉ một tuần sau Cách mạng thành công, ngày 2 - 11 - 1917, Chính phủ Xôviết đã công bố bản Tuyên ngôn về quyền của các dân tộc nước Nga, trong đó khẳng định những nguyên tắc căn bản của chính quyền Xôviết đối với vấn đề dân tộc: Các dân tộc ở nước Nga có chủ quyền; được tự quyết ở lại trong nước Nga hoặc tách ra thành lập các quốc gia độc lập; các dân tộc được bình đẳng và phát triển tự do; xóa bỏ mọi đặc quyền và mọi hạn chế về dân tộc và tôn giáo.
Ngay sau đó, chính phủ nước Nga Xô viết đã tuyên bố thừa nhận quyền tự chủ của nhân dân Ucraina và việc thành lâp nước Cộng hòa Ucraina, công nhận quyền độc lập của Cộng hòa Phần Lan. Chính quyền Xôviết đã tuyên bố xóa bỏ mọi hiệp ước bất bình đẳng của chính quyền Nga hoàng trước đây với các nước Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư…
Vào năm 1922, trước yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng CNXH và bảo vệ nền độc lập, an ninh của các nước Cộng hòa Xôviết, V. I. Lênin chủ trương thành lập Liên bang Cộng hòa XHCN Xôviết trên cơ sở hợp nhất tự nguyện của các nước Cộng hòa Xôviết bình đẳng và tự chủ. Ngày 30-12-1922, Liên Xô được thành lập. Trên cương vị Chủ tịch Hội đồng dân ủy Liên Xô, V. I. Lênin đã đặc biệt coi trọng những nguyên tắc trong quan hệ các nước cộng hòa. Người nhấn mạnh nền tảng của mối quan hệ giữa các dân tộc là sự bình đẳng hoàn toàn, sự tôn trọng lẫn nhau, tinh thần hữu nghị chân thành, hợp tác anh em và giúp đỡ lẫn nhau.
Nhiều nước nhỏ yếu vốn là thuộc địa của chế độ Nga hoàng, đã được giải phóng, tự nguyện gia nhập Liên Xô. Nhiều dân tộc ở vùng Trung Á vốn đang ở chế độ phong kiến, tiền phong kiến, nhưng nhờ có ánh sáng của Cách mạng Tháng Mười và gia nhập đại gia đình Liên Xô, đã được giúp đỡ, dìu dắt tiến bộ vượt bậc vươn lên trong chế độ XHCN tiên tiến nhất. Sự thành lập Liên Xô lúc đó được coi là hình mẫu đầu tiên trong lịch sử nhân loại giải quyết đúng đắn, có hiệu quả cao vấn đề dân tộc, và xây dựng một cộng đồng anh em giữa các dân tộc.
(Còn nữa)
PGS, TS. Vũ Như Khôi
.