Làm gì trước tình trạng người giỏi 'né' sư phạm?

(Congannghean.vn)-Trong quan niệm của nhiều học sinh phổ thông, những ngành học được xem là “hot’ hiện nay là: y, dược, quân sự, an ninh, giao thông, bách khoa, ngoại thương… Riêng ngành sư phạm chỉ được xếp vào hàng “chiếu dưới”, không nằm trong “tầm ngắm” của nhiều học sinh có học lực giỏi, tỉ lệ chọi không gay gắt, dẫn đến chất lượng “đầu vào” bị ảnh hưởng.

Trường ĐH Vinh (trước đây là Trường ĐH Sư phạm Vinh) được biết đến là “lò” đào tạo sinh viên sư phạm khá uy tín của khu vực Bắc miền Trung. Sinh viên sư phạm của trường cũng đã từng “tung cánh muôn phương” trên khắp mọi miền đất nước.

Nhưng trong khoảng 5 năm trở lại đây, điểm chuẩn của trường chỉ nằm ở mức “thường thường bậc trung”, nếu như không muốn nói là thấp so với các ngành học thuộc nhóm “chiếu trên”. Trong mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2014, mặc dù chỉ tiêu tuyển sinh không nhiều, tỉ lệ “chọi” không quá gay gắt, nhưng điểm chuẩn của nhiều ngành học sư phạm cũng chỉ ở mức sát với điểm sàn mà Bộ GD&ĐT đề ra.

Người giỏi đang có xu hướng “né” các trường sư phạm vì không tìm được việc làm sau khi ra trường - Ảnh minh họa

Có một thực tế, trong những năm gần đây đã xuất hiện tình trạng “bão hòa” về nhu cầu tuyển dụng giáo viên, đặc biệt là ở các vùng đồng bằng, thành phố, thị xã, thị trấn, những nơi có điều kiện thuận lợi. Có thể kể ra một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

Số giáo viên về hưu ở các đơn vị trường học hàng năm đang giảm dần do đội ngũ giáo viên ở các trường hiện nay có xu hướng trẻ hóa; quy mô trường lớp đang có xu hướng thu hẹp lại, nhất là ở bậc tiểu học và THCS. Trong thời gian qua, do số lượng lớp học quá ít, ở một số địa phương đã phải tiến hành sáp nhập các trường lại với nhau.

Bên cạnh đó, nhiều sinh viên sư phạm sau khi ra trường có tâm lý muốn được công tác ở vùng đồng bằng, miền xuôi, trường gần nhà... cũng góp phần gây ra tình trạng: Nơi thiếu vẫn thiếu, nơi thừa cứ thừa. Nguyên nhân chính vẫn là số lượng sinh viên ra trường hàng năm vượt quá nhu cầu thực tế.

Trường ĐH Vinh cung cấp nguồn nhân lực giáo viên cho Nghệ An và các tỉnh lân cận. Hàng năm, trường cho ra “lò” số lượng đáng kể sinh viên ngành sư phạm, dao động từ 1.000 - 1.200 sinh viên/năm. Trong số đó, gần một nửa là sinh viên có hộ khẩu thường trú trên địa bàn Nghệ An.

Trong khi nhu cầu tuyển dụng giáo viên hàng năm của tỉnh là hạn chế. Tình trạng dôi dư giáo viên xảy ra nhiều nhất ở bậc tiểu học và THCS với con số lên tới hàng nghìn người. Đó là chưa kể tới hàng trăm giáo viên khác trong diện hợp đồng đã phải tự giải nghệ, tìm công việc khác để kiếm sống.

Qua tìm hiểu được biết, nguyên nhân dẫn tới sự dư thừa này là do số lượng học sinh các cấp giảm mạnh, dẫn tới quy mô mạng lưới trường lớp thu hẹp trong những năm qua. Nhu cầu tuyển dụng giáo viên “nhỏ giọt” trong khi nguồn cung lại khá dồi dào.

Cầm trên tay tấm bằng tốt nghiệp cao đẳng, đại học, nhiều sinh viên sư phạm đang trong tình trạng “khóc dở, mếu dở” bởi không thể tìm được một chỗ làm thích hợp. Trong số đó, không ngoại trừ cả những sinh viên có học lực loại giỏi.

Thời gian qua, công tác quy hoạch nhân lực ngành sư phạm chưa được thực hiện một cách đồng bộ, triệt để, có hiệu quả. Trong khi chỉ tiêu đào tạo sinh viên sư phạm hàng năm vẫn ở mức cao, chưa căn cứ vào nhu cầu thực tế. Một số ngành đào tạo với số lượng lớn sinh viên nhưng khi ra trường có rất ít trong số đó được tuyển dụng.

Để khắc phục sự “lệch pha” giữa cung và cầu nhân lực ngành sư phạm, nên chăng, bên cạnh sự tích cực, nỗ lực, chủ động trong học tập, tìm việc làm của sinh viên, các trường đại học, cao đẳng đào tạo ngành sư phạm cần có trung tâm hỗ trợ việc làm cho sinh viên, làm “cầu nối” giữa sinh viên và các cơ sở giáo dục có nhu cầu tuyển dụng.

Tránh tình trạng đào tạo xong thì “bỏ rơi” để sinh viên tự “bơi” một mình. Vấn đề quan trọng hơn cả là, cần tiến hành quy hoạch lại một cách cẩn trọng và nghiêm túc nhu cầu nhân lực đội ngũ giáo viên của từng địa phương, vùng, miền. Bộ GD&ĐT dựa vào dữ liệu thống kê này như là một căn cứ quan trọng để xét duyệt, giao chỉ tiêu tuyển sinh ngành sư phạm hàng năm cho các trường đại học, cao đẳng.

Nghĩa là, các trường đại học, cao đẳng phải có trách nhiệm đào tạo nguồn nhân lực cho ngành sư phạm trên cơ sở “đơn đặt hàng” từ nhu cầu thực tế của xã hội.