Trong danh sách 270 học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi Quốc gia và đạt điểm cao trong kỳ thi tuyển sinh đại học 2012 của tỉnh Nghệ An, tôi đặc biệt chú ý đến em Nguyễn Văn Nam, học sinh lớp 12A1 - Trường THPT Nghi Lộc 3, huyện Nghi Lộc, Nghệ An.
Em là thí sinh đạt số điểm cao nhất trường, là thí sinh đạt điểm cao ở cả 2 khối thi: khối A của Trường Đại học Xây dựng Hà Nội với 24,5 điểm và khối B của Trường Đại học Y Vinh với 23,5 điểm. Nguyễn Văn Nam cũng là thí sinh duy nhất của Trường THPT Nghi Lộc 3 được tham dự Lễ phát thưởng do UBND tỉnh tổ chức, được truyền hình trực tiếp trên sóng NTV vào ngày 18/8/2012.
Và tôi tìm gặp em, trước hết vì tò mò bởi trong danh sách được tôn vinh và khen thưởng đó, em Nam là thí sinh thuộc đối tượng “gia đình đặc biệt khó khăn” để rồi đọng lại trong tôi là sự thán phục một cậu học trò nhỏ bé nhưng đầy nghị lực.
Nam tiếp tôi trong căn nhà nhỏ ở xóm 1, xã Nghi Thái, Nghi Lộc, một vùng quê nghèo nhưng nổi tiếng hiếu học. Bố em, ông Nguyễn Văn Bính và mẹ bà Trịnh Thị Thanh đều làm nông nghiệp. Hai vợ chồng với 5 sào ruộng khoán giữa vùng đất cát trắng, khô cằn chỉ đưa lại một thu nhập hết sức hạn hẹp.
Em Nam (trái) và thầy giáo chủ nhiệm
Chị Thanh cho biết: Dù đã xoay xở đủ cách nhưng thu nhập trung bình cho cả gia đình 5 nhân khẩu với hiếu hỷ, lễ Tết, tiền ăn học cho các con… chỉ gói gọn trong khoảng hơn 1 triệu đồng một tháng. Vì vậy, với cương vị là anh cả, Nam đã cố gắng chắt chiu thời gian để có thể phụ giúp gia đình cùng gánh vác công việc nhà nông với bố mẹ và dạy dỗ, kèm cặp các em.
Vượt lên trên hoàn cảnh khó khăn và hiểu được khát vọng “nuôi con ăn học đến cùng”, dù trình độ của cả bố và mẹ chưa hết cấp 2, Nam đã có một thành tích học tập đáng nể. Suốt 12 năm học, em đều đạt học sinh tiên tiến và là học sinh giỏi tỉnh môn Hoá học. Chia sẻ với chúng tôi, thầy giáo Ngô Sỹ Hoàng - giáo viên chủ nhiệm của Nam tâm sự: “Dù hoàn cảnh gia đình rất vất vả, nhưng tôi tìm thấy trong em quyết tâm học tập và nỗ lực vượt khó rất cao.
Năm học lớp 11, em đã mày mò tự làm bộ thí nghiệm “Dòng điện trong các môi trường” được tổ Vật lý và Hội đồng khoa học của trường đánh giá rất cao”. Thầy Hoàng còn cho biết thêm: “Nếu có cuộc thi về đồ dùng dạy học, chúng tôi sẽ đưa bộ thí nghiệm này đi thi vì tính ứng dụng của nó trong thực tế”.
Chia sẻ với chúng tôi về bí quyết thành công trong học tập, Nam cho biết: “Do không có điều kiện và thời gian nên em xác định, trước hết trên lớp học em phải thật tập trung chú ý, cố gắng nắm và hiểu bài ngay tại lớp. Em luôn lấy sách giáo khoa làm nền tảng, học kỹ và làm hết bài tập trong sách giáo khoa, vì em nghĩ dù bất cứ đề thi ở dạng nào thì tài liệu sách giáo khoa là kiến thức chuẩn. Bên cạnh đó, em cũng cố gắng làm thêm bài tập ở một số tài liệu tham khảo và sách nâng cao. Bí quyết của em chỉ có vậy. Em chắc bí quyết này cũng không có gì mới nhưng em thấy nó thật sự có hiệu quả”.
Tôi nhìn lên giá sách của em, quả thật ngoài bộ sách giáo khoa đã nhàu nát, cũ kỹ thì tài liệu tham khảo của em cũng rất ít ỏi. Được biết, động lực lớn nhất giúp Nam học tập chính là sự quan tâm của bố mẹ. Dù bận rộn và gia đình vẫn thuộc hộ đặc biệt khó khăn của xã, nhưng bất cứ khi nào rảnh, bố hoặc mẹ lại chở em đi học, kể cả những buổi học thêm cách nhà 15km.
Với em, bố chính là tấm gương mà em rất khâm phục nghị lực sống. Có những lúc, do quá tin bạn bè mà bố Nam bị lừa gạt đến trắng tay và vướng phải nợ nần. Ông đã vượt qua, đứng vững và kiên trì làm lại từ đầu mà không hề than vãn. Vô tình biết được điều này, em càng thấy khâm phục nghị lực ấy của bố mình và quyết tâm bù đắp cho bố bằng một kết quả học tập xứng đáng.
Những ngày tới sẽ rất vất vả đối với gia đình Nam. Bố mẹ đã xác định sẽ vay vốn hộ nghèo để cho em đi học. Ra Hà Nội, Nam sẽ ở nhà người bạn của bố để tiết kiệm chi phí. Em xác định: “Khi nào việc nhập học ổn định, em sẽ tìm việc làm thêm để tự trang trải cho việc học của mình”.
Chia tay em trong một chiều nắng nhạt, hình ảnh một cậu học trò nhỏ bé nhưng đầy nghị lực cứ xoáy vào lòng tôi cái cảm giác vừa khâm phục, vừa có một chút xót xa. Không cầu mong mà tôi tin những hoài bão của em hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.
Nguyễn Hiền
.