Trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Nga Vladimir Putin sau cuộc gặp Thượng đỉnh ở Helsinki, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 16/7 từ chối đổ lỗi cho nhà lãnh đạo Nga về việc can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016. Điều này đã làm dấy lên nghi ngờ về báo cáo điều tra của chính các cơ quan tình báo Mỹ và cũng làm dậy lên làn sóng chỉ trích ông Trump ở trong nước.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp nhau chiều 16/7 tại Helsinki, Phần Lan. Ảnh: Reuters |
Không tin Nga can thiệp bầu cử Mỹ
Mặc dù phải đối mặt với áp lực từ giới phê bình, các nước đồng minh và thậm chí là chính bộ máy của mình, ông Trump không nói một lời nào bất lợi trước công chúng về nước Nga liên quan tới bất cứ vấn đề nào đã khiến quan hệ 2 nước xuống mức thấp nhất từ thời Chiến tranh Lạnh.
Thay vào đó, ông nói rằng, một số chính sách của nước Mỹ là “ngốc nghếch”, đặc biệt là quyết định điều tra sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử Mỹ năm 2016. Chỉ 3 ngày trước đó, Bộ tư Pháp Mỹ tuyên bố kết tội 12 nhân viên tình báo về việc tấn công hệ thống máy tính của đảng Dân chủ.
Sự thể hiện của ông Trump trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Nga Putin tại Helsinki đã làm dậy sóng chỉ trích ở chính nước Mỹ, trong đó có sự chỉ trích ngay trong chính đảng Cộng hòa của ông. Nhà Trắng nhiều tháng nay đã phải rất cố gắng xóa tan những đồn đoán rằng ông Trump không sẵn lòng “đương đầu” với nước Nga.
Khi được hỏi liệu ông có tin vào kết luận của các cơ quan tình báo Mỹ cho rằng Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016 theo hướng có lợi cho ông đánh bại đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton hay không, ông Trump nói rằng ông không cảm thấy thuyết phục rằng Nga đã làm điều đó.
“Tôi không thấy bất cứ lý do gì để họ phải làm như thế. Tổng thống Putin đã bác bỏ cực kỳ mạnh mẽ điều này trong cuộc gặp của chúng tôi”.
Vài giờ sau cuộc gặp Thượng đỉnh ở Helsinki, ông Trump đăng tải trên Twitter của mình rằng:
“Tôi rất tin tưởng vào những quan chức tình báo của mình. Tuy nhiên, tôi cũng thừa nhận rằng, để xây dựng một tương lai tươi sáng hơn, chúng ta không thể cứ tập trung mãi vào quá khứ, vì cả hai đều là các cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, chúng ta cần phải hòa hợp với nhau”.
“Ngu ngốc và ngớ ngẩn”
Từ trước khi cuộc gặp Thượng đỉnh diễn ra, ông Trump đã đổ lỗi chính nước Mỹ về việc làm xấu đi các mối quan hệ. Ông đăng tải trên Twitter rằng:
“Quan hệ của chúng ta với Nga chưa bao giờ tồi tệ hơn bởi nhiều năm làm việc của ‘những kẻ ngu ngốc và ngớ ngẩn’ ở Mỹ, và giờ là ‘những kẻ săn phù thủy được khoác vỏ bọc’”.
Bộ Ngoại giao Nga đã đáp lại rằng “Chúng tôi đồng ý”.
Tại cuộc họp báo sau Thượng đỉnh với Tổng thống Nga Putin, khi được hỏi liệu Nga có phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về mối quan hệ song phương ở mức tồi tệ hiện nay, ông Trump nói:
“Tôi cho rằng cả 2 nước đều phải chịu trách nhiệm. Tôi nghĩ nước Mỹ đã ‘ngốc nghếch’. Tất cả chúng ta đều ‘ngốc nghếch’”.
Về chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử năm 2016, ông Trump nói rằng:
“Tôi đã đánh bại bà Hillary Clinton một cách dễ dàng và thẳng thắn mà nói, chúng tôi đã đánh bại bà ấy, chúng tôi đã giành chiến thắng trong cuộc đua. Và thật xấu hổ khi có dù chỉ một chút bóng mây che phủ điều này”.
Khi được hỏi liệu ông Putin có phải là một “kẻ thù”, ông Trump cho biết:
“Thành thực mà nói, tôi coi ông ấy là một người cạnh tranh, một người cạnh tranh tốt và tôi nghĩ từ ‘người cạnh tranh’ là phù hợp”.
Cuộc gặp Thượng đỉnh Nga-Mỹ diễn ra sau một chuyến công tác nước ngoài kéo dài, trong đó ông Trump cáo buộc các đồng minh NATO đã không dành đủ ngân sách cho quốc phòng; khiến Thủ tướng Anh Theresa May “bối rối” khi nói rằng bà từ chối nhận lời khuyên của ông về việc đàm phán Brexit với EU. Ông cũng nhắc đến EU như một “kẻ thù” trong thương mại và không ngừng chỉ trích khối này.
“Nga không phải là đồng minh”
Những tuyên bố của ông Trump sau cuộc gặp Thượng đỉnh Nga-Mỹ đã làm dậy lên làn sóng chỉ trích trong nội bộ nước Mỹ.
Dan Coats, Giám đốc tình báo quốc gia của ông Trump nói rằng, ông không đồng tình với quan điểm với Tổng thống.
“Chúng tôi đã rất rõ ràng trong các bản báo cáo về việc Nga can thiệp cuộc bầu cử năm 2016 cũng như những nỗ lực hiện nay của họ nhằm phá hoại nền dân chủ Mỹ. Chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp những báo cáo khách quan để hỗ trợ an ninh quốc gia”.
Một số cựu quan chức ngoại giao Mỹ đã lên tiếng cảnh báo. Bill Burns, cựu Thứ trưởng Ngoại giao, cựu Đại sứ Mỹ tại Nga nói với Reuters trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại rằng:
“Tôi đã thấy nhiều cách thể hiện của Tổng thống trên trường quốc tế, nhưng tôi không thể tưởng tượng ra được một cách thể hiện nào tệ khủng khiếp hơn thế này”.
Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa John McCain đã gọi cuộc gặp Thượng đỉnh Nga-Mỹ là một “sai lầm chiến lược”. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan khá kiềm chế trong những tuyên bố của mình, nhưng khẳng định rằng, ông Trump “cần phải hiểu rõ rằng Nga không phải là đồng minh của Mỹ”.
Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Lindsey Graham đăng tải trên Twitter rằng:
“Tổng thống Trump đã bỏ lỡ cơ hội để buộc Nga phải chịu trách nhiệm cho việc can thiệp bầu cử năm 2016 và đưa ra một cảnh báo mạnh mẽ về các cuộc bầu cử trong tương lai. Câu trả lời của Tổng thống Trump sẽ được phía Nga coi là dấu hiệu của sự yếu đuối và nó sẽ tạo ta thêm nhiều vấn đề hơn là những gì nó giải quyết được”.
Tuy nhiên, Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Rand Paul lại bảo vệ Tổng thống Trump khi nói với CNN rằng:
“Tôi đồng quan điểm với Tổng thống. Cộng đồng tình báo (Mỹ) chỉ toàn những người có thành kiến”.