(Congannghean.vn)-Đỉnh Pu Phen là địa điểm giáp ranh giữa 3 xã Yên Na, Yên Hòa và Yên Tĩnh (Tương Dương), được UBND tỉnh chấp thuận đầu tư và Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) cấp giấy phép khai thác vàng cho một công ty ở Hà Nội khai thác. Lợi dụng điều này, một số đối tượng khai thác vàng vãng lai, tự phát đã lén lút đến đây khai thác khoáng sản, kéo theo rất nhiều hệ lụy cho địa phương, gây mất ANTT.
 |
| Việc khai thác vàng trái phép để lại nhiều hệ lụy về an ninh trật tự cho địa phương khiến người dân bất an, lo lắng |
Sống chung với “vàng tặc”
Pu Phen là địa điểm khai thác khoáng sản (vàng) gây nhức nhối và bức xúc trong nhân dân, để lại không ít hệ lụy cho cả chính quyền và cơ quan chức năng trong suốt nhiều năm qua trên địa bàn huyện Tương Dương. Mới đây nhất, khi thời hạn cấp phép khai thác khoáng sản cho một đơn vị đã được cấp phép tại đây là Công ty CP Xây dựng Thương mại và Tổng hợp Thủ Đô đã hết (Công ty Thủ Đô), qua các cuộc tiếp xúc cử tri các cấp, nhân dân và đại diện lãnh đạo các xã đã nhiều lần có ý kiến không cấp phép thêm để xóa bỏ điểm khai thác vàng trên đỉnh Pu Phen. Tuy nhiên, việc vào đầu tháng 1/2017, Bộ TN-MT tiếp tục cấp giấy phép mới với thời hạn 16 năm khiến người dân bất bình, chính quyền bất an khi những hệ lụy từ việc khai thác vàng tại đây lại tiếp tục tái diễn.
Qua tìm hiểu được biết, Công ty Thủ Đô có trụ sở tại 251 Giải Phóng, quận Đống Đa (Hà Nội), được UBND tỉnh Nghệ An cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu vào ngày 24/7/2014 để thực hiện dự án công trình khai thác hầm lò mỏ vàng gốc tại các xã Yên Na và Yên Tĩnh, huyện Tương Dương với diện tích 131,7 ha. Công suất 1.000 tấn quặng/năm, tương đương 5,8 kg vàng/năm; tổng vốn đầu tư 11,852 tỉ đồng, với thời hạn hoạt động là 16 năm kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đầu tư.
Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 75-GP-BTNMT ngày 19/1/2017 của Bộ TN-MT cấp cho Công ty Thủ Đô thì khu vực khai thác mới có diện tích 126,71 ha, trữ lượng khai thác là 13.800 tấn quặng, tương đương khoảng 80 kg vàng và việc khai thác này được tiến hành trong thời gian 16 năm. Hiện nay, công ty này đang cử chuyên gia khảo sát, tiến hành hoàn tất các thủ tục pháp lý để tiến hành khai thác trở lại sau thời gian không khai thác.
Ông Lương Đại Thắng, Chủ tịch UBND xã Yên Na cho biết: Khu vực khai thác vàng nằm trên đỉnh Pu Phen, là địa bàn giáp ranh 3 xã. Riêng đối với xã Yên Na, do khai thác vàng ở thượng nguồn nên gây ảnh hưởng rất lớn đến dòng khe Pu, không chỉ cây cối, hoa màu bị chết mà gia súc, gia cầm uống nguồn nước này, hoặc vô tình sập xuống các hố đào vàng đã chết hoặc bị thương. Có ít nhất khoảng 70 hộ dân xã Yên Na bị ảnh hưởng đến đời sống và lao động sản xuất. Đó là chưa nói đến hệ lụy của việc khai thác vàng còn kéo theo tình trạng mất ANTT, phát sinh các loại tệ nạn xã hội.
Trong khi đó, ông Vi Văn Khiêm, Chủ tịch UBND xã Yên Tĩnh thì cho rằng, về hoạt động khai thác vàng của Công ty Thủ Đô, theo giấy phép mới được Bộ TN-MT cấp phép thì ngay tại vị trí này, công ty đã được tiếp tục cấp phép với thời hạn 16 năm, kể từ tháng 1/2017. Bất luận trước đó, chính quyền và nhân dân 3 xã đều có ý kiến mong muốn không cấp phép thêm nữa, bởi thời gian qua, việc khai thác vàng trên đỉnh Pu Phen đã để lại rất nhiều hệ lụy về ANTT, sau khi khai thác xong không hoàn thổ, không trả lại hiện trạng ban đầu khiến người dân gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất, sinh hoạt hằng ngày bị đảo lộn.
Kiên quyết xử lý
 |
| Tổ công tác liên ngành 3 xã tiến hành truy quét “vàng tặc” ở Pu Phen |
Để xử lý dứt điểm tình trạng khai thác vàng trên đỉnh Pu Phen, ngày 29/8/2017, UBND huyện Tương Dương đã có Kế hoạch số 113/KH-UBND, về quy chế phối hợp quản lý và kiểm tra xử lý hoạt động khai thác khoáng sản giữa 3 xã Yên Na, Yên Hòa và Yên Tĩnh. Mới đây nhất, vào ngày 29/11, Tổ công tác liên ngành của 3 xã đã tiến hành thực tế tại địa điểm này.
Kết quả kiểm tra cho thấy, tại địa phận xã Yên Tĩnh, Tổ công tác đã phát hiện 3 tổ hợp hầm lò, 3 máy múc nhãn hiệu Đông Phong, 2 máy nghiền đá, 2 bình khoan hơi, 3 lán trại và 6 người dân ở các địa phương Thái Nguyên, Đô Lương và người bản địa. Tại địa phận xã Yên Na, phát hiện 3 tổ hợp hầm lò, 2 máy múc, 2 máy nghiền đá, 2 bình khoan hơi, 3 lán trại và 5 công nhân là người bản địa và ở các địa phương khác đến. Trong khi đó, tại địa phận xã Yên Hòa, có 1 tổ hợp hầm lò, 1 máy múc, 1 công cụ phát điện và 1 lán trại. Tất cả đang hoạt động khai thác trái phép tại địa phận đất đã cấp phép cho Công ty Thủ Đô (theo Giấy phép số 75GP-BTNMT của Bộ TM-MT cấp ngày 19/1/2017).
Qua kiểm tra, làm rõ các đối tượng tập kết máy móc, dựng lán trại với mục đích tận thu vàng do Công ty Thủ Đô thăm dò để lại trước đây, do chưa hoàn trả mặt bằng. Các đối tượng đứng ra tổ chức tận thu là Hồ Sỹ Nam, quê ở huyện Đô Lương; Hoàng Văn Phúc và Hoàng Văn Vinh, quê ở tỉnh Thái Nguyên và Kha Văn Tuấn trú tại xã Yên Na. Ngay sau đó, Tổ công tác đã lập biên bản xử lý, bắt tháo dỡ phương tiện, tiêu hủy máy móc, đốt 6 lán trại tại chỗ, phá hủy 5 máy múc Đông Phong, 4 máy nghiền đá, 2 công cụ phát điện và trục xuất những đối tượng hoạt động khai thác khoáng sản trái phép ra khỏi hiện trường. Tổ công tác cũng đã bắt các đối tượng này ký cam kết không tái phạm về hoạt động khai thác vàng tại địa bàn.
Đồng chí Kha Văn Bay, Trưởng Công an xã Yên Tĩnh cho biết: Khó khăn lớn nhất trong việc truy quét nạn “vàng tặc” tại địa điểm giáp ranh giữa 3 xã ở đỉnh Pu Phen là địa bàn rộng, dốc đứng, hiểm trở, cách xa khu dân cư. Muốn tiếp cận được phải đi bộ, luồn lách qua các khe suối trong thời gian khoảng 3 giờ đồng hồ mới đến nơi. Mỗi khi có đoàn kiểm tra tiếp cận hiện trường, các đối tượng thường được thông tin trước để tẩu tán phương tiện, tang vật và chạy trốn vào rừng sâu để ẩn náu.
Ngoài ra, những đối tượng tổ chức khai thác chủ yếu nghiện ma túy, thậm chí ra tù vào tội, hộ khẩu ở các địa phương khác nên hoạt động rất manh động. Trong khi đó do lực lượng mỏng, sự phối hợp giữa 3 xã và các lực lượng khác chưa nhịp nhàng, chưa có kinh phí để tổ chức hoạt động kiểm tra thường xuyên là những nguyên nhân chính khiến cho nạn “vàng tặc” trên đỉnh Pu Phen vẫn tái diễn trong suốt thời gian qua.