'Nói' nhưng không làm

(Congannghean.vn)-Nghị quyết 1513 về việc cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc và nơi công cộng do Chính phủ ban hành đã có hiệu lực từ ngày 1/1/2010. Nếu ai cố tình hút thuốc lá sẽ bị xử phạt hành chính từ 50.000 - 100.000 đồng. Sau hơn 3 năm thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra khá phổ biến, đồng thời, việc xử phạt những người vi phạm vẫn gặp không ít khó khăn. Từ ngày 1/5/2013, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá chính thức có hiệu lực, tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy, những quy định trong Luật vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc.

Tác hại mà thuốc lá gây ra đối với sức khỏe của con người là không thể phủ nhận. Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy, trong khói thuốc lá có hơn 4.000 hóa chất, trong đó, có hơn 200 loại có hại cho sức khỏe. Hút thuốc làm tăng tỉ lệ tử vong từ 30 - 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư. Khảo sát của các nhà khoa học cũng cho thấy: Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc lá ngắn hơn so với người không hút từ 5 - 8 năm. Ngoài những ảnh hưởng do hút thuốc lá trực tiếp, khói thuốc có thể gây hại tới những người xung quanh do hít phải khói thuốc từ người khác.

Không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, hút thuốc lá còn gây ra những thiệt hại lớn về kinh tế. Theo khảo sát của các nhà xã hội học, mỗi năm, một người hút thuốc lá ở nước ta “đốt” khoảng 700.000 đồng cho thuốc lá. Với 12 triệu người thường xuyên hút thuốc, chi phí cho thuốc lá lên tới hàng nghìn tỉ đồng. Cũng theo kết quả của cuộc khảo sát này, chi phí cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp đôi mức chi phí khám, chữa bệnh. Bên cạnh đó, bệnh tật mà thuốc lá gây ra làm tăng thêm gánh nặng kinh tế cho mỗi gia đình và giảm sút năng suất lao động của xã hội.

Rất nhiều người vô tư 'đốt' thuốc nơi công cộng

Mặc dù những hậu quả mà thuốc lá gây ra đối với sức khỏe là điều mọi người đều biết, nhưng vẫn có rất nhiều người tìm đến với thuốc lá như một thói quen khó bỏ. Đến các cơ quan công sở hay các địa điểm công cộng như: Nhà ga, bến xe, sân vận động, rạp chiếu phim…, bất chấp những cảnh báo về tác hại của thuốc lá từ những tấm biển “cấm hút thuốc”, “không hút thuốc lá”, rất nhiều người vẫn “vô tư” phả khói thuốc ra xung quanh. Bệnh viện, trường học lẽ ra phải là những nơi đi đầu trong việc thực hiện “môi trường không có khói thuốc lá” nhưng tình trạng hút thuốc lá vẫn diễn ra khá công khai. Bộ GD&ĐT đã ban hành quy định về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong ngành giáo dục. Theo đó, nghiêm cấm hút thuốc lá ở các nhà trường, các cơ sở giáo dục và cơ quan quản lý giáo dục.

Bộ cũng yêu cầu các nhà giáo, cán bộ, công nhân viên ngành giáo dục phát huy vai trò gương mẫu trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá. Mặc dù vậy, vẫn có không ít giáo viên không thể từ bỏ được thói quen hút thuốc. Trong khi nhiều giáo viên chưa thực sự gương mẫu trong việc thực hiện “nói không với thuốc lá” thì tình trạng học sinh, sinh viên hút thuốc đang có chiều hướng gia tăng. Bệnh viện là một trong những nơi cần có một bầu không khí trong lành để phục vụ công tác khám, chữa bệnh. Cán bộ, nhân viên y tế là những người hiểu hơn ai hết những tác hại do thuốc lá gây ra, nhưng có không ít nhân viên y tế là bác sĩ, y tá vẫn cố tình “quên”, bởi vậy, tình trạng hút thuốc tại nơi làm việc tiếp tục tái diễn.

Quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng đã ra đời hơn 3 năm nhưng hiệu quả trong việc thực hiện lại chưa cao. Trong khi người dân chưa bị xử phạt vì những hành vi thiếu văn minh mà pháp luật ngăn cấm thì việc xử lý các trường hợp vi phạm của các lực lượng chức năng lại chưa nghiêm đã ít nhiều dẫn tới hiện tượng “nhờn” luật.

Từ khi quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng có hiệu lực, cho đến nay, vẫn chưa có trường hợp nào bị xử phạt. Để hình thành thói quen không hút thuốc lá nơi công cộng, thiết nghĩ, ngoài biện pháp tuyên truyền thì không thể thiếu sự can thiệp của các quy định mang tính pháp lý và chế tài xử phạt nghiêm minh đối với người vi phạm. Vấn đề còn lại là sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt hơn từ các cấp, ngành, bắt đầu từ khâu xử phạt nhằm chấn chỉnh ý thức của người hút thuốc lá.