Pháp luật
Vận chuyển hàng hóa trên xe khách
Đặt lợi nhuận lên trên tính mạng hành khách
08:34, 06/10/2014 (GMT+7)
(Congannghean.vn)-Sự việc những vật thể nổ khiến 2 người chết và hàng chục người bị thương trên các chuyến xe khách trong vòng 8 tháng qua trên địa bàn tỉnh là hậu quả từ sự chủ quan và thiếu sót của các nhà xe khi nhận chuyển hàng hoá mà không cần biết đó là loại hàng gì, thậm chí là cả người gửi và người nhận là ai. Những sự việc này đã gây tâm lý hoang mang cho người dân, đồng thời dấy lên nhiều quan ngại về việc đảm bảo an toàn cho hành khách khi dịch vụ nhận gửi hàng hóa còn lỏng lẻo và thiếu những quy định, chế tài như hiện nay.
Sự an toàn của những kiện hàng bị “xem nhẹ”
Ngày 30/9 vừa qua, trên tuyến QL1A đoạn qua địa bàn xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc, một gói hàng vô chủ trên xe khách giường nằm chạy tuyến Vinh - Hà Nội bất ngờ phát nổ khiến 3 người bị thương nặng. Vụ nổ xuất phát từ gói hành lý bên trong chứa một chiếc loa do hành khách gửi trước đó từ TP Vinh ra Thanh Hóa nhưng đến nơi lại không có người nhận. Sau đó, gói hàng được đem trở lại TP Vinh nhưng cũng không tìm được người gửi. Khi nhà xe mở hộp các tông chứa thì bất ngờ chiếc loa phát nổ.
Trước đó, vào tháng 2, một chiếc xe khách chạy hướng Vinh - Quỳnh Lưu cũng bất ngờ phát nổ làm 2 người chết, hơn 10 người bị thương. Vụ tai nạn thương tâm trên xuất phát từ một bình oxy được nhà xe nhận chở.
Sau vụ tai nạn ngày 30/9, phóng viên đã thực hiện cuộc khảo sát về công tác vận chuyển hàng hóa ký gửi tại Bến xe Vinh - bến xe có lượng đầu xe lớn nhất tại Nghệ An. Theo quan sát, ngoài hành lý của hành khách trên xe thì hầu hết các xe đều nhận chở hàng hóa từ Vinh đi các tỉnh và ngược lại. Các kiện hàng thường được đóng trong các hộp giấy, thùng xốp hoặc được cột kín trong bao tải, túi ni lông … với đủ chủng loại, kích cỡ khác nhau. Sau khi nhận, hàng hóa được phụ xe để sau đuôi xe (đối với xe ghế ngồi), gầm xe (đối với xe giường nằm) và thậm chí ở bất kỳ chỗ trống nào trên xe (đối với những gói hàng nhỏ và vừa).
Điều đáng chú ý, những cuộc “giao dịch” ký gửi diễn ra chớp nhoáng. Tất cả các thùng hàng đều không được nhà xe mở ra kiểm tra xem bên trong chứa hàng hóa gì và cũng không cần hỏi người gửi xem họ gửi cái gì. Thủ tục mà hầu hết các nhà xe thực hiện khi nhận chuyển hàng hóa, đó là nhắc nhở người gửi ghi số điện thoại người nhận lên thùng hàng, rồi nhận tiền cước phí vận chuyển. Sau đó, hàng hóa được “tống” lên xe mà không cần qua bất kỳ khâu “kiểm duyệt” nào. Cũng có một số rất ít trường hợp khi nhận chuyển hàng, phụ xe đã gọi tới số điện thoại được đề trên gói hàng để xác minh danh tính người nhận và nhắc nhở họ ra lấy hàng đúng giờ.
 |
| Chỉ cần trả cước dịch vụ, những thùng hàng này sẽ được các nhà xe đồng ý vận chuyển mà không cần biết bên trong chứa gì |
Trên thực tế, việc ký gửi hàng hóa bằng xe khách trong thời gian qua luôn được tiến hành dưới dạng giao dịch miệng. Do vậy, nếu những kiện hàng này bị thất lạc thì rất khó phân định trách nhiệm pháp lý. Ngoài ra, do nhà xe không có điều kiện kiểm tra, kiểm chứng giao dịch giữa người gửi và người nhận hàng, hợp đồng vận chuyển lại chỉ bằng miệng, vì vậy trong nhiều trường hợp khi hàng hóa là ma túy, hàng lậu, hàng cấm (pháo, vật liệu cháy nổ…) thì sẽ rất khó để quy trách nhiệm. Có nhiều vụ việc các chuyến xe chở những loại hàng trên khi bị phát hiện, nhà xe giải thích và thanh minh rằng họ không liên quan vì đây chỉ là hàng hóa do người khác ký gửi nên không quản lý được.
Thực trạng này gây rất nhiều khó khăn cho công tác điều tra vì thiếu thông tin và dữ liệu để xác minh danh tính người gửi. Như vậy, nếu bên trong các kiện hàng được ký gửi có chứa “hàng cấm” thì vô hình chung, những chuyến xe khách trở thành phương tiện ẩn danh an toàn để các đối tượng xấu lợi dụng, thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Cần hoàn thiện quy định, chế tài về ký gửi hàng hóa xe khách
Trên thực tế, không chỉ Bến xe Vinh mà hầu hết các bến xe trên cả nước đều chưa có bộ phận nhận chuyên chở và kiểm tra hàng hóa riêng. Người dân không đi xe nhưng có nhu cầu gửi đồ thường chọn cách ký gửi qua các chuyến xe. Bên cạnh đó, việc kiểm tra các kiện hàng gặp nhiều trở ngại vì liên quan đến các vấn đề pháp luật, tự do riêng tư cá nhân và tâm lý của bản thân người gửi lẫn nhà xe vì không muốn tốn thời gian, công sức.
Qua tìm hiểu một số nhà xe tại Bến xe Vinh, nguyên nhân dẫn tới tình trạng sự an toàn của hàng hóa ký gửi bị “xem nhẹ” là ở chỗ: Khi nhận chuyển hàng, nhà xe không có điều kiện kiểm tra hàng hóa vì không có máy móc, thiết bị bởi nhiều trường hợp chỉ nhìn bằng mắt thường sẽ không thể phát hiện chất cháy nổ hay một số loại hàng cấm. Một lý do nữa là khách hàng không muốn nhà xe kiểm tra vì sợ tốn thời gian, công sức để đóng gói lại. Nhiều trường hợp khi xe gần xuất bến, họ mới đến gửi nên nhà xe không có thời gian để hỏi và kiểm tra.
Theo ông Trần Minh Thành, Tổng Giám đốc Công ty CP xe khách Nghệ An: Bên cạnh các nguyên nhân trên thì việc thiếu và yếu các quy định cụ thể cũng như chế tài xử phạt chính là khó khăn, trở ngại lớn nhất trong việc đảm bảo tính an toàn của hàng hóa ký gửi trên xe khách. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát trong ký gửi hàng hóa cũng là vấn đề nan giải, cần sự vào cuộc, quan tâm giải quyết của các cơ quan, ban, ngành. Hiện tại, Uỷ ban ATGT Quốc gia đã có văn bản yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương phối hợp với Bộ Công an nghiên cứu, đề xuất các quy định pháp luật cần thiết để đảm bảo an ninh trong hoạt động vận tải hành khách và hàng hoá đường bộ.
Không thể phủ nhận những tiện ích mà dịch vụ chuyển hàng bưu phẩm qua xe khách mang lại. Song, để giảm thiểu tối đa những rủi ro tiềm ẩn đối với loại hình này, rất cần sự phối hợp của các cơ quan, ban, ngành có liên quan và từ chính ý thức của những người dân có nhu cầu sử dụng dịch vụ ký gửi hàng hóa.
Hồng Hạnh