Sự thật về vụ việc ở Giáo xứ Mỹ Yên, Nghệ An

Chiều 6-9, chúng tôi tìm đến Nhà thờ xứ Mỹ Yên, với tư cách là người con quê hương đi xa, lâu ngày trở lại thăm nhà thờ. Tại đây, rất nhiều người dân đã chặn xe, truy hỏi chúng tôi với lời lẽ nghi ngờ, gay gắt. Sau khi được chúng tôi trả lời, giải thích rõ ràng, những người dân này cho chúng tôi ra về và nói: “Các anh thông cảm, tình hình hiện nay rất phức tạp. Chúng tôi buộc phải làm thế để bảo đảm an ninh cho nhà thờ và xứ đạo”. Tuy nhiên, khi chúng tôi thắc mắc thì những người dân này không trả lời họ là “lực lượng bảo vệ an ninh” do ai cử ra và chỉ huy?

Một số người dân chúng tôi gặp ở giáo họ Trại Gáo đã kể tóm tắt cho chúng tôi nghe về những sự kiện đã xảy ra trên địa bàn từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 vừa qua. Nhìn chung, các sự kiện mà người dân kể trùng hợp với thông tin mà ông Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã Nghi Phương, cung cấp cho chúng tôi:

Người dân tụ tập gây sức ép đối với chính quyền xã Nghi Phương

- Vào khoảng 8 giờ 15 phút ngày 30-8-2013, có khoảng 250 đến 300 người là giáo dân thuộc giáo xứ Mỹ Yên kéo đến UBND xã và mang theo băng rôn, khẩu hiệu với nội dung “Phản đối chính quyền bắt người trái pháp luật”, “Cha tôi không có tội”, “Con tôi vô tội”, “Xúc phạm giáo hội là tự sát”. Người dân đã bao vây, phong tỏa phòng làm việc của Đảng ủy, UBND xã; chửi bới, gây sức ép với chính quyền đòi thả 2 người bị bắt là Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.

Vào 8 giờ ngày 3-9-2013, có khoảng 400-600 người dân kéo đến UBND xã Nghi Phương, mang theo nhiều pa nô, băng rôn cắm trước cổng trụ sở UBND với nội dung như trên. Sau đó, người dân tự ý vào chiếm giữ phòng làm việc của đồng chí Phó chủ tịch UBND xã, khống chế, giữ 6 cán bộ của huyện Nghi Lộc và xã Nghi Phương gồm các ông: Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã; Nguyễn Đình Thư, Phó chủ tịch UBND xã; Hoàng Trung Thông, Phó bí thư Đảng ủy xã; Trần Hữu Lam, Phó chủ tịch UBND huyện Nghi Lộc; Nguyễn Đình Nam, Bí thư Huyện đoàn; Nguyễn Trung Dũng, Phó bí thư Huyện đoàn.

Việc giam giữ 6 cán bộ diễn ra từ 8 giờ 15 phút đến 18 giờ 15 phút cùng ngày. Ngoài ra, tại Trung tâm giao dịch một cửa xã Nghi Phương, giáo dân cũng tiến hành khống chế, giam giữ ông Quang - Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nghi Lộc từ 9 giờ đến 14 giờ. Buổi chiều cùng ngày, một số giáo dân quá khích đã chửi bới, hành hung các cán bộ đang bị giam giữ, ép buộc ông Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã viết “Giấy cam kết”, có đóng dấu với nội dung đề nghị UBND tỉnh và các cơ quan chức năng thả Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải. Tiếp đến, các giáo dân quá khích ép ông Nguyễn Hữu Lam, Phó chủ tịch UBND huyện Nghi Lộc, viết xác nhận của UBND huyện, yêu cầu những người bị giam giữ ký vào tờ giấy này, rồi mới trả tự do cho 6 cán bộ rồi giải tán ra về.

Ngày 4-9, sau khi Tòa giám mục Xã Đoài (xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) tổ chức Lễ tấn phong Giám mục phụ tá cho Linh mục Nguyễn Văn Viên, do Giám mục Nguyễn Thái Hợp làm chủ lễ, vào lúc 14 giờ 30 phút, trong khi UBND xã Nghi Phương đang tổ chức cuộc họp bàn về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, thì có khoảng 30 người dân chủ yếu là phụ nữ mang theo liềm, chấu xông vào trụ sở UBND đòi thả Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.

Đến 15 giờ 30 phút, Nhà thờ giáo họ Trại Gáo rung chuông, có hàng trăm giáo dân đổ về đoạn đường Tỉnh lộ 34 trước trụ sở UBND xã, la ó, dùng gạch đá tấn công các lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh tại đây, làm 20 cán bộ, chiến sĩ bị thương... Lực lượng Cảnh sát cơ động buộc phải sử dụng quả nổ để giải tán đám đông, bắt giữ 16 đối tượng quá khích...

Người dân quá khích ném đá vào lực lượng chức năng

Sự việc chỉ dừng lại khi Linh mục Phê-rô Nguyễn Xuân Quý, Quản xứ Xuân Mỹ được tân Giám mục phụ tá Nguyễn Văn Viên ủy quyền lên gặp gỡ, trao đổi, nói chuyện với bà con giáo dân, khuyên giải bà con giáo dân không tụ tập đông người, gây cản trở an toàn giao thông; việc gây hỗn loạn như thế là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng mối đoàn kết lương giáo.

Qua các sự kiện trên, thấy rõ lý do giáo dân ở xã Nghi Phương tụ tập, gây sức ép và có những hành vi chống đối chính quyền và cơ quan chức năng là để đòi “trả tự do” cho hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải là giáo dân - công dân trú tại xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc. Giáo dân cho rằng, những người này “vô tội” và cơ quan chức năng đã tổ chức “bắt cóc” người một cách “không minh bạch”.

Tìm hiểu, chúng tôi được biết: Ngày 22-5-2013, một số cán bộ Công an tỉnh Nghệ An về công tác, nắm tình hình an ninh trật tự trên địa bàn xã Nghi Phương. Khoảng 19 giờ 30 phút, các cán bộ công an đến nhà anh Đậu Văn Sơn, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Nghi Phương để gửi xe gắn máy thì bị hàng trăm giáo dân kéo đến vây bắt. Có 3 cán bộ Công an huyện Nghi Lộc bị giáo dân dùng gậy, típ sắt đánh đuổi đến bị thương và đưa về Nhà văn hóa xóm 13, xã Nghi Phương; những cán bộ khác lánh vào nhà anh Đậu Văn Sơn thì bị hàng trăm người dân bao vây, la hét, chửi bới, đe dọa. Các đối tượng quá khích đã dùng xăng đốt, phá hỏng 5 chiếc xe gắn máy của các cán bộ công an; ném gạch đá vào nhà làm hư hại nhiều tài sản, trị giá hàng trăm triệu đồng của gia đình anh Đậu Văn Sơn, gây phức tạp tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.

Ngay sau khi vụ việc xảy ra, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An đã quyết định khởi tố vụ án hình sự với 4 tội danh “gây rối trật tự công cộng”, “hủy hoại tài sản công dân”, “bắt giữ người trái pháp luật” và “cố ý gây thương tích”. Trong đó, các bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải bị khởi tố về tội “gây rối trật tự công cộng” quy định tại Điều 245 của Bộ luật Hình sự.

Ngày 27-6-2013, Cơ quan CSĐT đã thi hành lệnh bắt tạm giam 2 bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải để phục vụ điều tra theo quy định của pháp luật. Quá trình bắt giữ hai đối tượng được thực hiện đúng quy định của Điều 80 Luật Tố tụng Hình sự về “bắt bị can, bị cáo về trại giam”, như có lệnh bắt bị can của thủ trưởng cơ quan điều tra, “khi tiến hành bắt người tại nơi khác phải có sự chứng kiến của đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi tiến hành bắt người”...

Tại cơ quan CSĐT, hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải đã thừa nhận hành vi vi phạm pháp luật. Ngô Văn Khởi nói: “Tôi xin nhắn nhủ với vợ con đừng có gây rối. Đừng gây áp lực với chính quyền, không nghe lời xúi giục”. Nguyễn Văn Hải cũng hối hận: “Em nhận thức được hành vi của em là hoàn toàn vi phạm pháp luật. Xin pháp luật khoan hồng, giảm bớt tội”. Nguyễn Văn Hải cũng nhắn nhủ đến vợ con ở nhà chăm lo làm ăn, học hành, không được tham gia gây rối, vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình.

Bị đối tượng xấu kích động, nhiều người đã gây rối trật tự công cộng, tấn công cơ quan chức năng

Chúng tôi đã tìm đến gia đình Nguyễn Văn Hải ở xóm 11, xã Nghi Phương. Bà Trần Thị Chân, mẹ của Hải nói rằng, bà không biết con trai bà bị bắt về tội gì? Bà tâm sự: “Tui chừ chỉ biết cầu nguyện cho con trai đang ở trong trại giam”...

Tuy thế, qua trò chuyện với chúng tôi, nhiều giáo dân ở xã Nghi Phương hoàn toàn hiểu rõ nguyên nhân hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải bị bắt tạm giam, bởi họ là những người hàng xóm trực tiếp chứng kiến vụ việc từ đầu đến cuối. Và tuy không bày tỏ chính kiến nhưng chúng tôi nhận thấy, những giáo dân này có thái độ không đồng tình với các hành vi vi phạm pháp luật của các giáo dân trong thời gian qua đối với chính quyền xã Nghi Phương.

Sau khi Cơ quan CSĐT bắt giữ hai đối tượng trên, đầu tháng 7-2013, Tòa giám mục Xã Đoài, Linh mục Trần Phúc Chính (quản hạt Nhân Hòa), Linh mục Đặng Hữu Nam (quản xứ Bình Thuận), Ban hành giáo xứ Mỹ Yên và thân nhân gia đình hai đối tượng có đơn gửi chính quyền tỉnh Nghệ An, huyện Nghi Lộc và Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An (kèm theo chữ ký của 800 giáo dân) yêu cầu thả người “bị bắt cóc” và đe dọa chính quyền “nếu không thả người thì sẽ gánh chịu hậu quả”.

Ngay sau khi vụ việc xảy ra, ngày 1-9-2013, tại buổi làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Giám mục Nguyễn Thái Hợp, Giám mục chính tòa Giáo phận Vinh (xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) đã đưa ra yêu cầu thả người vô điều kiện và Tòa giám mục sẽ không làm giấy bảo lãnh cho hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải. Giám mục Nguyễn Thái Hợp cho rằng, nếu chính quyền không thả người thì Giám mục không chịu trách nhiệm, nếu tình hình phức tạp xảy ra thì “bỏ mặc” cho người dân và chính quyền xử lý...

Những ngày qua, chúng tôi đã về xứ đạo Mỹ Yên, giáo họ Trại Gáo, một miền quê, xứ đạo vốn thanh bình nhưng nay tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội có nhiều phức tạp. Những cánh đồng lúa đã chín vàng nhưng thưa thớt người thu hoạch. Sau khi những đám đông giáo dân bị kích động đã giải tán, người dân chủ yếu tụ tập trong nhà, nhìn ra ngoài ngõ với ánh mắt nghi ngờ, đầy lo lắng... Cuộc sống của người dân xã Nghi Phương đã bị ảnh hưởng lớn từ những sự việc vừa qua.