Mòn mỏi chờ đợi dự án di dân khẩn cấp

(Congannghean.vn)-Là dự án di dời khẩn cấp nhân dân ra khỏi vùng sạt lở do ảnh hưởng bởi thiên tai ven sông, suối, được triển khai từ nhiều năm qua nhưng đến nay vẫn “dậm chân tại chỗ”. Với những gói thầu chưa triển khai, cơ quan chức năng đổ lỗi do thiếu vốn. Song ở những hạng mục đã quyết toán cũng dang dở, ngổn ngang, thậm chí nhiều khu tái định cư (TĐC) vẫn chỉ là bãi đất trống.

Nhiều dự án di dân khẩn cấp ven sông, suối vẫn chưa được triển khai

Khắc khoải bên dự án di dân khẩn cấp

Tháng 9/2009, trận lũ quét kinh hoàng trên dòng sông Tèn, dọc 2 xã Châu Tiến, Liên Hợp (Quỳ Hợp, Nghệ An) đến nay vẫn còn là ký ức hãi hùng đối với những người dân trong vùng bị ảnh hưởng. Gia đình chị Vi Thị Hồng ở bản Pật, xã Châu Tiến là một trong số những hộ bị ảnh hưởng nặng nề.

Chị Hồng nhớ lại: Năm đó, sau trận lũ quét bất ngờ là lụt ngập đến tận nóc nhà, của cải, vật nuôi bị cuốn phăng đi hết. “Khoảng hơn 1 năm sau trận lũ lụt lịch sử đó, chúng tôi có nghe thông tin về dự án di dân ra khỏi các vùng sông, suối. Gia đình chúng tôi gồm 3 khẩu, từ khi dự án được phổ biến đến nay đã gần 7 năm, sống khắc khoải đợi chờ trong cảnh nhà tạm, không có đất sản xuất nhưng chờ mãi cũng chẳng được di dời. Hằng năm, cứ mùa mưa đến là lại thêm một lần sống trong lo âu, sợ hãi”, chị Hồng chia sẻ.

Tâm trạng đợi chờ, hy vọng của chị Hồng cũng chính là niềm mong mỏi từ nhiều năm nay của 73 hộ dân ở 3 bản Pật, Duộc và Quắn thuộc 2 xã Châu Tiến và Liên Hợp, nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao ven sông Tèn chảy qua địa phận huyện Quỳ Hợp.

Trước thực trạng cuộc sống của người dân bị đe dọa, ngày 29/3/2011, UBND tỉnh Nghệ An có Quyết định 966/QĐ-UBND phê duyệt dự án đầu tư di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai, sạt lở tại 2 xã Châu Tiến và Liên Hợp, tổng số vốn 36,134 tỉ đồng. Theo phê duyệt, giai đoạn 1 của Dự án được triển khai từ năm 2012 - 2014, với kinh phí 17,411 tỉ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 12,188 tỉ đồng, địa phương 5,223 tỉ đồng. Dự án do Ban phát triển nông thôn miền núi, Sở NN&PTNT Nghệ An làm chủ đầu tư.

15 dự án di dân khẩn cấp “dậm chân tại chỗ”

Tháng 9/2017, chúng tôi có mặt tại địa điểm TĐC của 2 xã Châu Tiến và Liên Hợp, sau 7 năm triển khai và đến nay đã hoàn thành, nghiệm thu xong giai đoạn 1, song nơi đây vẫn chỉ là một bãi đất trống ngổn ngang, không điện, không nước, đường giao thông đi vào đã bị sạt lở. Hạ tầng gần như chưa có gì đáng kể, ngoài nền đường nham nhở và cây cầu đi vào khu TĐC của bản Quắn gần như là hạng mục công trình duy nhất được hoàn thành.

Về vấn đề này, Ông Vi Văn Chương, Trưởng ban Phát triển nông thôn miền núi cho biết, đến nay giai đoạn 1 đã hoàn thiện và nghiệm thu, giải ngân được 14 tỉ đồng. Các hạng mục công trình này thực hiện là san lấp mặt bằng 2 khu TĐC và làm nền đường hạ tầng cơ sở.

Giai đoạn 2 của dự án tại huyện Quỳ Hợp, từ năm 2014 đến nay đã bàn giao cho UBND huyện làm chủ đầu tư. Theo ông Trương Văn Nam, Giám đốc Ban quản lý các dự án Đầu tư - Xây dựng huyện Quỳ Hợp thì giai đoạn 1 đã triển khai, hiện đang thiếu một số hạng mục nên chưa di dân lên định cư được. Vừa qua, sau khi huyện có tờ trình, UBND tỉnh đã có chủ trương tiếp tục thi công giai đoạn 2 của dự án, nhưng kinh phí chỉ có 15 tỉ đồng. Ban quản lý đã khảo sát, thiết kế xong, hiện đang trình để xin rót vốn chờ thẩm định và phê duyệt. Do số vốn hạn chế nên trước mắt sẽ đầu tư tại xã Châu Tiến trước, sau khi hoàn thiện mới tính đến đầu tư khu TĐC tại xã Liên Hợp.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Lê Văn Lương, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Sở NN&PTNT Nghệ An cho rằng, dự án di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tai tại huyện Quỳ Hợp chỉ là 1 trong 15 dự án trên địa bàn tỉnh Nghệ An, đến nay đang bị ách tắc do thiếu vốn.

Cụ thể, ngoài dự án ở sông Tèn, hiện còn có các dự án khác, bao gồm dự án di dân khẩn cấp ra khỏi vùng thiên tại các xã: Hưng Hòa (TP Vinh), xã Hưng Lam (Hưng Nguyên); Yên Tĩnh, Yên Hòa và Lượng Minh (Tương Dương); Quang Phong (Quế Phong); Châu Hội (Quỳ Châu); Bình Chuẩn, Lạng Khê (Con Cuông); các xã ven sông, biển của huyện Quỳnh Lưu và TX Hoàng Mai; các xã dọc biên giới Việt - Lào của huyện Quế Phong, dân cư sinh sống dọc biên giới Việt - Lào của xã Bắc Lý (Kỳ Sơn) và dự án bố trí sắp xếp dân cư vùng đặc biệt khó khăn của huyện Hưng Nguyên.

Tổng vốn dành cho các dự án này là hơn 290 tỉ đồng, tất cả đều đang dở dang vì chưa có vốn. “Từ đầu năm đến nay, đơn vị cũng đã 2 lần gửi công văn ra Trung ương đề nghị cấp vốn, song do các dự án này có nguồn vốn từ Trung ương, thủ tục hiện nay phải qua các bộ gồm: NN&PTNT, Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính và Ủy ban Dân tộc phê duyệt nên mất nhiều thời gian. Mới đây nhất, các dự án này sau khi trình các Bộ, Chính phủ tiếp tục giao rà soát lại chứ chưa phê duyệt. Sau mỗi đợt mưa bão, nhiều nơi gây sạt lở nên cứ sau mỗi đợt rà soát, mỗi dự án lại “phình” thêm thiệt hại do bão lũ, khiến tình hình phê duyệt vốn thêm phần khó khăn”, ông Lương cho biết.