Kỳ I: “Dự án” đẩy mạnh xuất khẩu lao động ở các huyện nghèo có nguy cơ phá sản
Ngày 11/4/2012, Bộ LĐTBXH ra Quyết định 71 với chủ trương “đẩy mạnh xuất khẩu lao động ở các huyện nghèo” nhằm xóa nghèo bền vững cho các gia đình gặp nhiều khó khăn với nhiều chính sách ưu đãi. Quyết định 71 quy định tuyển dụng lao động có hộ khẩu ở các huyện nghèo xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc làm trong ngành nông nghiệp.
Các lao động sẽ được đài thọ toàn bộ chi phí học tiếng, chỗ ở, hỗ trợ tiền ăn 40.000 đồng/ngày và không mất bất cứ chi phí nào để xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc. Nghệ An có 3 huyện là Tương Dương, Kỳ Sơn, Quế Phong thuộc diện ưu đãi của quyết định này.
Sau khi nhận được quyết định, Sở LĐTBXH đã có thông tin đến UBND các xã để thông báo đến người dân. Sở cũng tiến hành mở lớp và bố trí chỗ ăn, nghỉ cho các học viên. Hơn 200 lao động đến từ các huyện nghèo này đã tham gia lớp học tiếng Hàn trong 3 tháng do Sở LĐTBXH tổ chức. Phần lớn học viên là đồng bào dân tộc thiểu số nên gặp rất nhiều khó khăn trong việc theo học và tiếp thu kiến thức.
Tuy có hỗ trợ 40.000 đồng/ngày nhưng số tiền trên chỉ đáp ứng một phần chi tiêu của các học viên. Anh Lô Văn Tình ở xã Tri Lễ, huyện Quế Phong cho biết: “Ở Vinh cái chi cũng đắt đỏ, mỗi tháng tui phải nói vợ gửi thêm cho một triệu đồng. Tui đi học 3 tháng mẹ hắn phải bán mất con lợn nái trong chuồng đó”.
Chỉ có hơn 200 học sinh đăng ký học ở lớp do Sở LĐTBXH mở nhưng danh sách đăng ký dự thi lên đến hơn 600 người vì rất nhiều lao động không đăng lý học tại Sở LĐTBXH mà học ở ngoài. Đây phần lớn là những lao động học tiếng Hàn đã lâu nhưng chưa có cơ hội xuất khẩu sang Hàn Quốc.
Bao lâu nữa lao động mới tiếp tục được đăng ký dự thi tiếng Hàn?
Theo ông Nguyễn Đăng Dương - Trưởng phòng Lao động - Việc làm - Tiền lương - Bảo hiểm xã hội Sở LĐTBXH thì: “Có thể thí sinh đăng ký thêm là những thí sinh “ảo”. Do Quyết định 71 quy định lao động có hộ khẩu thường trú trên 1 năm tại các huyện thuộc diện ưu đãi nên không ít lao động từ các huyện khác “chạy” hộ khẩu ở huyện nghèo bằng nhiều hình thức. Những lao động này chắc chắn sẽ có trình độ tiếng Hàn hơn hẳn lao động mới theo học nên cơ hội cho lao động đúng diện nghèo là rất ít. Chúng tôi đã có báo cáo lên cấp trên nhưng do phía Hàn Quốc đang tạm ngừng tuyển lao động nên chúng tôi chưa truy xét”.
Sau khi kết thúc khóa học 3 tháng, các lao động thuộc diện Quyết định 71 sẽ thi lấy chứng chỉ vào ba đợt. Đợt đầu đã được tiến hành thi từ ngày 22 đến 29/8/2012 tại Hà Nội và hai đợt sau dự kiến thi vào cuối tháng 9 và tháng 10. Các thí sinh tham gia dự thi phải nộp 24 USD, chứng minh thư và tự chi phí trong việc đi lại và lưu trú tại Hà Nội.
Tuy nhiên, các thí sinh thi đợt một đã xong từ rất lâu nhưng đến nay vẫn không nhận được kết quả, các thí sinh nộp hồ sơ thi cũng không được thi. “Dự án” đẩy mạnh xuất khẩu lao động ở các huyện nghèo hoàn toàn im hơi lặng tiếng và khả năng phá sản là rất cao.
Anh Lô Văn Tình cho biết thêm: “Tui thi lâu rồi nhưng đợi mãi không thấy kết quả, không biết đậu hay trượt để đi làm việc khác. Chứng minh thư họ cũng thu chưa thấy trả lại nên không đi làm ăn ở nơi khác được”.
Về vấn đề này ông Nguyễn Đăng Dương khẳng định: “Do phía Hàn Quốc tạm ngừng tuyển lao động mới nên việc thực hiện chủ trương Quyết định 71 đang tạm thời dừng lại vì có thực hiện cũng chẳng giải quyết được gì vì lao động có đi được đâu. Hồ sơ hiện Bộ đang lưu giữ và chờ chủ trương bên phía Hàn Quốc”.
Từ khi Hàn Quốc tạm dừng tuyển lao động, chủ trương thoát nghèo bằng xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc rõ ràng đang làm cho dân nghèo hơn, tất cả quy cho cùng lại là nguyên nhân khách quan. Nguyên nhân khách quan bắt nguồn từ sự chủ quan của chúng ta trong việc quản lý lao động xuất khẩu sang Hàn Quốc và sự vô ý thức của những lao động bỏ trốn.
Ngọc Hùng
.