Đẩy mạnh cải cách hành chính trong công an nhân dân phục vụ hiệu quả tổ chức, doanh nghiệp, công dân

Nhằm đẩy mạnh công tác tuyên truyền cải cách hành chính trong Công an nhân dân. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bài viết của Trung tướng, GS.TS Nguyễn Ngọc Anh, Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp với nhan đề: "Đẩy mạnh cải cách hành chính trong công an nhân dân phục vụ hiệu quả tổ chức, doanh nghiệp, công dân".

Trung tướng Nguyễn Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị tập huấn Luật căn cước công dân và các văn bản hướng dẫn thi hành trong Công an nhân dân.

1. Cải cách hành chính là một quá trình thống nhất, liên tục trong tiến trình đổi mới ở nước ta, được khởi đầu từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1986. Trong giai đoạn hiện nay, trước nhiệm vụ hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mà mục tiêu đặt ra là tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng, cải cách hành chính tiếp tục được Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng xác định là một trong ba đột phá chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam đến năm 2020.

Quán triệt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã ban hành nhiều chương trình, kế hoạch mà trọng tâm là Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 để chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện. Đây là chương trình có tính chiến lược, định hướng và chỉ đạo toàn diện công tác cải cách hành chính, với hệ thống các giải pháp và mục tiêu cụ thể, nên qua hơn 5 năm thực hiện (từ năm 2011 đến nay) đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về cải cách thể chế; cải cách tổ chức, bộ máy; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính nhà nước.

2. Công an nhân dân là bộ phận trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước, lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; công tác quản lý nhà nước của Công an nhân dân liên quan trực tiếp đến hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp và đời sống của nhân dân; do đó, cải cách hành chính càng đặt ra là một yêu cầu cấp thiết. Quán triệt chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, lực lượng Công an nhân dân từ Bộ Công an đến Công an cơ sở đã tích cực thực hiện cải cách hành chính. Do vậy, thời gian qua, công tác cải cách hành chính trong Công an nhân dân đã có những chuyển biến mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả tích cực, được ghi nhận, đánh giá cao và bước đầu tạo được sự đồng thuận trong nhân dân. Kết quả đó thể hiện trên một số mặt công tác sau:

Đối với cải cách thể chế hành chính, tiến độ, chất lượng các dự án luật, pháp lệnh, nghị định mà Bộ Công an chủ trì xây dựng được đảm bảo. Chỉ tính từ năm 2011 đến năm 2015, Bộ Công an đã ban hành và trình cấp có thẩm quyền ban hành hơn 400 văn bản quy phạm pháp luật, từng bước hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc thực hiện nhiệm vụ công tác Công an, cụ thể hóa và hướng dẫn kịp thời các luật, pháp lệnh, bám sát và phục vụ hiệu quả công tác, chiến đấu của toàn lực lượng; nhiều văn bản thể hiện rõ nét tinh thần cải cách hành chính, tạo sự thống nhất, đồng bộ, đơn giản hóa quy trình công tác của lực lượng Công an nhân dân và giảm phiền hà cho tổ chức, công dân khi thực hiện thủ tục hành chính tại cơ quan Công an.

Cải cách thủ tục hành chính được xác định là khâu đột phá và thực sự đã có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý nhà nước về an ninh, trật tự trước đây có nhiều bức xúc như đăng ký hộ khẩu, cấp chứng minh nhân dân, quản lý xuất, nhập cảnh, quản lý các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện… đã được rà soát để cải tiến, bổ sung, sửa đổi theo hướng loại bỏ những thủ tục không cần thiết, đơn giản hóa các biểu mẫu, tờ khai, chuẩn hóa thông tin, rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi nhất cho công dân và tăng cường trách nhiệm của cán bộ Công an. Chẳng hạn trong lĩnh vực đăng ký xe, đối với các trường hợp cấp mới, cấp lại, cấp đổi biển số xe, cơ quan Công an sẽ cấp biển số ngay sau khi tiếp nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Trong lĩnh vực quản lý xuất, nhập cảnh đã thực hiện quy trình chụp ảnh theo phần mềm liên kết tự động giữa chụp và quét ảnh của công dân đề nghị cấp hộ chiếu vào chương trình quản lý của Bộ Công an, thực hiện việc trả hộ chiếu qua dịch vụ bưu điện khi công dân có yêu cầu. Hay trong việc cấp thẻ Căn cước công dân, đã thực hiện việc thu vân tay, chụp ảnh bằng máy thời gian nhanh gọn, chỉ khoảng 10-15 phút sau khi tiếp nhận đầy đủ thông tin, cá nhân chỉ việc kiểm tra, xác nhận thông tin vào tờ khai được in sẵn, hạn chế sai sót trong quá trình thực hiện.

Bên cạnh đó, chất lượng quy định thủ tục hành chính từng bước được nâng cao đáp ứng các tiêu chí về sự cần thiết, tính hợp pháp, hợp lý và tiết kiệm chi phí thực hiện; hồ sơ, biểu mẫu, trình tự thực hiện được xây dựng khoa học, thuận tiện cho việc thực hiện của tổ chức, cá nhân và công tác quản lý của cơ quan Công an.

Tổ chức bộ máy Công an các cấp từng bước được sắp xếp hợp lý; chức năng, nhiệm vụ của Công an các đơn vị, địa phương được điều chỉnh theo hướng thu gọn, phù hợp với yêu cầu công tác đảm bảo an ninh, trật tự trong tình hình mới, sáp nhập một số đầu mối cấp tổng cục, bước đầu khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng dẫm về nhiệm vụ, quyền hạn, từng bước bố trí lực lượng theo hướng tăng cường cho đơn vị trực tiếp chiến đấu và hướng về cơ sở.

Chất lượng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân ngày càng được nâng cao, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được chú trọng, gắn đào tạo với quy hoạch. Công tác điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, miễn nhiệm cán bộ được thực hiện thống nhất, hồ sơ thủ tục chặt chẽ. Chế độ chính sách được thực hiện tương đối toàn diện, phát huy tác dụng động viên cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Việc thực hiện hiệu quả cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh – Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ” và các phong trào thi đua khác đã bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, lành mạnh, trung thành tuyệt đối với Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, xứng đáng với sự tin yêu của Đảng và nhân dân. Tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân, thái độ, tác phong và văn hóa ứng xử của cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân được nâng cao, nhất là trong tiếp xúc, giải quyết công việc liên quan đến tổ chức, công dân.

Trong lĩnh vực tài chính công, việc phân bổ và điều hành ngân sách ngày càng công khai, minh bạch; Công an các đơn vị, địa phương tiếp tục đổi mới công tác quản lý tài chính, hậu cần theo hướng tập trung, chuyên sâu, coi trọng công tác quy hoạch, kế hoạch, khắc phục được tình trạng đầu tư dàn trải. Công nghệ thông tin từng bước được ứng dụng hiệu quả, giúp công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo, chỉ huy Công an các cấp kịp thời, chính xác, tạo sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu về trao đổi thông tin phục vụ hoạt động nghiệp vụ, tiết kiệm công sức của cán bộ, chiến sĩ nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, góp phần rút ngắn thời gian giải quyết công việc, giảm phiền hà cho tổ chức, cá nhân trong thực hiện thủ tục hành chính.

Đáng chú ý, năm 2016, được sự quan tâm của Đảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an, công tác cải cách hành chính trong lực lượng Công an nhân dân đã gắn với công tác thi đua, khen thưởng. Đây cũng là năm đầu tiên Bộ Công an tổ chức xác định Chỉ số cải cách hành chính trong toàn lực lượng. Điều rất đáng ghi nhận là ngay ở năm đầu tiên tiến hành xác định Chỉ số cải cách hành chính, giá trị trung bình trong công tác cải cách hành chính của Công an các đơn vị, địa phương ở mức tương đối cao (77.35%). Trong đó, 2 địa phương có Chỉ số cải cách hành chính đạt kết quả xuất sắc; 53 đơn vị, địa phương đạt kết quả tốt; 23 đơn vị, địa phương đạt kết quả khá và 25 đơn vị, địa phương ở mức hoàn thành nhiệm vụ. Kết quả trên đây đã cho thấy sự nghiêm túc trong chỉ đạo, điều hành, sự nhận thức đúng đắn về ý nghĩa, vai trò của cải cách hành chính của Công an các đơn vị, địa phương.

Từ thực tiễn công tác cải cách hành chính trong Công an nhân dân thời gian qua, rút ra một số bài học kinh nghiệm sau đây:

Một là, chỉ đạo thực hiện cải cách hành chính bằng quyết tâm chính trị của người đứng đầu, bảo đảm sự nhất quán, kiên trì, liên tục, xác định cải cách hành chính vừa là mục tiêu, vừa là yêu cầu; thường xuyên tổ chức kiểm tra, đánh giá, kiểm điểm công tác này theo các tiêu chí cụ thể, nhất là tiêu chí tác động đến hiệu quả công tác chuyên môn và mục tiêu chung của xã hội.

Hai là, nắm vững chủ trương, nội dung, biện pháp, lộ trình thực hiện cải cách hành chính theo sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Trên cơ sở đó, vận dụng phù hợp với đặc điểm của đơn vị, địa phương, lựa chọn đúng nhiệm vụ trọng tâm, đột phá; gắn kết cải cách hành chính với công tác nghiệp vụ, cải cách tư pháp, công tác xây dựng lực lượng và thực hiện các quy chế dân chủ trong Công an nhân dân.

Ba là, chủ động, sáng tạo, đổi mới trong thực hiện; mạnh dạn loại bỏ những thủ tục hành chính rườm rà, lạc hậu, khắc phục khó khăn với tinh thần vì nhân dân phục vụ. Gần dân để lắng nghe, tiếp thu có chọn lọc ý kiến của tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân đóng góp cho công tác cải cách hành chính.

Bốn là, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và thu hút được lực lượng có trình độ, tâm huyết với công tác cải cách hành chính, với ý thức, trách nhiệm góp phần xây dựng nền hành chính thân thiện, nâng cao uy tín của lực lượng Công an nhân dân với tổ chức, công dân.

Năm là, có chế độ chính sách phù hợp để động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ yên tâm, tâm huyết với công việc. Quan tâm đầu tư thỏa đáng về cơ sở vật chất, trang thiết bị cho công tác cải cách hành chính. Chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác cải cách hành chính, góp phần từng bước hiện đại hóa nền hành chính nhà nước.

Bên cạnh những kết quả nêu trên, công tác cải cách hành chính trong Công an nhân dân thời gian qua cũng bộc lộ một số hạn chế, có mặt chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra: thực hiện cải cách hành chính có nơi, có lúc còn mang tính hình thức; một số thủ tục hành chính rườm rà còn chậm được rà soát, sửa đổi để đơn giản hóa; tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn chi tiết trong văn bản quy phạm pháp luật còn chưa được khắc phục triệt để. Vẫn còn một bộ phận cán bộ nhũng nhiễu, quan liêu, làm việc thiếu tinh thần trách nhiệm, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp. Hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin còn thấp; công tác truyền thông về cải cách hành chính còn hạn chế, chưa phát huy được sáng kiến và huy động sự tham gia tích cực của nhân dân vào công tác cải cách hành chính trong Công an nhân dân.

Trung tướng Nguyễn Ngọc Anh phát biểu khai mạc Hội nghị tập huấn chuyên sâu Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.

3. Để phát huy kết quả, thành tích đã đạt được, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót, nâng cao chất lượng công tác cải cách hành chính, phục vụ hiệu quả cho nhân dân và doanh nghiệp trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Công an các đơn vị, địa phương cần chú ý thực hiện tốt một số công tác trọng tâm sau đây:

Một là, Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong lãnh đạo chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác cải cách hành chính; gắn kết chặt chẽ hơn nữa với cải cách tư pháp, thực hiện các quy chế dân chủ và công tác xây dựng pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật trong Công an nhân dân. Xác định cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính phục vụ doanh nghiệp, tổ chức, công dân là khâu đột phá, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên và thông qua kết quả cải cách hành chính mà xem xét, đánh giá, sử dụng cán bộ. Tăng cường kiểm tra công tác cải cách hành chính ở cơ sở, thường xuyên tổ chức đối thoại với tổ chức, công dân về thủ tục hành chính thuộc phạm vi chức năng quản lý, huy động sự tham gia có hiệu quả của nhân dân và xã hội vào hoạt động quản lý của cơ quan Công an.

Hai là, tập trung nâng cao chất lượng cải cách thể chế. Trong xây dựng thể chế, phải quán triệt tinh thần Hiến pháp năm 2013 về đề cao và bảo đảm thực hiện quyền tự do, dân chủ của công dân. Nội dung văn bản quy phạm pháp luật phải đảm bảo khoa học, thực tiễn, khả thi, kịp thời và cụ thể hóa tinh thần cải cách hành chính. Tuân thủ nghiêm túc quy trình lấy ý kiến tham gia và tiếp thu giải trình ý kiến thẩm định đối với quy định về thủ tục hành chính trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Tăng cường quan hệ phối hợp giữa Công an các đơn vị, địa phương và các cơ quan, ban ngành có liên quan trong xây dựng và thực thi pháp luật.

Ba là, phải tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xem đây là khâu đột phá để tạo môi trường thuận lợi, minh bạch cho hoạt động của nhân dân và doanh nghiệp. Rà soát các thủ tục hành chính trên tất cả các lĩnh vực quản lý, chỉ rõ những thủ tục, những quy định không phù hợp để kiên quyết sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế, theo hướng tạo thuận lợi nhất cho tổ chức, cá nhân, song phải đảm bảo các yêu cầu quản lý nhà nước về an ninh, trật tự của lực lượng Công an nhân dân. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào cải cách hành chính, ưu tiên cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 3, mức độ 4 trên một số lĩnh vực phục vụ tổ chức, công dân. Tiếp tục đổi mới, hiện đại hóa phương pháp làm việc, nâng cao hiệu quả hoạt động của Công an các cấp; xây dựng, áp dụng và công bố Hệ thống quản lý chất lượng theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008 trong giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân.

Bốn là, tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong nội bộ Công an nhân dân. Rà soát chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Công an các đơn vị, địa phương theo hướng tinh gọn, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Từ chức năng, nhiệm vụ để xác định từng loại công việc cụ thể, từ đó định rõ chức danh, tiêu chuẩn cán bộ để bố trí phù hợp và có chính sách, chế độ đãi ngộ tương xứng. Quan tâm xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trong Công an nhân dân có năng lực, phẩm chất, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân./.

Trung tướng, GS.TS Nguyễn Ngọc Anh