Mức học phí quá cao sẽ là một trong những rào cản đối với những người có nhu cầu học ĐH nhưng không có điều kiện kinh tế. Điều này đòi hỏi các trường ĐH phải sớm xây dựng chế độ học bổng phù hợp để tăng cơ hội được học tập cho nhóm đối tượng này.
Tính đến thời điểm hiện tại, Thủ tướng đã quyết định cho phép 23 trường đại học (ĐH) công lập trực thuộc các bộ, ngành trung ương thực hiện thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động theo hướng tự chủ. Theo đó, các trường tự chủ sẽ được thu học phí cao hơn so với quy định hiện hành và được tăng theo lộ trình hàng năm.
Tuy vậy, thực tế cho thấy, mức học phí quá cao sẽ là một trong những rào cản đối với những người có nhu cầu học ĐH nhưng không có điều kiện kinh tế. Điều này đòi hỏi các trường ĐH phải sớm xây dựng chế độ học bổng phù hợp để tăng cơ hội được học tập cho nhóm đối tượng này.
Học phí các trường tự chủ sẽ tăng mạnh
Theo Nghị định 86 của Chính phủ ban hành ngày 2-10-2015, mức trần học phí đối với các chương trình đào tạo đại trà trình độ ĐH tại các cơ sở giáo dục công lập tự đảm bảo kinh phí chi thường xuyên và chi đầu tư áp dụng theo các khối ngành, chuyên ngành đào tạo từ năm học 2015-2016 đến năm học 2020-2021.
Đề xuất mở rộng đối tượng cấp học bổng để tất cả học sinh đều có cơ hội được học ĐH.
Cụ thể, mức trần học phí với các ngành thuộc các trường ĐH tự chủ tài chính như sau: Ngành y dược có học phí cao nhất, học phí năm học 2016-2017 là 4,4 triệu đồng/tháng/sinh viên, từ năm học 2018-2019 đến năm học 2019-2020 là 4,6 triệu đồng/tháng/sinh viên và năm học 2020-2021 là 5,05 triệu đồng/tháng/sinh viên.
Khối ngành khoa học xã hội, kinh tế, luật, nông, lâm, thủy sản, học phí năm học 2016-2017 tối đa là 1,75 triệu đồng/tháng/sinh viên, từ năm học 2018-2019 đến năm học 2019-2020 là 1,85 triệu đồng; năm học 2020-2021 là 2,05 triệu đồng.
 |
| Đề xuất mở rộng đối tượng cấp học bổng để tất cả học sinh đều có cơ hội được học ĐH. |
Nhóm ngành khoa học tự nhiên, kỹ thuật, công nghệ, thể dục thể thao, nghệ thuật, khách sạn, du lịch, học phí năm học 2016-2017 tối đa là 2,05 triệu đồng/tháng/sinh viên, từ năm học 2018-2019 đến năm học 2019-2020 là 2,2 triệu đồng/tháng/sinh viên và năm học 2020-2021 là 2,4 triệu đồng/tháng/sinh viên. Như vậy, theo khung học phí được Chính phủ quy định, mức học phí của các trường ĐH thực hiện tự chủ có thể sẽ tăng gấp đôi và gần gấp 3 so với trước.
Theo lộ trình tăng học phí vừa được ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP Hồ Chí Minh công bố, ở giai đoạn I, áp dụng đến hết tháng 12-2017, tất cả các đối tượng sinh viên có hộ khẩu tại TP Hồ Chí Minh là 1,07 triệu đồng/tháng; sinh viên không có hộ khẩu tại TP Hồ Chí Minh mức học phí là 2,2 triệu đồng/tháng (vì các sinh viên này không được ngân sách TP Hồ Chí Minh cấp bù kinh phí đào tạo).
Ở giai đoạn 2, từ tháng 1-2018, sau khi trường được UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt đề án tự chủ tài chính theo nhóm tự chủ tài chính toàn phần, dự kiến mức thu học phí khoảng từ 2,5 triệu đồng đến 4,4 triệu đồng/tháng.
Còn học phí của Trường ĐH Kinh tế TP Hồ Chí Minh, một trong những trường ĐH tự chủ tài chính đã được Chính phủ phê duyệt, học phí ĐH năm học 2017-2018 là khoảng 17,5 triệu đồng/năm đối với hệ đại trà và khoảng 30 - 40 triệu đồng/năm đối với hệ chương trình học chất lượng cao. Mức học phí hệ đại trà của trường dự kiến từ năm 2018 - 2021 từ 17,5 triệu đồng đến 20,5 triệu đồng/năm.
Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội cũng đề ra mức học phí áp dụng cho năm học 2016-2017 là từ 13,5 đến 17,5 triệu đồng/năm tùy thuộc vào từng ngành học và khoảng từ 30-100 triệu đồng/năm đối với các chương trình tiên tiến, chất lượng cao.
Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng đã công bố lộ trình tăng học phí đến năm học 2018-2019, trong đó mức học phí đại trà trình độ chính quy năm học 2017-2018 là 16 triệu đồng/năm; năm học 2018-2019 là 18 triệu đồng/năm. Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông cũng công bố mức học phí ĐH đại trà áp dụng cho năm học 2017-2018 là 14 triệu đồng/năm...
Cần mở rộng đối tượng được cấp học bổng
GS Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế quốc dân Hà Nội cho biết: Với chủ trương tự chủ nhưng phải đảm bảo không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục ĐH của sinh viên nghèo, sinh viên là đối tượng chính sách, nhà trường đã ban hành Quy chế cấp học bổng cho sinh viên chính quy.
Trong 2 năm học 2015-2016, 2016-2017, ngoài 17 tỷ đồng từ nguồn thu học phí, Trường ĐH Kinh tế quốc dân còn huy động được thêm 50 tỷ đồng từ các Tập đoàn kinh tế, các cựu sinh viên nhằm hỗ trợ sinh viên nghèo học tập tại trường. Ngoài ra, nhà trường còn hỗ trợ cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được ưu tiên bố trí nơi ở, miễn giảm tiền thuê ký túc xá.
Đặc biệt, nếu như trong các năm trước đây, việc xét học bổng của trường cũng như các quỹ có liên kết với trường đều căn cứ vào kết quả học tập loại giỏi hoặc xuất sắc thì trong năm học tới, trường sẽ thành lập quỹ học bổng mới, dành cho những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, ngay cả khi các em không phải là những sinh viên xuất sắc để các em có thể theo đuổi ước mơ của mình.
GS.TS Nguyễn Đông Phong, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cũng chia sẻ: Để tăng cơ hội cho sinh viên nghèo, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có điều kiện học tập khi học phí tăng, nhà trường đã ban hành quy định về chính sách học bổng mới dành cho sinh viên chính quy giai đoạn 2015-2017. Trong đó, có những sinh viên nghèo được giảm học phí, nhưng dù giảm rồi vẫn quá khó khăn. Để giúp sinh viên yên tâm học tốt, trường sẽ cấp một khoản học bổng.
Hoặc một số em qua thực tế thấy khó khăn mà theo các quy định hiện hành, các em không xếp được vào diện nào, trường vẫn xem xét để cấp học bổng. Bên cạnh đó, nhà trường cũng đã đẩy mạnh chương trình “Tín dụng học tập dành cho sinh viên ĐH chính quy”, tăng cường phối hợp với các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn triển khai chương trình tín dụng học tập dành cho sinh viên, bảo lãnh nợ gốc để người học được vay với lãi suất thấp.
PGS.TS Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội cũng cho rằng: Với các trường thực hiện tự chủ, việc mở rộng đối tượng cấp học bổng là điều hoàn toàn có thể thực hiện được nhưng với các trường ĐH chưa thực hiện cơ chế tự chủ, dù muốn làm cũng rất khó. Do đó, ông Sơn đề nghị Bộ GD&ĐT nên chỉnh sửa quy định về cấp học bổng cho sinh viên để “cởi trói” cho các trường.
“Ngoài các đối tượng là học sinh giỏi, học sinh xuất sắc, quỹ học bổng cũng cần hướng tới hỗ trợ các đối tượng học sinh nghèo, học sinh có điều kiện kinh tế khó khăn nhưng không nằm trong diện được miễn giảm học phí hoặc được hưởng học bổng. Khoản hỗ trợ này cũng cần được nâng lên so với mức hiện hành vì đã là hỗ trợ thì phải đủ để người học đóng học phí và sinh hoạt phí giống như các trường ĐH nước ngoài vẫn đang làm” - ông Sơn đề xuất.
.