Thế giới tuần qua (9-15/9) đã diễn ra nhiều sự kiện đáng chú ý, từ những chuyển biến trong quan hệ giữa một số nước, tình hình Trung Đông cho tới thiên tai gây thiệt hại nặng nề tại nhiều nơi trên thế giới.
Hàng hóa tại cảng Los Ageles thuộc thành phố Long Beach, bang California ngày 1/9/2019
 |
| Ảnh: Mark Ralston / AFP/Getty Images file |
Ngày 13/9, Tân Hoa Xã đưa tin về việc Trung Quốc sẽ miễn thuế quan bổ sung đối với một số hàng hóa nông sản Mỹ, bao gồm đậu tương và thịt lợn. Đây là động thái tiếp nối sau khi ngày 11/9, Bộ Tài chính Trung Quốc thông báo sẽ miễn đánh thuế bổ sung lên 16 mặt hàng của Mỹ, dự kiến có hiệu lực trong một năm, bắt đầu từ ngày 17/9 đến 16/9/2020.
Trước đó, ngày 11/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoan nghênh Trung Quốc miễn áp thuế bổ sung đối với một số hàng hóa của Mỹ và đã thiện chí đáp lại bằng cách tuyên bố trì hoãn 2 tuần kế hoạch tăng thuế từ 25% lên 30% đối với 250 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, dự kiến được áp dụng từ ngày 1/10 cho tới ngày 15/10 tới. Bên cạnh đó, người đứng đầu Nhà Trắng cũng hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.
Diễn biến này được xem là dấu hiệu mới nhất cho thấy căng thẳng thương mại Mỹ-Trung đã "giảm nhiệt" trước vòng đàm phán cấp cao dự kiến diễn ra vào đầu tháng 10, song vẫn được cho là còn “quá ít ỏi” để có thể chấm dứt những hoài nghi về khả năng sớm kết thúc cuộc thương chiến giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Những thiệt hại nặng nề từ 3 cơn bão lớn Lingling, Faxai và Dorian
 |
| Nhật Bản tan hoang sau khi siêu bão Faxai càn quét. (Ảnh: CNN) |
* Triều Tiên hôm 9/9 thông báo, bão Lingling đã làm chết ít nhất 5 người, làm bị thương 3 người khác khi đổ bộ vào tỉnh Nam Hwanghae của nước này. Bão Lingling đã trực tiếp quét qua một số khu vực nông nghiệp lớn nhất của Triều Tiên và gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về vật chất, với khoảng 460 ngôi nhà và 15 dự án xây dựng công cộng bị hư hỏng hoặc ngập nước, 46.000 hecta đất canh tác cũng bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
Trước khi đổ bộ vào Triều Tiên, bão Lingling cũng tấn công Hàn Quốc, khiến ít nhất 3 người thiệt mạng, 24 người bị thương, tàn phá 9.400 cơ sở hạ tầng, 161.000 hộ gia đình trên cả nước hứng chịu sự cố mất điện trên diện rộng. Khoảng 15.000 hécta đất nông nghiệp bị nhấn chìm trong nước lũ.
* Cơn bão Faxai có sức gió 216 km/h đổ bộ vào bờ biển Nhật Bản từ rạng sáng 9/9, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao thông Tokyo và nhiều chuyến bay đã buộc phải hủy. Gần 290.000 hộ gia đình rơi vào tình trạng mất điện. Ít nhất 10 căn nhà tại Shizouka bị hư hại.
Tại tỉnh Chiba, những trận gió mạnh với vận tốc hơn 200km/giờ đã làm hư hại nhiều ngôi nhà. Sức gió từ siêu bão Faxai cũng gây ra đám cháy lớn tại Nhà máy điện mặt trời lớn nhất Nhật Bản nằm tại tỉnh này. Theo lực lượng cứu hỏa, khoảng 50 tấm pin năng lượng mặt trời trong tổng số 50.900 tấm pin năng lượng của nhà máy đã bị cháy.
* Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Quốc gia Bahamas (NEMA) cho biết, hiện vẫn còn 2.500 người dân nằm trong danh sách những người mất tích sau 10 ngày bão Dorian hoành hành quốc đảo này từ chiều 1/9.
Ước tính có khoảng 20% dân số Bahamas bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bão Dorian, khoảng 76.000 người cần được cứu trợ khẩn cấp. Theo Thủ tướng Hubert Minnis, với sức tàn phá của cơn bão, nước này cần một thời gian dài để có thể vượt qua. Trước tình hình trên, ngày 13/9, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã tới Bahamas nhằm thu hút sự quan tâm và gia tăng cứu trợ từ cộng đồng quốc tế đối với quốc đảo này.
Triều Tiên sẵn sàng đàm phán với Mỹ
 |
| Thứ trưởng Ngoại giao thứ nhất của Triều Tiên Choe Son Hui. (Ảnh: Reuters) |
Tối 9/9, Thứ trưởng Ngoại giao thứ nhất của Triều Tiên Choe Son Hui nêu rõ Bình Nhưỡng sẵn sàng nối lại các vòng đàm phán hạt nhân cấp sự vụ với Mỹ vào cuối tháng 9/2019 và thời gian cũng như địa điểm cụ thể của sự kiện này sẽ do hai bên cùng ấn định.
Tuy nhiên, bà Choe Son Hui cũng cảnh báo Triều Tiên sẽ từ bỏ các nỗ lực tìm kiếm thỏa thuận nếu như Mỹ không đưa ra cách tiếp cận mới trong các vòng đàm phán sắp tới.
Phản ứng trước đề xuất của bà Choe Son Hui, Tổng thống Mỹ D.Trump, ngày 9/9 khẳng định ông coi việc nước này nối lại các vòng đối thoại với Triều Tiên là “một điều tốt đẹp”.
Người đứng đầu Nhà Trắng cho biết ông có một mối quan hệ rất tốt với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và sẽ chờ đợi xem những gì diễn ra tiếp theo.
Dấu hiệu tan băng trong quan hệ Nga-Ukraine
 |
| Người thân của tù nhân Ukraine vui mừng sau khi gặp lại những người được Nga thả về. (Ảnh: Reuters) |
Nga và Ukraine đã tiến hành trao đổi tù nhân và đang xúc tiến tổ chức các cuộc đối thoại mới. Đây được đánh giá là những bước tiến tích cực, giúp phá băng mối quan hệ vốn nhiều căng thẳng giữa hai nước láng giềng.
Trong cuộc trao đổi mới đây, tổng cộng 70 tù nhân đã được Nga và Ukraine trao trả. Đây là kết quả của nhiều tháng đàm phán giữa hai nước, được bắt đầu sau khi ông V.Zelensky nhậm chức Tổng thống Ukraine.
Tổng thống Nga V.Putin đánh giá thỏa thuận trao đổi tù nhân là “một bước đi lớn hướng tới bình thường hóa quan hệ” giữa Moscow và Kiev. Trong khi đó, Tổng thống V.Zelensky khẳng định, đây là bước tiến trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột kéo dài nhiều năm qua tại khu vực Donbas, miền đông Ukraine.
Sau khi cuộc trao đổi diễn ra, ông V.Zelensky nhấn mạnh, bất chấp nhiều rào cản, hai nước đã nhất trí thực hiện các bước đi đầu tiên hướng đến đối thoại, đồng thời tuyên bố đã sẵn sàng lên lịch đàm phán với người đồng cấp Nga V.Putin để thảo luận việc hóa giải bất đồng giữa hai nước.
Ngay lập tức, cộng đồng quốc tế đã phản ứng tích cực trước những động thái của Nga và Ukraine.
Nước cờ mạo hiểm của Thủ tướng Israel trước thềm bầu cử
 |
| Khu Bờ Tây. (Ảnh: AFP) |
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố nếu chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới, điều đầu tiên ông làm là tiến hành sáp nhập thung lũng Jordan, một phần của Bờ Tây. Tuyên bố được ông Netanyahu đưa ra trước thời điểm diễn ra cuộc tổng tuyển cử tại Israel vào đầu tuần tới đã gây phản ứng kịch liệt từ phía cộng đồng quốc tế và được dự báo là sẽ tiếp tục “làm nóng” tình hình Trung Đông trong những ngày tới.
Các nhà ngoại giao Ả Rập đã lên tiếng chỉ trích kế hoạch của ông Netanyahu, gọi đây là hành vi “gây hấn”, đe dọa mọi cơ hội đạt thỏa thuận hòa bình với người Palestine. Còn Thủ tướng Palestine Mohammad Shtayyeh gọi người đồng cấp Israel là “kẻ chủ mưu phá hoại tiến trình hòa bình”.
Thung lũng Jordan chiếm khoảng 30% diện tích Bờ Tây. Phần lớn khu vực này nằm dưới sự kiểm soát của Israel từ năm 1967. Trong khi đó, người Palestine luôn xem Thung lũng Jordan là một phần của nhà nước tương lai và đến nay vẫn là khu vực tranh chấp.
Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ bị sa thải
 |
| Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton vừa bị sa thải. (Ảnh: EPA/EFE) |
Ngày 10/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thông báo trên Twitter về quyết định sa thải Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton do “bất đồng sâu sắc trước nhiều đề xuất” do quan chức này đưa ra.
Sau đó, ngày 11/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đang cân nhắc 5 ứng cử viên được đánh giá là “giàu năng lực” làm Cố vấn An ninh Quốc gia thay thế ông John Bolton và nhân vật cuối cùng sẽ được ông công bố vào tuần tới. Lý giải về nguyên nhân dẫn tới quyết định sa thải ông Bolton, người đứng đầu Nhà Trắng cho biết, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia đã bất đồng với một số quan chức chủ chốt trong chính quyền Mỹ và không cùng quan điểm với chương trình nghị sự của Tổng thống.
Việc Tổng thống D.Trump quyết định sa thải ông Bolton vào thời điểm hiện tại có thể được xem là một nỗ lực để tiếp tục củng cố các thành tựu ngoại giao của nhà lãnh đạo Mỹ trước thềm diễn ra cuộc bầu cử năm 2020 và điều này chắc chắn cũng sẽ có những tác động đến chính sách an ninh của Mỹ trong thời gian tới./.