Căng thẳng giữa Washington và Tehran sau cuộc tấn công vào các mỏ dầu của Arab Saudi dẫn tới những lời qua tiếng lại gay gắt giữa hai bên trong thời gian gần đây liệu có thể xuống thang sau khi hai bên liên tục có những động thái hướng tới việc tìm kiếm giải pháp ngoại giao để giải quyết bất hòa?
Phát biểu với báo giới khi rời Nhà Trắng trong chuyến đi Texas và Ohio hôm 22-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa bỏ ngỏ khả năng có một cuộc họp đột xuất với người đồng cấp Iran Hassan Rouhani bên lề kỳ họp Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc diễn ra ở New York (Mỹ) trong tuần này.
“Không có gì ngoài bàn bạc, nhưng tôi không có ý định gặp lãnh đạo Iran. Điều đó không có nghĩa là nó không xảy ra. Tôi là một người rất linh hoạt, nhưng nếu chúng tôi không có ý định thì cũng không có cuộc gặp”, ông Trump nói.
Tuy nhiên, về phần mình, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif đã nói trong cuộc phỏng vấn với CBS hôm 22-9 rằng Tổng thống Rouhani sẵn lòng gặp người đồng cấp Donald Trump với điều kiện “Tổng thống Trump sẵn sàng làm những gì cần thiết” để trao đổi về một thỏa thuận hạt nhân lâu dài với Iran.
"Chúng tôi sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán với Mỹ về một thỏa thuận hạt nhân mới. Tuy nhiên, chúng tôi không muốn thảo luận một thỏa thuận chỉ có giá trị hiệu lực trong một năm rưỡi hoặc 5 năm rưỡi. Chúng tôi cần bàn một thỏa thuận hạt nhân lâu dài", ông Zarif cho biết.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Iran Hassan Rouhani. Ảnh: Aljazeera |
Trong bài phát biểu tại cuộc duyệt binh tưởng nhớ các binh sĩ đã tử trận trong cuộc chiến Iran - Iraq (1980 - 1988) hôm 22-9, Tổng thống Hassan Rouhani nói rằng Iran đang mở rộng "bàn tay hữu nghị và tình anh em" với các nước láng giềng để bảo đảm an ninh Vùng Vịnh và Eo biển Hormuz - một cửa ngõ quan trọng cho ngành công nghiệp dầu mỏ toàn cầu, đồng thời kêu gọi các cường quốc nước ngoài "tránh xa" Vùng Vịnh.
"Các lực lượng nước ngoài có thể gây ra nhiều vấn đề và gây mất an ninh cho người dân và khu vực của chúng tôi", ông Rouhani nói.
Tuyên bố của Tổng thống Iran được đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố loại trừ các mối đe dọa quân sự của Mỹ nhằm vào Iran và khẳng định Washington muốn tránh chiến tranh với Tehran và việc điều thêm quân tới Vùng Vịnh là để nhằm "răn đe và bảo vệ".
Cũng theo nhà ngoại giao này, Mỹ sẽ đưa vấn đề Iran lên cuộc họp của Liên Hợp Quốc và nhấn mạnh muốn tận dụng mọi cơ hội ngoại giao “để dẫn đến thành công” sau những khủng hoảng gần đây tại Trung Đông.
"Tổng thống Trump và tôi đều muốn cho giới ngoại giao mọi cơ hội thành công... Chính quyền của chúng ta đang giải quyết vấn đề này một cách nghiêm túc và chúng tôi cũng đang làm việc tích cực để đạt được một kết quả về ngoại giao... Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, nếu như chúng ta không thành công trong việc đó và Iran tiếp tục gây hấn theo cách như vậy, tôi tin là Tổng thống Trump sẽ đưa ra quyết định cấn thiết để đạt được những mục đích của chúng ta", ông Pompeo cho biết.
Khi được hỏi liệu sẽ có bất kỳ cuộc thảo luận nào giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hoặc một đại diện khác của Mỹ với phái đoàn Iran tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hay không, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết "không có kế hoạch gì".
Ngoại trưởng Iran Javad Zarif từng cho biết sẽ không gặp gỡ người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo tại New York. Cụ thể hơn, luật pháp Mỹ cấm ông Pompeo gặp mặt ông Zarif sau khi Washington đưa ngoại trưởng Iran vào danh sách đen hồi tháng 7.
Xét từ tình hình thực tế hiện nay, giới phân tích cho rằng, nhiều khả năng quan hệ Mỹ-Iran vẫn sẽ tiếp tục ở tình trạng lấp lửng trong thời gian dài sắp tới, bởi mức độ thù địch giữa hai nước này chưa đủ để khơi mào một cuộc chiến, song hai bên vẫn có thể ngồi vào bàn đàm phán để ngăn chặn đối đầu trực tiếp.
Tuy vậy việc Iran đánh tiếng với Mỹ về vấn đề đàm phán một thỏa thuận hạt nhân lâu dài để làm dịu đi mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước trong thời gian vừa qua cũng là một tín hiệu tích cực giúp phần nào khai thông bế tắc trong vấn đề hạt nhân vốn gây ra không ít sóng gió cho quan hệ hai bên thời gian qua.
Thế nhưng, việc hóa giải những khúc mắc bấy lâu nay giữa hai quốc gia luôn trong tình trạng đối đầu này có lẽ vẫn không phải chuyện trong một sớm một chiều.
.