Ngày 26-9 vừa qua, EU hào hứng tuyên bố, Moscow và Kiev đã đạt được bước đột phá trong đàm phán khí đốt. Nga sẵn sàng nối lại việc cung cấp khí đốt với mức giá “mềm” hơn nếu Ukraine thanh toán một phần nợ cũ.
Thông tin Gazprom sẽ cung cấp cho Ukraine ít nhất 5 tỷ mét khối khí đốt trong những tháng tới, để đáp ứng nhu cầu của các tháng mùa đông được Ủy viên phụ trách năng lượng của Liên minh châu Âu, ông Gunther Oettinger cho biết ngày 26-9, sau cuộc gặp ba bên cấp Bộ trưởng, giữa Nga, Ukraine và EU tại Berlin - Đức.
Theo thỏa thuận tạm thời về việc mua bán khí đốt giữa Nga và Ukraine do Liên minh châu Âu (EU) đề xuất, Ukraine phải trả trước tiền khí đốt cho Gazprom theo mức giá mới là 385 USD cho 1.000 mét khối khí. Đây được coi là mức giá bán “hợp lý” hơn so với mức 485 USD mà Gazprom từng đưa ra trước đó.
 |
| Cuộc chiến khí đốt Nga-Ukraine vẫn còn tiếp diễn |
Về điều khoản thanh toán nợ, Kiev sẽ phải trả cho Gazprom 2 tỷ USD nợ tiền mua khí đốt vào cuối tháng 10 tới và từ đầu tháng 11 đến cuối tháng 12-2014 sẽ trả tiếp 1,1 tỉ USD dưới sự đảm bảo của Quỹ Tiền tệ quốc tế. Trước đó, Gazprom từng đòi đối tác Ukraine phải thanh toán ngay khoản nợ có tổng trị giá 5,3 tỷ USD.
Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak xác nhận, thỏa thuận tạm thời này được xem là cơ sở cho một giải pháp, cho việc cung cấp khí đốt cho Ukraine trong mùa Đông năm nay. Tuy nhiên, ông nói rằng Moscow sẽ chỉ cung ứng khí đốt cho Kiev với điều kiện các khoản nợ được thanh toán trước theo thời hạn mà hai bên đã nhất trí.
Theo Ủy viên phụ trách năng lượng của châu Âu Guenther Oettinger, tại một cuộc họp dự kiến diễn ra vào cuối tuần tới tại Berlin, các bên sẽ thảo luận nốt các vấn đề còn khúc mắc của thỏa thuận tạm thời này.
Trái với trạng thái hào hứng, lạc quan, hy vọng và có phần phấn kích từ Cao ủy Năng lượng EU Oettinger, các quan chức của Ukraine hôm 27-9 đã thể hiện một thái độ cứng rắn và đầy thách thức khi không đồng ý về vấn đề giá cả khí đốt cũng như phương thức thanh toán khoản nợ khí đốt của Nga.
 |
| Đồ hình minh họa tuyến đường ống dẫn khí Nga xuyên qua Ukraine |
"Không có quyết định cuối cùng nào được đưa ra, cũng chẳng có thỏa thuận nào đã được ký kết - đó là tất cả", Tổng Giám đốc tập đoàn khí đốt quốc gia Ukraine Naftogaz - ông Andriy Kobolev đã tuyên bố lạnh lùng như vậy trên trang Facebook.
Theo Kiev, Ukraine và Nga có quan điểm khác nhau ở gần như mọi điểm được đưa ra trong thỏa thuận. "Vẫn có rất nhiều bất đồng”, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuriy Prodan tuyên bố ngay sau khi cuộc đàm phán ở Berlin kết thúc.
Ukraine kiên quyết không chấp nhận giá khí đốt mà Nga bán cho nước này và vẫn muốn được hưởng giá khí đốt ưu đãi mà Moscow từng hứa hẹn với Ukraine dưới thời Tổng thống Yanukovych. Trước khi tăng giá khí đốt lên mức 485USD vào tháng 4 vừa qua, giá khí đốt bán Nga cho Ukraine chỉ có 268,5 USD/1000 m3.
Tuy nhiên, sau khi cuộc khủng hoảng chính trị ở nổ ra ở Quảng trường Độc Lập, Ukraine tìm mọi cách quay lưng lại với Nga và kết thân với phương Tây, Moscow đã quyết định cắt đứt mọi ưu đãi cho Kiev. Sau đó Nga đã tăng 80% giá khí đốt bán cho Ukraine, sau đó cắt đứt nguồn cung cấp khí đốt cho Ukraine từ hồi tháng 6.
Ở thời điểm hiện tại, trong hệ thống vận chuyển khí đốt Ukraine chỉ có khối lượng vận chuyển transit dành cho châu Âu. Hiện nay, việc quá cảnh khí đốt vẫn diễn ra bình thường, tuy nhiên cả “Gazprom” lẫn Ủy ban châu Âu đều không loại trừ khả năng phát sinh vấn đề do mùa đông sắp tới.
Sự nhượng bộ giữa Moscow và Kiev trong vấn đề khí đốt không chỉ cứu giúp Ukraine thoát khỏi một mùa đông tê cóng, mà EU cũng lo ngại rằng, nếu thiếu khí đốt, Ukraine có thể “rút trộm” khí từ tuyến đường ống chạy sang châu Âu. Đây là lý do khiến EU hối hả tìm cách giải quyết “cuộc chiến” khí đốt giữa Nga và Ukraine.
.