Trên mạng xã hội hiện nay có nhiều tài khoản sử dụng trái phép hình ảnh những người nổi tiếng. Chuyện đó, bình thường diễn ra từ lâu, song tệ hại hơn, nhiều ảnh khỏa thân, video sex đã ghép khuôn mặt các sao gây tổn hại tới uy tín, danh dự của họ, thậm chí làm thiệt hại lớn về kinh tế nếu các hợp đồng quảng cáo bị hủy bỏ.
Sự việc gây bức xúc
Năm 2014, người đẹp Khánh My bị sử dụng hình ảnh để quảng cáo cho dịch vụ gái gọi với hình thức "ngủ trong sáng" có giá từ 100 - 400 USD. Phía Khánh My cũng đã nhờ cơ quan chức năng vào cuộc. Thậm chí, cô còn nghi ngờ có người cố tình hãm hại mình.
Trước đó nữa, MC Đan Lê phải nghỉ việc 3 tháng không lương, ngày đêm tìm các chứng cứ cho việc mình bị gán vào 1 clip đen. Sau khoảng thời gian quyết liệt theo đuổi, phần thắng đã thuộc về phía Đan Lê, đơn vị sử dụng trái phép hình ảnh của cô phải bồi thường.
 |
| Hoa hậu Kỳ Duyên (phải) sốc khi hình ảnh của cô bị lạm dụng với mục đích xấu. |
Hoa hậu Kỳ Duyên cũng từng vướng rắc rối khi hình ảnh của cô xuất hiện trên một ấn phẩm, trang web đồi truỵ của Nhật Bản. Dòng thông tin chú thích về Hoa hậu Việt Nam 2014 thực sự gây sốc: "Kỳ Duyên là một diễn viên nổi tiếng, cô có thể ngủ với 50 người đàn ông một ngày".
Trước thông tin không mấy hay ho này, Kỳ Duyên chỉ biết than trời và sợ "chết" trong dư luận.
"Vẫn biết là từ khi mang trọng trách này là phải chấp nhận những nhận định từ công chúng, nhưng tại sao cố gắng hoàn thiện từng ngày mà những chuyện không có cứ dội xuống như mưa. Và không biết chừng mình sẽ chết ngộp trong mưa dư luận..."- Hoa hậu Kỳ Duyên than thở.
Trong lúc chưa rõ thực hư thế nào, Kỳ Duyên đã phải đối diện với nguy cơ bị mất các hợp đồng quảng cáo lớn.
Người đẹp này thậm chí còn để vuột mất cơ hội xuất hiện trong buổi khai mạc "Lễ hội áo dài" tại TP.HCM trong vai trò giám khảo, giữa lúc thông tin nhạy cảm này lan truyền với tốc độ chóng mặt.
Thời điểm đó, phía Hoa hậu Việt Nam 2014 cho biết sẽ làm đến cùng để lấy lại danh dự cho cô dù biết việc thưa kiện có thể tốn rất nhiều thời gian, công sức. Tuy nhiên, sự việc sau đó cũng rơi vào quên lãng.
 |
| Ngọc Trinh cũng thường xuyên bị lạm dụng hình ảnh vào các mục đích khác nhau |
Ngày 14-2 vừa qua, Sơn Tùng chính thức giới thiệu MV "Nơi này có anh" dành tặng cho khán giả, người hâm mộ nhân dịp Lễ tình nhân. Không lâu sau, clip này và hình ảnh của Sơn Tùng bất ngờ xuất hiện trên một trang web đồi truỵ có lượng người truy cập khá cao.
Sự việc này khiến người hâm mộ của nam ca sĩ gốc Thái Bình tỏ ra lo lắng khi hình ảnh của thần tượng bị bôi xấu. Mới đây nhất hôm 5-5, diễn viên Hoài An gặp sự cố khi hình ảnh của cô bị mang ra với lời rao tìm "phi công trẻ".
Dù đây không phải là lần đầu tiên một nghệ sĩ bị bôi bẩn, nhưng tình trạng này vẫn tiếp diễn.
Ngay sau khi nhận được thông tin này, diễn viên Hoài An đã có những chia sẻ nửa đùa nửa thật trên trang cá nhân gửi đến phía đang sử dụng hình ảnh của cô: "Nếu em muốn tìm phi công thì có thể tự đưa hình mình, chứ lấy hình người ta đăng lên làm chi vậy? Chị đâu có mướn em đâu bé... Nếu chị tìm ra tung tích của em rồi thưa là em mệt nha".
Theo chia sẻ của Hoài An, cô đã đích thân liên hệ với tài khoản đăng ảnh cô với nội dung nhạy cảm này.
Từ các tỉnh, thành lớn nhỏ đến các fanpage bán hàng online, hình ảnh người nổi tiếng xuất hiện tràn ngập khắp nơi, nhiều nhất là Ngọc Trinh, Phương Trinh, Hồ Ngọc Hà...
Mỗi khi chụp lookbook cho sản phẩm mới, Ngọc Trinh đều bị các trang copy ảnh về để đăng quảng cáo, đóng logo thương hiệu khác lên và rao bán sản phẩm với giá chỉ vài trăm nghìn đồng.
Với những cơ sở làm ăn không uy tín, không kiểm soát được chất lượng, việc sử dụng hình ảnh của các nghệ sĩ khiến hình ảnh của họ bị xấu đi hoặc có thể bị hiểu lầm và nhận chỉ trích từ công chúng.
Mới đây, Hoa hậu Thu Thảo thu hút sự quan tâm của dư luận khi công khai chuyện bị một phụ nữ giả danh quản lý để lừa đảo, kêu gọi quyên tiền từ thiện cũng như thay cô ký những hợp đồng thương mại nhằm chiếm đoạt tiền.
Đỉnh điểm là việc người này tự ý thay mặt cô để ký hợp đồng đóng phim cho Thu Thảo và yêu cầu nhận trước 30% giá trị hợp đồng.
"Tôi chưa bao giờ có ý định đóng phim bởi bản thân không có đam mê, tôi cũng muốn dành tất cả thời gian cho việc học. Họ đã giả danh là quản lý của tôi để nhận tiền", hoa hậu giải thích lý do đưa sự việc ra pháp luật.
Đặng Thu Thảo không phải là trường hợp duy nhất bị mượn tên tuổi, hình ảnh cho những mục đích khác nhau.
Cách đây không lâu, Hoa hậu Diễm Hương lên tiếng trên trang cá nhân khi hình ảnh cô xuất hiện tại các nhà thuốc với nội dung quảng cáo cho một thương hiệu làm đẹp trong khi cô không ký hợp đồng. Còn Diễm My 9X đăng dòng trạng thái hài hước kể về việc bị một công ty sử dụng hình ảnh cô mà không xin phép. "Cả nhà ơi, My nổi quá chừng nè, có ai đó ngưỡng mộ My quá, "xin" hình làm quảng cáo mà không xin phép luôn!".
Hoa hậu Triệu Thị Hà rơi vào tình huống dở khóc dở cười vì bỗng dưng xuất hiện hình ảnh làn da nhăn nheo. Sau khi tìm hiểu, người đẹp hốt hoảng khi vào fanpage của một thẩm mỹ viện tại TPHCM và phát hiện hình ảnh mình được lấy để quảng bá cho một công nghệ làm đẹp mới. Nơi này tự ý lấy ảnh rồi chỉnh sửa làn da của cô trở nên nhăn nheo, già nua, sau đó đặt kế bên một ảnh xinh đẹp khác và ghi "Before & After".
Không chỉ các người đẹp, nhiều nghệ sĩ nam hoạt động ở các lĩnh vực cũng từng là nạn nhân của những mục đích thương mại không rõ ràng. Năm 2014, nhà xuất bản sách "Bộ luật dân sự và văn bản hướng dẫn thi hành" đã lấy hình ảnh của nam diễn viên Công Lý minh họa mà không hỏi ý kiến anh. Bìa sách có in hình một người đứng trên quả cầu lửa, hai tay cầm cán cân, khuôn mặt được cắt ghép là của Công Lý.
Năm 2012, Hồ Vĩnh Khoa được mời chụp ảnh cho một tạp chí nam với cát-xê tượng trưng, nhưng khi lên trang, anh mới nhận ra đó là hình thức quảng cáo trá hình cho một nhãn hàng tiêu dùng mà anh là người duy nhất trong ê-kíp không được thông báo. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến công việc của anh, vì nó liên quan đến một cơ hội quảng cáo khác mà anh đang thương thảo.
Khó truy tìm và xử phạt
 |
| Nghệ sĩ Công Lý bị sử dụng hình ảnh trái phép. |
Thực tế, không dễ để theo đuổi sự việc ở khía cạnh pháp lý dù muốn. Khó khăn trước nhất là phải xác định được đối tượng gây ra sự việc.
Với thời buổi mạng xã hội bùng nổ và bất kỳ ai cũng có thể tạo cho mình một danh tính ảo, còn các web "bẩn" xem việc ẩn danh là cần thiết... thì việc xác định kẻ "ném đá giấu tay" này chẳng khác nào như việc "mò kim đáy bể". Đó là chưa kể, ngay cả khi đã xác định được đối tượng, cây roi pháp lý chỉ có thể xử phạt các đối tượng này một mức không đủ răn đe.
Trong trường hợp nghệ sĩ cần được bồi thường tổn thất (vì bị nhãn hàng hủy hợp đồng, bị mất vai diễn, mất sô... do sự việc gây nên), nghệ sĩ phải là người tự chứng minh thiệt hại của mình bằng những con số, giấy tờ có giá trị pháp lý.
Điều đó có nghĩa, nếu tìm kiếm luật sư và thưa kiện, nghệ sĩ sẽ mất một khoảng thời gian không ngắn với hàng loạt giấy tờ và sự mệt mỏi. Và mất cả tiền: tiền theo đuổi sự việc, tiền của việc không thể đi diễn... Nói một cách khác, nếu kiện, nghệ sĩ sẽ lâm vào tình trạng "được vạ thì má đã sưng". Đường từ mạng xã hội đến pháp đình, vì thế vẫn còn quá xa.
Sự bôi nhọ nghệ sĩ, vì thế vẫn cứ lặp lại không dứt. Nếu có căn cứ chứng minh người đó cố ý loan truyền các thông tin vi phạm pháp luật nêu trên hoặc cố ý chia sẻ các thông tin không có căn cứ, không rõ nguồn gốc, thì tùy vào hậu quả thiệt hại của hành vi đưa các thông tin vi phạm lên mạng internet gây ra đối với tổ chức, cá nhân, người loan truyền các thông tin vi phạm có thể bị xử lý hành chính với số tiền phạt từ 10 đến 15 triệu đồng (quy định tại điểm a, khoản 3 Điều 64 Nghị định 174/2013/NĐ-CP), hoặc nghiêm trọng hơn, có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội "đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet" theo quy định tại Điều 226 Luật sửa đổi bổ, sung Bộ luật Hình sự năm 2009.
Những phản ứng khác nhau
Nhiều người ngạc nhiên trước cách hành xử dứt khoát và quyết liệt của Hoa hậu Đặng Thu Thảo. Cô trực tiếp tham gia dàn cảnh, phục kích kẻ lừa đảo cùng một người bạn thân và các cán bộ Công an.
"Tôi chỉ muốn làm rõ mục đích của những người này. Họ đã làm ảnh hưởng đến tên tuổi, danh dự của tôi", Hoa hậu nói. Chia sẻ trên trang cá nhân, Đặng Thu Thảo khuyên mọi người nên tìm hiểu và xác minh thông tin kỹ trước khi gửi tiền cho ai đó vì các mục đích thiện nguyện.
Nhan Phúc Vinh cũng từng nhờ luật pháp bảo vệ quyền lợi của mình khi bị một nhãn hàng sử dụng hình ảnh để quảng cáo, dù thời hạn hợp đồng đã kết thúc quá hai tháng.
Diễm Hương cho biết sau khi cô viết trên trang cá nhân, đại diện công ty làm đẹp nọ đã mời cô lên làm việc.
"Họ bảo đó là do bên nhà thuốc tự in banner quảng cáo, nhãn hàng không kiểm soát được và cũng không chịu trách nhiệm. Họ không bồi thường nhưng đã gỡ bỏ những hình ảnh quảng cáo không phép của tôi ra. Tôi chưa hoàn toàn hài lòng với phương án giải quyết này, tuy nhiên, vì không muốn kiện cáo rắc rối, tôi chấp nhận cho qua", cô giãi bày.
Tương tự, Hoa hậu Triệu Thị Hà cũng chọn phương án "dĩ hòa vi quý". Người đẹp giải quyết sự việc một cách nhẹ nhàng bằng cách nhờ người quản lý gọi điện cho chủ thẩm mỹ viện để gỡ bỏ tấm ảnh khỏi mạng xã hội.
Vì quy trình kiện tụng khá phức tạp và mất nhiều thời gian theo đuổi, nhiều nghệ sĩ hầu như chọn cách bỏ qua chứ không nhờ đến luật sư bảo hộ quyền lợi. Trường hợp Hồ Vĩnh Khoa khi khiếu nại cũng gặp không ít rắc rối vì nhãn hàng và tạp chí đổ trách nhiệm cho nhau.
Riêng Ngọc Trinh chia sẻ, vì bị "mượn" hình ảnh không phép quá nhiều, cô gần như vô cảm và không còn nghĩ đến việc đòi quyền lợi hay kiện tụng nữa. Angela Phương Trinh cũng từng bắt gặp hình ảnh của mình trên bảng hiệu các tiệm gội đầu, áo cưới, shop thời trang... khi về các tỉnh, tuy nhiên cô cũng cười xoà cho qua, thậm chí còn chụp ảnh làm kỷ niệm.
.