Đã đến lúc phải đưa “bóng cười” vào danh mục cấm và có biện pháp quản lý chặt chẽ nguồn cung. Khi ấy, những vi phạm nghiêm trọng, mang tính hệ thống cần xem xét xử lý hình sự. Trong khi đó, Hà Nội cũng đang nghiên cứu đề xuất các cơ chế đặc thù của Thủ đô để có thể xử lý nhanh, đồng bộ các hình thức kinh doanh "bóng cười", shisha...
Theo thực tế hiện nay các quy định pháp luật, chế tài xử lý đối với vi phạm của cơ sở kinh doanh bóng cười là chưa rõ ràng, chưa đủ mạnh, chỉ xử lý hành chính mà chưa xử lý hình sự. Ngoài ra, khí cười N2O không nằm trong Danh mục các chất ma túy và tiền chất được ban hành theo Nghị định số 73/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ. Do đó, trong công tác xử lý trực tiếp các cơ sở vi phạm, lực lượng chức năng cũng đã gặp không ít khó khăn.
3 thanh niên cùng nhóm bạn ngồi ăn nhậu tại phố Tây Phạm Ngũ Lão, Quận 1 (TPHCM) sử dụng “bóng cười” kết hợp với “cỏ Mỹ” bất ngờ rơi ra khỏi bàn nhậu, sau đó co giật, sùi bọt mép khiến nhiều người chứng kiến hoảng loạn. Công an phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1 đã có mặt đưa 3 người này vào Bệnh viện Sài Gòn cấp cứu, hiện đã qua cơn nguy hiểm, xuất viện.
 |
| Ảnh minh họa |
Hai trong 3 người trong vụ việc trên được xác định là T.M.P.K. (20 tuổi, quê Khánh Hoà) và N.T.V (20 tuổi, quê Bình Phước). Cả 3 vừa uống rượu, vừa hút “cỏ Mỹ” và hít “bóng cười”. Vụ việc mới xảy ra vào tối 14/7 vừa qua.
Đó chỉ một trong nhiều vụ việc do "bóng cười" gây ra, tuy nhiên, trên địa bàn TPHCM, Hà Nội hiện nay để mua được bình khí cười (N2O) rất đơn giản.
Truy quét bóng cười
Khuya 17/7, UBND phường Phạm Ngũ Lão (Quận 1, TPHCM) phối hợp với Công an phường đã ra quân kiểm tra các hộ kinh doanh “bóng cười” và phát hiện nhiều quán bia, quán cà phê tàng trữ những bình chứa khí N2O. Các loại bình này được cất giấu ở các khu vực nhà kho, phía sau những thùng giấy.
Khi khách có nhu cầu, chủ quán sẽ bơm trực tiếp vào bóng giao cho khách với giá từ 30 nghìn đồng trở xuống, mua số lượng nhiều chỉ còn 15 nghìn đồng/quả. Sau nhiều giờ đoàn kiểm tra đã lập biên bản tạm giữ 4 bình N2O có trọng lượng từ 10-90kg.
Tối 19/7, UBND phường Phạm Ngũ Lão tiếp tục phối hợp với Công an phường Phạm Ngũ Lão ra quân xử lý các hộ kinh doanh mặt hàng “bóng cười” tại phố tây Phạm Ngũ Lão.
Một thực tế cho thấy dù liên tục kiểm tra nhưng tình trạng các hộ kinh doanh các mặt hàng ăn uống tại phố tây Phạm Ngũ Lão, nhất là các quán cà phê, quán nhậu tại phố Tây vẫn công khai kinh doanh mặt hàng “bóng cười”. Các bạn trẻ vẫn vô tư hít “bóng” bất chấp bị kiểm tra liên tục.
Sau hơn 3h kiểm tra các quán bar, nhà hàng, quán cà phê tại phố tay, lực lượng chức năng đã thu giữ 14 bình khí N2O (có trọng lượng từ 20 kg khí đến 50 kg khí).
Tại Hà Nội, rạng sáng 16/7, khoảng 250 cán bộ, chiến sĩ thuộc tổ công tác liên ngành (Công an TP Hà Nội, Cục Quản lý thị trường Hà Nội) đồng loạt ra quân kiểm tra hoạt động tại từng quán bar trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Qua kiểm tra 20 điểm kinh doanh nhạy cảm, tổ công tác thu giữ hơn 10.000 quả “bóng cười” và hàng chục bình khí N2O, nhiều rượu bia, thuốc lá không được phép kinh doanh cùng dụng cụ hút shisha.
Theo các cơ quan chức năng hiện nay “bóng cười” chủ yếu xuất hiện tại những cơ sở nhà hàng, quán bar, quán karaoke. Đặc biệt, chỉ tính riêng địa bàn quận Hoàn Kiếm, lực lượng công an đã phối hợp xử phạt hành chính 43 cơ sở với số tiền lên đến hơn 600 triệu đồng. Tuy nhiên cũng có không ít cơ sở vẫn cố tình tiếp tục tái diễn vi phạm. Và các cơ sở kinh doanh này chủ yếu hoạt động từ 23h đêm đến 2h sáng ngày hôm sau.
Theo Ban chỉ đạo 138 TP Hà Nội, qua 2 năm triển khai thực hiện Kế hoạch số 110 của UBND TP Hà Nội về “Tăng cường công tác quản lý, xử lý vi phạm liên quan đến “bóng cười”, shisha, “tem giấy”, Công an thành phố Hà Nội đã phát hiện, xử lý 351 vụ với 351 đối tượng kinh doanh, buôn bán trái phép “bóng cười”, shisha. Trong 2 năm lực lượng QLTT đã tiến hành hơn 200 cuộc kiểm tra liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh khí N20.
Tuy nhiên, để ngăn chặn triệt để nạn sử dụng "bóng cười", shisha..., thành phố Hà Nội đang đề xuất các cơ quan có thẩm quyền cấm sản xuất, kinh doanh khí N2O (dùng để bơm vào "bóng cười") trong vui chơi giải trí.
Hạn chế trong xử lý
“Bóng cười” thực chất là quả bóng bay được bơm một loại khí có công thức hóa học là N2O (Dinitơ oxit hay nitrous oxide).
Khi hít khí sẽ có khả năng tác động mạnh lên một điểm của hệ thần kinh gây cười, tạo cảm giác lâng lâng sảng khoái cho người sử dụng. Tuy nhiên, nếu thường xuyên sử dụng N2Ocó thể gây ra các rối loạn như cảm giác châm chích ở đầu các chi và đi đứng loạng choạng, rối loạn khí sắc, rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, rối loạn nhịp tim và hạ huyết áp, thiếu máu, thiếu B12.
Mới đây, Bộ Y tế đã có văn bản khuyến cáo tác hại và tăng cường quản lý sản xuất, kinh doanh, lưu hành khí N2O; nhất trí với đề nghị của UBND Hà Nội về việc không được sử dụng khí N2O với mục đích vui chơi giải trí vì khí này làm thay đổi trạng thái tâm thần kinh.
Tuy nhiên, N2O không nằm trong danh mục các chất ma túy và tiền chất được ban hành theo Nghị định số 73/2018 mà là hóa chất được quản lý chuyên ngành bởi Bộ Công Thương, chủ yếu sử dụng để gây tê, giảm đau trong lĩnh vực y tế hoặc dùng để đóng gói, bảo quản thực phẩm. Hành vi vi phạm pháp luật về sản xuất, kinh doanh N2O được xử lý theo các quy định tại Nghị định số 115/2016/NĐ-CP, Nghị định số 163/2013/NĐ-CP. Do đó, cần sự phối hợp chặt chẽ hơn từ phía các cơ quan chức năng.
Đưa ra những lý giải về những hạn chế trong công tác xử lý, đại diện Cục Quản lý thị trường Hà Nội cho hay, N2O được bơm vào bóng cười là chất nằm trong danh mục mặt hàng kinh doanh có điều kiện, không phải hàng cấm. Do đó, cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý cơ sở kinh doanh mặt hàng này với 2 lỗi là kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ và không có giấy phép kinh doanh hàng hóa hạn chế…
Chế tài xử lý đối với mỗi quả bóng khác rất nhiều so với khi thu giữ cả bình khí N2O, và đây cũng là cách thức của nhiều cơ sở nhằm đối phó với cơ quan chức năng. Hơn nữa, việc phát hiện vi phạm đối với cơ sở đã khó, trong khi lại không có chế tài đối với người sử dụng. Nhiều trường hợp lực lượng chức năng kiểm tra, khách vẫn ngang nhiên thổi, hút bóng cười.
Cần sớm đưa vào danh mục chất ma túy
Mặc dù N2O không nằm trong danh mục các chất ma túy và tiền chất nhưng trước tình hình giới trẻ sử dụng “bóng cười” gây ảnh hưởng đến sức khỏe, nguy hiểm đến tính mạng (nhất là sử dụng đồng thời với ma túy tổng hợp, chất hướng thần, như vụ việc xảy ra tại Công viên nước Hồ Tây, Hà Nội khiến 7 người chết), Bộ Công an cho biết đã triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý.
Trong đó, Bộ chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn, đấu tranh quyết liệt với tội phạm mua bán, tổ chức, chứa chấp, lôi kéo, cưỡng bức người khác sử dụng ma túy tổng hợp, đặc biệt tại cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự và các sự kiện, lễ hội.
Đồng thời, phối hợp với các bộ liên quan siết chặt trong nhập khẩu và bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động mua bán, kinh doanh khí N2O trong nước; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ các mặt hàng hóa chất không rõ nguồn gốc, ngăn chặn thẩm lậu từ nước ngoài vào Việt Nam; yêu cầu cơ sở kinh doanh ký cam kết không bán “bóng cười” vào mục đích sử dụng cho con người…
Đặc biệt, Bộ Công an cho hay sẽ phối hợp cùng các lực lượng chức năng nắm tình hình, xác định thực trạng sử dụng “bóng cười” và các chất hướng thần mới ở trong nước, tham khảo quy định của Ban Kiểm soát ma túy quốc tế (INCB) và các nước trên thế giới về các chất này, khi có đủ căn cứ sẽ đề xuất Chính phủ đưa vào danh mục các chất ma túy và tiền chất để có căn cứ đấu tranh, xử lý các đối tượng mua bán, vận chuyển, sản xuất, tổ chức sử dụng trái phép các chất này (hiện nay chưa có quốc gia nào đưa “bóng cười” vào danh mục chất ma túy).
Hà Nội nghiên cứu giải pháp đặc thù ngăn chặn bóng cười
Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2019 của Ban Chỉ đạo 138 Thành phố Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải cho biết, trong đấu tranh, ngăn chặn nạn “bóng cười”, shisha, “cỏ Mỹ”, “tem giấy”, tình hình có phần chuyển biến, nhưng vẫn rất đáng lo; trong đó việc mua bán, sử dụng còn dễ dàng. Đây là thực tế đòi hỏi các cấp, các ngành và địa phương phải quản lý chặt chẽ hơn nữa.
Đồng chí Bí thư Hoàng Trung Hải chỉ đạo các quận, huyện, thị xã tiếp tục mở rộng kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến việc dùng “bóng cười”, shisha, “cỏ Mỹ”... Ban Cán sự đảng UBND TP chỉ đạo nghiên cứu vận dụng Luật Thủ đô để có các giải pháp đặc thù nhằm ngăn chặn việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng các loại chất này, cũng như chủ động ngăn chặn sớm với các loại chất hướng thần, chất ma túy mới.
Tiếp thu chỉ đạo của Bí thư Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP Lê Hồng Sơn, Trưởng ban Chỉ đạo 138 thành phố đã giao nhiệm vụ cho một số sở, ngành thực hiện ngay các chỉ đạo nêu trên. Đáng chú ý, Sở Tư pháp được yêu cầu chủ trì nghiên cứu vận dụng Điều 20 Luật Thủ đô để xây dựng cơ chế xử phạt hành chính đối với hành vi sản xuất, kinh doanh khí N2O vào mục đích vui chơi, giải trí trên địa bàn TP Hà Nội.
.