Trước thực trạng này, trong quý I/2013, huyện Đô Lương đã kịp thời chấn chỉnh việc khai thác cát sạn và khoáng sản, nhờ vậy tình trạng khai thác tràn lan đã giảm xuống rõ rệt.
Sông Lam chảy qua địa bàn Đô Lương được bắt đầu từ xã Ngọc Sơn, đến điểm cuối là xã Thuận Sơn. Dòng sông đã mang lại nguồn nước dồi dào để phục vụ cho việc phát triển nông nghiệp và còn tạo nên một lượng cát sỏi khá lớn để phục vụ cho nhu cầu xây dựng.
Tuy nhiên, nhiều năm qua, vấn nạn “cát tặc” đã rút ruột lòng sông, làm biến đổi dòng chảy, gây sạt lở đất, tạo mối nguy hiểm ảnh hưởng đến công trình đập Bara Đô Lương.
Tình trạng khai thác cát sỏi trên địa bàn huyện Đô Lương đã được chấn chỉnh
Để khắc phục tình trạng này, ngay những tháng đầu năm 2013, huyện Đô Lương đã kiên quyết chấn chỉnh lại việc khai thác lén lút, bừa bãi. Hiện nay, đoạn sông qua địa bàn xã Đặng Sơn, Đô Lương, nơi có công trình đập Bara đã không còn những chiếc thuyền lớn ngang nhiên hút cát.
Ngoài xã Đặng Sơn, các điểm nóng về khai thác cát sạn như Bồi Sơn, Lam Sơn, Ngọc Sơn, Thuận Sơn, Lưu Sơn trước đây nay đã thuyên giảm rõ rệt.
Bởi cách đây vài năm, vào nửa đêm và lúc trời gần sáng thì hoạt động khai thác cát sạn đã diễn ra rầm rộ, hàng chục tàu thuyền với sức chứa từ 35 - 45m3 rút ruột dòng sông, tạo nên những hố lõm chết người, những vụ tai nạn thương tâm trên dòng sông vốn dĩ phẳng lặng bình yên từ bao đời nay.
Chính sự vào cuộc một cách quyết liệt của chính quyền địa phương đã phần nào làm lắng dịu tình trạng khai thác cát sỏi bừa bãi. Công an xã luôn là lực lượng nòng cốt để phát hiện, xử phạt các trường hợp vi phạm.
Để chấn chỉnh việc khai thác cát sạn và kể cả các mỏ đá, UBND huyện Đô Lương đã ban hành nhiều văn bản, lập các đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra đột xuất các thuyền khai thác, các chủ mỏ đá chưa có giấy phép hoạt động khai thác.
Việc lập biên bản và hình thức xử phạt đã diễn ra nghiêm minh. 12 trường hợp khai thác khoáng sản trái phép đã bị xử phạt với tổng số tiền 120 triệu đồng, trong đó khai thác cát 3 trường hợp, khai thác đá 5 trường hợp. Bên cạnh đó, đối với các xã thực hiện việc chấn chỉnh khai thác đá và cát sạn không kịp thời sẽ bị phê bình, xử lý nghiêm túc.
Nói về hướng quản lý khai thác cát sạn trên địa bàn huyện Đô Lương, ông Nguyễn Quang Minh - Chuyên viên phòng Tài nguyên Môi trường huyện Đô Lương cho biết: “Để tăng cường công tác quản lý khoáng sản, phòng đã phối hợp với đơn vị tư vấn và phòng quản lý khoáng sản của Sở Tài nguyên Môi trường để khảo sát khoanh vùng các khu vực khai thác trên địa bàn. Hiện tại, phòng đã hướng dẫn cho các doanh nghiệp lập hồ sơ theo đúng quy định để trình UBND tỉnh, Sở Tài nguyên Môi trường cấp phép theo đúng quy định của pháp luật”.
Vẫn biết rằng, đá và cát sạn là vật liệu rất cần thiết trong các công trình xây dựng. Tuy nhiên, để quản lý tốt nguồn tài nguyên, khoáng sản và tránh ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của người dân và công trình thủy lợi đập bara, thì rất cần sự phối hợp đồng bộ, thường xuyên hơn nữa giữa các ban, ngành.
Trên cơ sở đó, phải thường xuyên tiến hành kiểm tra, nắm rõ số lượng tổ chức, cá nhân, lượng tàu thuyền và phương tiện máy móc tham gia khai thác, vận chuyển và kinh doanh cát sỏi trên sông Lam đi qua địa bàn. Có như vậy, việc quản lý mới bền vững, tránh tình trạng tái diễn khai thác lén lút, bừa bãi, ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống của nhân dân.
Ngọc Phương
.