Tại Nghệ An đã phát hiện và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các đối tượng có hành vi phạm tội như vụ án mua bán trái phép hóa đơn xảy ra tại thị xã Cửa Lò, Hưng Nguyên...
Tội phạm loại này diễn ra khá nhiều nhưng việc phát hiện xử lý còn hạn chế do nhiều nguyên nhân. Tình trạng này đã gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội bởi vậy mới có việc bổ sung sửa đổi Bộ luật Hình sự (BLHS) để xử lý đối với tất cả các hành vi in, phát hành, mua bán... trái phép hoặc vi phạm các quy định về bảo quản, quản lý hóa đơn chứng từ nhằm thu lợi bất chính, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước được áp dụng theo Điều 164a, 164b BLHS (sửa đổi).
Tuy nhiên, sau khi quy định trên có hiệu lực đến nay (đã 2 năm) nhưng vẫn chưa có văn bản liên ngành Trung ương hướng dẫn. Vì vậy, việc giải quyết án đối với các loại tội phạm này trên thực tế gặp rất nhiều vướng mắc, mỗi nơi áp dụng một kiểu theo cách nhận thức riêng, vừa thiếu thống nhất thậm chí vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật hình sự, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo. Đã xảy ra hiện tượng đã có quy định về tội mới cho lĩnh vực riêng biệt nhưng vẫn áp dụng điều luật cũ theo hướng dẫn cũ!
Trong khi chờ liên ngành sửa đổi, bổ sung Thông tư Liên tịch số 21/2004/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BTP ngày 23/11/2004 của Bộ Công an, Toà án nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ Tư pháp; Sau khi thống nhất với Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ Tư pháp; Toà án nhân dân tối cao ban hành Công văn số 268 ngày 2/11/2012 hướng dẫn một số nội dung về áp dụng pháp luật đối với các hành vi phạm tội liên quan đến hoá đơn giá trị gia tăng, cụ thể như sau:
- “1- Đối với hành vi mua, bán hoá đơn giá trị gia tăng mà chứng minh được hoá đơn giá trị gia tăng đó đã được ghi đầy đủ như đã mua bán hàng hoá quy định tại điểm a tiểu mục 1.4 Mục 1 và điểm a tiểu mục 2.2 Mục 2 của Thông tư liên tịch số 21/2004/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BTP, trước đây hướng dẫn truy cứu trách nhiệm hình sự về "Tội tàng trữ, vận chuyển, lưu hành giấy tờ có giá giả" theo Điều 181 Bộ luật Hình sự, nay truy cứu trách nhiệm hình sự về "Tội in, phát hành, mua bán trái phép hoá đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước" theo Điều 164a Bộ luật Hình sự.
2- Đối với hành vi mua, bán hoá đơn giá trị gia tăng mà không chứng minh được hoá đơn giá trị gia tăng đó đã được ghi đầy đủ như đã mua bán hàng hoá (hoá đơn giá trị gia tăng còn nguyên như khi phát hành) quy định tại điểm b tiểu mục 1.4 Mục 1 và điểm b tiểu mục 2.2 Mục 2 của Thông tư liên tịch số 21/2004/TTLT-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BTP, trước đây hướng dẫn truy cứu’’.
Như vậy, mặc dù không phúc đáp được yêu cầu thực tiễn áp dụng pháp luật đối với loại tội phạm này nhưng ít nhất TANDTC cũng đã có hướng dẫn vài nội dung liên quan đến vấn đề định tội. Để áp dụng chính xác quy định tại hai điều luật về tội phạm nêu trên, liên ngành TW cần sớm có hướng dẫn đầy đủ việc áp dụng pháp luật, nhất là các yếu tố định tội, định khung hình phạt nhằm đảm bảo sự thống nhất trong nhận thức và áp dụng pháp luật.
Hoàng Thị Liên
.