Tổ ấm
Ông Vũ Quang Thông (SN 1935) là giáo viên dạy vỡ lòng từ những năm 1955. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, cụ cầm súng lên đường đi chiến đấu sau đó quay về dạy cấp I rồi làm hiệu trưởng, đến năm 1988 thì về hưu.
Cụ nên duyên với cụ bà Phạm Thị Nghiêm (SN 1936) có 6 người con, trong đó có 2 giáo viên, 3 cán bộ Nhà nước. Riêng cậu ba Vũ Quang Hải (SN 1967) đi bộ đội về, làm nông, năm 1996 kết hôn với cô giáo tiểu học Phạm Thị Mười (SN 1974).
Biết con mình cần cù nhưng hiền lành không linh hoạt nên từ năm 1993, cụ Thông đã xin sẵn một mảnh đất 300m2 tại xóm 8, xã Diễn Hoàng (Diễn Châu) xây sẵn một cái móng để khi Hải cưới vợ là có nơi ở.
Hải chịu thương chịu khó làm ăn, hết thời vụ là đi khắp trong Nam ngoài Bắc làm thợ hồ, chắt chiu tằn tiện gửi tiền về cho vợ. Chị ở nhà dạy học, lo vun vén gia đình, thay chồng giáo dục hai con Lệ Hằng (SN 1997), Việt Hoàng (SN 2002) thành những đứa con học giỏi chăm ngoan.
Đại gia đình cụ Thông luôn được bà con xem là tấm gương thành đạt, đoàn kết thương yêu để nhắc nhở con cháu noi theo. Hai cụ đều gần 50 tuổi Đảng, 5 cặp con dâu, rể có đến 9 đảng viên. Do vậy, cụ thực sự sốc khi năm 2011, cô con dâu Phạm Thị Mười đệ đơn đòi ly dị chồng.
Cụ vô cùng đau đớn vội triệu tập nội ngoại “tìm cho ra nhẽ”. Nhưng cô con dâu chỉ nhỏ nhẹ thưa “Chúng con không hợp”. Tại tòa, dù anh Hải có trình bày thế nào, chị Mười vẫn kiên quyết ly hôn.
Bản án bị kháng nghị
Ngày 26/8/2011, TAND huyện Diễn Châu mở phiên sơ thẩm công nhận sự thuận tình ly hôn của anh chị Hải, Mười, giao mỗi người nuôi một đứa con và “Đất chia dọc, thóc chia đôi”.
Anh Hải lập tức kháng án với lý do “Tôi không thuận tình ly hôn mà là cô ấy bỏ tôi. 300m2 đất là tài sản riêng không thể chia đều”.
Cụ Thông cũng có đơn gửi VKS, Tòa án nêu rõ: “Gia đình nhiều lần bàn bạc, tòa án nhiều lần hòa giải, con dâu vẫn nằng nặc đòi ly hôn mà không đưa ra được lý do chính đáng. Nếu tuyên thuận tình ly hôn (tức con tôi cũng có lỗi) là không chính xác, ảnh hưởng nề nếp, gia phong gia đình. Đất tôi có từ năm 1993 cho Hải trước lúc kết hôn. Con dâu tự ý ly hôn thì phải rời khỏi mảnh đất này. Dù cô ấy đã mua được đất riêng, chúng tôi vẫn sẵn sàng phụ thêm tiền đất cho cô ấy chứ không thể ở chung”.
Ông Thông (bố anh Hải) bất bình về sự việc
Đọc Bản án số 07/2011/HNGĐ-ST của TAND huyện Diễn Châu quả thực có nhiều điều mâu thuẫn. Phần “tài sản”, nguồn gốc mảnh đất là của cụ Vũ Thông được HTX cấp năm 1993 nhưng tòa lại phán: Đây là đất anh Hải được UBND xã cấp?
Phần trên bản án nêu rõ: “Không có căn cứ xác định mảnh đất là tài sản chung như yêu cầu chị Mười mà là tài sản riêng của anh Hải thuộc quyền sử dụng hợp pháp của anh Hải”, nhưng phần dưới lại tuyên: “Buộc anh Hải trích chia công sức duy trì bằng giá trị 7.000.000 đồng tương đương 70m2 đất (chưa có sự thống nhất của anh Hải).
Hơn thế nữa, tòa tự cho mình cái quyền… chia đôi mảnh đất riêng của anh Hải cho chị Mười 154,8m2 (trong đó có 70m2 trên). Quá trình chung sống, họ mua được 156m2 đất khác của ông Vũ Thọ chưa sang tên cũng được… chặt đôi cho mỗi người một nửa.
Ngày 10/10/2011, VKSND tỉnh Nghệ An đã có kháng nghị số 1468 vạch ra hàng loạt vi phạm trong bản án đó là: Vi phạm về việc giao nộp chứng cứ như: Hồ sơ không thể hiện tòa thu thập chứng cứ do đương sự giao nộp, tình trạng tài liệu do ai thu thập là vi phạm Điều 84 Bộ luật Tố tụng dân sự. Vi phạm quy định về định giá tài sản, không thực hiện đúng quy định tại các Điều 139,141, 142 BLTTDS. Áp dụng thiếu và không chính xác Điều 91 Luật HNGĐ. Vi phạm thiếu sót trong việc ra bản án khi bỏ sót nhân chứng tham gia tố tụng.
Kháng nghị của VKSND tỉnh Nghệ An
Về phần nội dung, VKS chỉ rõ: “Trích chia công sức cho chị Mười bằng đất và lấy đất riêng anh Hải chia cho chị Mười là gây thiệt hại cho anh Hải. Số đất tòa chia cho 2 bên cộng thành 314,8m2, tức lớn hơn diện tích thực 14,8m2. Còn 156 m2 đất mua của anh Vũ Thọ nhưng chưa làm thủ tục chuyển nhượng thì chưa thể chia, mỗi người được chia 1/2 mảnh đất bằng 77m2 trong lúc Quyết định 146/UBND của UBND tỉnh quy định diện tích tối thiểu vùng nông thôn để được cấp bìa đỏ là 80m2 nên việc chia này không bảo đảm quy định”.
Thay lời kết
Mảnh đất là tài sản riêng cần trả lại cho anh Hải, đó là quy định của pháp luật. Tòa cấp dưới tuyên chưa chính xác thì tòa cấp trên phải chỉnh sửa, điều đó không phương hại đến uy tín mà càng khẳng định niềm tin tưởng mà quần chúng nhân dân dành cho ngành tòa án và bảo đảm cán cân công lý.
Tuy nhiên, tài sản là việc nhỏ, tương lai con cái mới là lớn. Quá trình thu thập chứng cứ, chúng tôi nhận thấy, cả anh Hải và chị Mười đều chưa phải bức xúc về chỗ ở, đất ở đây quá rẻ, giá trị 1/2 chia cho chị Mười chưa đến 15 triệu đồng.
Nguyên nhân li hôn không có gì nghiêm trọng, giữa hai người chưa từng một lần xung đột để bị tổ tự quản nhắc nhở hay hòa giải. Thiết nghĩ, cả anh Hải và chị Mười nên suy nghĩ một cách thấu đáo, hãy vì con cái mà dẹp bỏ những suy nghĩ cá nhân để có những quyết định đúng đắn trong phiên toà sắp tới.
Kim Cương
.