Chính quyền bó tay
Một số người dân nơi đây phản ánh, đất rừng ở khu vực này từ lâu người dân bản Khứm dùng để làm nương rẫy, chăn thả trâu bò, lợn gà để làm nguồn cung cấp lương thực, thực phẩm nuôi sống hằng ngày.
Tại sao chính quyền địa phương không giao rừng cho dân mà lại giao cho Công ty Thanh Thành Đạt (trụ sở số 57, Ngô Gia Tự, TP Vinh) quyền được trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng. Thấy vô lý, bà con đã làm đơn gửi lên chính quyền xã, huyện với nguyện vọng được giao đất rừng khu vực Khe Canh để sản xuất nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Vì lẽ đó mà bà con dân bản đã tự ý tổ chức họp dân, thu tiền phí của dân, bầu ra 6 nhóm trưởng, sau đó còn kéo nhau lên đồi tự vẽ sơ đồ, đánh dấu sơn để chia nhau đất rừng, nơi mà Nhà nước đã giao cho Công ty Thanh Thành Đạt trồng keo lai từ 1 đến 3 năm tuổi.
Ông Nguyễn Sỹ Luận, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Hội cho biết, đất rừng ở khu vực Khe Canh gần bản Khứm, trước đây là rừng do Lâm trường Cô Ba quản lý, nhưng do quản lý không nổi, vì người dân thường xuyên chặt phá và để trâu bò phá hoại nên họ đã bàn giao lại cho địa phương quản lý.
Sau đó, khu vực này đã cho một công ty nước ngoài khảo sát để thuê đất rừng, nhưng vì lý do an ninh quốc gia nên UBND tỉnh Nghệ An đã quyết định không cấp phép cho đơn vị này. Để tiếp tục đầu tư trồng rừng, từ năm 2008, Công ty Thanh Thành Đạt đã làm thủ tục xin được thuê đất rừng khu vực Khe Canh để đầu tư sản xuất.
Rừng trồng Khu vực Khe Canh bị kẻ xấu chặt phá
Ngày 11/4/2009, huyện Quỳ Châu và xã Châu Hội đã tiến hành họp dân ở bản Khứm. Sau khi được sự thống nhất của dân bản, phía Công ty Thanh Thành Đạt cũng như chính quyền các cấp xã Châu Hội, huyện Quỳ Châu, các sở, ban, ngành thuộc tỉnh Nghệ An liên quan hoàn thành mọi thủ tục cho Công ty Thanh Thành Đạt thuê đất rừng tại khu vực Khe Canh, ngày 26/5/2009, UBND tỉnh Nghệ An có Quyết định số 2250/QĐ.UBND-NN về việc phê duyệt quy hoạch đất trồng rừng nguyên liệu Công ty Thanh Thành Đạt tại huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.
Ngày 12/10/2009, UBND tỉnh Nghệ An lại có Quyết định 446/QĐ- UBND.ĐC cho Công ty này thuê đất tại địa bàn xã Châu Hội và Châu Nga, huyện Quỳ Châu. Đến ngày 10/11/2009, UBND tỉnh Nghệ An có Hợp đồng cho Công ty này thuê đất với tổng diện tích 8.882.443,0m2 (888,24 ha) trên địa bàn hai xã nói trên. Riêng tại địa bàn xã Châu Hội tổng diện tích được thuê là 242,39 ha, thuộc thửa đất số 289 (chủ yếu Khe Canh), thời gian thuê đất đến hết ngày 11/6/2048.
Ông Nguyễn Sỹ Luận, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Hội phân bua, tuy nhiên lỗi do chính quyền địa phương (cụ thể là huyện Quỳ Châu), lẽ ra trước khi bàn giao phải kiểm tra xem có hộ dân nào xâm canh khu vực đất rừng Khe Canh hay không? Để rồi, khi chính quyền làm thủ tục bàn giao đất rừng cho Công ty Thanh Thành Đạt rồi mới phát hiện có 6 hộ dân bao gồm: Lương Văn Nam, Lê Văn Tiến, Lô Văn Luận, Lô Văn Khoái, Lê Văn Phúc và Hà Thị Tuyết thuộc bản Khứm, xã Châu Hội đã xâm canh lên tiểu khu 190 của vùng đất này.
Trước tình hình như vậy, UBND xã Châu Hội có mời phía Công ty Thanh Thành Đạt tới thương lượng với các hộ dân nói trên để thỏa thuận đền bù và giao đất, giao rừng theo đúng thẩm quyền của pháp luật nhưng các hộ dân nói trên không chấp hành. Sau đó, ông Lô Văn Khoái và ông Lương Văn Nam đã kéo theo một số người tổ chức họp dân, bầu ra 6 nhóm trưởng bao gồm: Lương Văn Nam, Lô Văn Khoái, Hoàng Văn Chính, Lô Kim Dung, Lữ Văn Quang và cùng với bà con dân bản Khứm làm đơn kiến nghị giao đất, giao rừng cho dân lên các cấp có thẩm quyền.
Sau đó còn thu phí của các hộ dân và kéo nhau lên rừng tự chia nhau diện tích đất rừng Nhà nước đã cấp cho Công ty Thanh Thành Đạt trồng rừng sản xuất. Trước việc làm bột phát và trái với pháp luật của một số người dân nói trên, chính quyền địa phương đã nhiều lần mời họ lên UBND xã Châu Hội để giải quyết nhưng bà con không nghe.
Thấy ngoài tầm kiểm soát, UBND xã Châu Hội đã ý kiến lên UBND huyện Quỳ Châu. Ngày 21/10/2011, đích thân bà Lang Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu xuống tận cơ sở tổ chức họp dân nhưng một số thành phần quá khích đã kích động bà con bỏ về và cuộc họp không thành.
Phá rừng trồng doanh nghiệp
Sau mất nửa ngày trèo đèo lội suối mới tới khu vực Khe Canh, thuộc bản Khứm. Đứng trước hàng loạt cây keo hơn 3 năm tuổi, ông Nguyễn Thanh Vỹ, Giám đốc lâm nghiệp thuộc Công ty Thanh Thành Đạt cho biết, trước đây việc công ty lên rừng nhận đất rồi đầu tư trồng rừng không gặp bất cứ một trở ngại gì đáng kể từ phá chính quyền và bà con địa phương.
Nhưng không hiểu sao, gần đây bà con nghe ai xúi dục đã làm đơn đòi đất rừng của Nhà nước đã giao cho công ty. Hiện công ty đã trồng được khoảng 80 ha rừng keo lai, nhưng gần đây, kẻ xấu đột nhập chặt phá rừng trồng 3 năm tuổi một cách ồ ạt. Bên cạnh đó, số diện tích rừng mới trồng cũng bị kẻ xấu vào nhổ lên.
Tổng diện tích rừng bị chặt, phá (chủ yếu bị chặt) khoảng trên 5 ha. Tổng thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Ngoài ra, bà con dân bản Khứm còn làm bờ rào ngăn chặn lối đi của đường nguyên liệu do Công ty Thanh Thành Đạt đầu tư mở đường, rồi dùng sơn đánh dấu chia nhau đất rừng lấn sâu cả đất rừng Nhà nước đã giao cho doanh nghiệp đầu tư sản xuất khoảng hơn 2 ha.
Ông Nguyễn Sỹ Luận, Phó Chủ tịch xã Châu Hội cho biết thêm, hiện bản Khứm có 174 hộ dân, chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa nước, trồng mía, chăn nuôi và phát nương làm rẫy. Lý do đất rừng ở khu vực Khe Canh không thể bàn giao cho dân được vì, sau khi Lâm trường Cô Ba bàn giao cho xã quản lý, xã không có kinh phí đo đạc, thiết kế và đất rừng được bàn giao về xã sau Nghị định 63 “về việc giao đất rừng cho hộ cá nhân, tập thể”.
Hơn nữa, hiện trên địa bàn xã Châu Hội quỹ đất rừng do xã quản lý đang còn nhiều. UBND xã cũng như huyện Quỳ Châu có giải thích cho bà con bản Khứm, nếu ai muốn nhận đất rừng sản xuất thì đăng ký, địa phương sẽ cấp nơi khác cũng thuộc địa bàn của xã nhưng bà con không chịu chấp nhận mà chỉ yêu cầu địa phương giao đất rừng khu vực Khe Canh, nơi đã cấp cho Công ty Thanh Thành Đạt.
Phan Sáng
.