Không được làm khổ dân nghèo

(Congannghean.vn)-Chủ trương xây dựng nông thôn mới (NTM) đang được cả hệ thống chính trị chung tay, thế nhưng vẫn còn nhiều địa phương thiếu sâu sát dẫn đến việc đóng góp ngày công, đóng góp nguyên vật liệu để xây dựng cơ sở hạ tầng vô tình làm khổ dân nghèo. Thực trạng trên đã gây bức xúc trong dư luận, Thủ tướng Chính phủ vừa có công điện chấn chỉnh việc huy động sức dân trong xây dựng NTM.

Cách đây không lâu, thương binh đặc biệt Nguyễn Duy Sơn ở thôn Tiến Thành, xã Chi Khê, huyện Con Cuông, bị mất sức lao động đến 97% phải lên phòng Chủ tịch UBND xã cầu cứu bởi loa phát thanh xóm suốt ngày ra rả việc ông đang thiếu 260.000 đồng tiền đóng góp công để làm đường NTM.

Năm 2013, trước chủ trương làm đường NTM với cơ chế Nhà nước cấp xi măng, người dân đóng góp cát, sỏi, ngày công…, UBND xã Chi Khê đã thiếu sâu sát dẫn đến lãnh đạo thôn Tiến Thành phân bổ mức đóng góp trên đầu người, từ các khẩu trong hộ nghèo, gia đình có công, người già neo đơn, thương, bệnh binh đến cháu bé mới sinh cũng phải đóng góp 260.000 đồng/người.

Có những hộ nghèo phải đóng gần 2 triệu đồng để làm đường NTM, những cá nhân, hộ đóng chậm đều bị loa phát thanh thôn “điểm danh” ra rả. Cực chẳng đã, các hộ phải bán tháo gà, lợn lấy tiền đóng cho thôn nên đã nghèo càng thêm cực.

Việc huy động xây dựng NTM phải tùy thuộc vào khả năng đóng góp và hoàn cảnh của từng địa phương

Thôn Tiến Thành chỉ là một trong những địa phương thiếu sự chỉ đạo và thiếu nhạy cảm trong việc phát huy sức dân. Phần lớn các địa phương đều phân bổ mức đóng góp theo hộ và miễn cho những hộ nghèo, gia đình có công…  nhưng một số địa phương vì chạy theo thành tích đã vận động theo kiểu áp đặt, gây bức xúc và khó khăn cho người dân.

Để “về đích” đúng hạn, những địa phương này đã không ngần ngại “tận thu”, huy động đóng góp của dân một cách tùy tiện, quá mức, nhất là đối với các hộ nghèo, khó khăn, gia đình chính sách. Vì vậy, không ít hộ dân lâm vào cảnh bế tắc, nhiều gia đình chính sách, những đứa trẻ tật nguyền phải sống trong sự thiếu thốn, nợ nần, cực khổ.

Gia đình anh Nguyễn Văn Đoàn, chị Nguyễn Thị Liệu ở thôn Tân An, xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) có hai người con là Nguyễn Thị Diện (12 tuổi) bại liệt hoàn toàn, gầy đét, sống thực vật và Nguyễn Minh Hùng (16 tuổi) bị tật chân bẩm sinh, đi lại rất khó khăn và bị thiểu năng trí tuệ nặng.

Đau khổ là thế nhưng khi đóng góp xây dựng NTM, chính quyền vẫn không tha và bắt hai cháu phải đóng gần 1 triệu đồng. Sau nhiều lần viết đơn xin miễn giảm không được chấp nhận, lại còn bị loa phát thanh thôn “điểm danh” liên tục, cực chẳng đã, anh chị phải đi vay lãi để đóng tiền xây dựng NTM cho cả nhà.

Cũng để lấy tiền xây dựng NTM, cán bộ xóm 13, xã Thanh Hà, huyện Thanh Chương đã lấy luôn tiền và gạo cứu đói dịp Tết năm 2014 của 14 hộ dân nghèo trong xóm để trừ vào số tiền người dân đang nợ xây dựng NTM.

Trước thực trạng trên, ngày 13/8/2014, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện gửi Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chỉ đạo về việc huy động vốn đóng góp của dân để thực hiện Chương trình.

Trong công điện, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: Việc xây dựng Đề án xây dựng NTM cấp xã phải căn cứ vào khả năng nguồn vốn của ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, các nguồn huy động và khả năng đóng góp của doanh nghiệp, người dân để xác định lộ trình xây dựng NTM phù hợp, không nóng vội chạy theo thành tích.

Việc huy động đóng góp phải tùy thuộc vào khả năng, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, địa phương, không quy định cứng nhắc tỉ lệ chi của Nhà nước và đóng góp của nhân dân. Việc huy động đóng góp của người dân phải được bàn bạc dân chủ và phải được sự đồng tình của người dân.

Tuyệt đối không được yêu cầu dân đóng góp bắt buộc và huy động quá sức dân; không được yêu cầu những hộ dân nghèo, người già, người tàn tật không nơi nương tựa, hộ khó khăn, gia đình chính sách phải đóng góp. Đồng thời, phải tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu và tự nguyện tham gia.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng chỉ đạo: Xây dựng NTM phải chú trọng đến công tác giảm nghèo, gắn với phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân; tuyệt đối không để tình trạng xây dựng NTM làm tăng gánh nặng, tăng nghèo cho người dân; nơi nào, cấp nào để xảy ra tình trạng huy động quá sức dân, gây khó khăn trong việc xác nhận và giải quyết quyền lợi chính đáng của nhân dân thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm và phải bị xử lý nghiêm khắc.