Trong số nhiều sản phẩm bổ sung dinh dưỡng tiềm tàng các lợi ích sức khỏe nhất đối với con người, các viên dầu cá nằm trong số được ca tụng rùm beng nhất. Tuy nhiên, sự thật có phải như vậy?
Trong khi vẫn có thêm nhiều nghiên cứu về dầu cá, người ta vẫn chưa rõ liệu sản phẩm bổ sung dinh dưỡng, dưới dạng các viên dầu cá có cung cấp mọi ích lợi sức khỏe như quảng cáo hay vô hại như một số tuyên bố trước đây hay không.
 |
Một số ích lợi tiềm tàng của dầu cá, vốn xuất hiện trong các nghiên cứu ban đầu về sản phẩm bổ sung dinh dưỡng, dường như biến mất trong vài nghiên cứu về sau. Cùng với khó khăn trong việc phân lập các ảnh hưởng của một chất dinh dưỡng đơn lẻ, có thể, các nghiên cứu ban đầu có quy mô lấy mẫu nhỏ hoặc các đối tượng nghiên cứu thực tế bị thiếu hụt dinh dưỡng. Kể từ đó, các nghiên cứu dài hạn hé lộ, việc bổ sung dầu cá không nhất thiết gây hại.
Các viên dầu cá chứa nhiều loại vitamin và 2 loại axit béo omega-3 quan trọng có tên gọi axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA). Mặc dù các chất dinh dưỡng này rất quan trọng, giống như nhiều vitamin khác, nhưng nhiều người vẫn thiếu hụt chúng vì chế độ ăn. Do các axit béo này được phát hiện tồn tại trong nhiều loại cá, nên mọi người thường được khuyến nghị ăn cá 2 lần/tuần.
Ngoài ra, số lượng các axit béo EPA và DHA trong mỗi sản phẩm bổ sung dầu cá có thể khác nhau, nên việc kiểm tra nhãn mác sản phẩm rất quan trọng. Luôn tồn tại các lợi ích và nguy cơ gắn liền với thuốc bổ và thực phẩm chức năng, nên bạn nên tham vấn bác sĩ chuyên khoa trước khi quyết định liệu mình có nhận được các lợi ích khi dùng chúng hay không.
Sức khỏe đôi mắt
Theo các nghiên cứu, các axit béo omega-3 có trong dầu cá đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển ban đầu của đôi mắt. Tuy nhiên, điều vẫn chưa rõ ràng là liệu hợp chất này có thể giúp bảo vệ đôi mắt khi con người già đi hay không.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc hấp thu các axit béo omega-3 có thể cải thiện tình trạng thoái hóa điểm đen liên quan đến tuổi tác, một chứng bệnh tương đối phổ biến, có khả năng dẫn tới mất thị lực. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây, đăng tải trên tạp chí Journal of the American Medical Association lại cho thấy ít hoặc không có lợi ích này nếu uống bổ sung viên dầu cá.
Sức khỏe tim mạch
Về sức khỏe tim mạch, ăn cá được khuyến nghị là cách bổ sung protein tốt cho trái tim, thay thế cho thịt đỏ. Các nghiên cứu cũng thu được bằng chứng về khả năng các viên dầu cá giúp hạ thấp triglyceride - hợp chất trong máu gắn liền với bệnh tim cũng như giảm nguy cơ đau tim.
Dẫu vậy, dù sản phẩm bổ sung dầu cá có thể mang lại lợi ích cho những người có nguy cơ bị bệnh tim, giới nghiên cứu vẫn hoài nghi về tác dụng của chúng đối với những người khỏe mạnh, do hấp thu lượng lớn omega-3 được phát hiện có liên quan đến nguy cơ đột quỵ tăng cao. Hấp thu lượng lớn omega-3 cũng có thể ngăn cản một số loại thuốc phát huy tác dụng, chẳng hạn như thuốc làm mỏng máu, theo Viện Sức khỏe quốc gia Mỹ.
Sức khỏe não bộ
Axit béo DHA được phát hiện cả ở chất xám và chất trắng của bộ não và là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển ban đầu của trẻ. Đây là lí do tại sao đã có nhiều nỗ lực bổ sung chất này cho trẻ nhỏ, dù thông qua sữa mẹ hay sữa bột công thức.
Tuy nhiên, việc dùng sản phẩm bổ sung DHA như các viên dầu cá chưa cho thấy lợi ích rõ nét đối với người trưởng thành về khả năng duy trì chức năng nhận thức khi già đi. Dù một vài nghiên cứu cho thấy, uống viên dầu cá có thể giúp kích thước não nhưng các nhà khoa học vẫn không có trong tay bằng chứng xác thực, DHA rốt cuộc có khả năng hỗ trợ phòng ngừa bệnh suy thoái trí não Alzheimer.
Một nghiên cứu năm 2012 của tổ chức tư vấn y tế Cochrane cũng không phát hiện bất kỳ lợi ích nào từ các viên dầu cá đối với những người già minh mẫn.