Kinh tế xã hội
Nhiều sai phạm trong khai thác khoáng sản tại các nhà máy xi măng
15:22, 25/02/2020 (GMT+7)
(Congannghean.vn)-Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam vừa công bố kết quả thanh tra đối với việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khoáng sản, xác định sản lượng khoáng sản khai thác thực tế tại một số mỏ đá vôi, đá sét làm nguyên liệu xi măng trên địa bàn Nghệ An. Qua kiểm tra, thanh tra đã phát hiện nhiều sai phạm tại Công ty CP Xi măng Sông Lam 2, Công ty CP Xi măng Sông Lam (thuộc Tập đoàn The Vissai) và Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai.
 |
| Nhà máy xi măng Sông Lam tại xã Bài Sơn, huyện Đô Lương |
Cụ thể, tại Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 (địa chỉ xã Hội Sơn, huyện Anh Sơn), người đại diện là ông Hoàng Mạnh Khởi, Giám đốc điều hành. Trước đó, vào tháng 12/1997, Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) cấp 2 giấy phép khai thác khoáng sản đá vôi và đá sét làm nguyên liệu sản xuất xi măng. Qua kiểm tra cho thấy, thực tế sản lượng khai thác so với công suất quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản đối với khai thác đá vôi nguyên liệu trong các năm 2016, 2017, 2018 của Công ty đều đã vượt công suất khai thác cho phép lần lượt là 528,4%, 467,89% và 477,80%.
Ngoài ra, Công ty còn khai thác đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường để sử dụng quá trình xây dựng nhà máy xi măng mới. Tuy nhiên, việc khai thác này chưa đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác đối với UBND tỉnh Nghệ An. Khối lượng đá vôi đã bị khai thác làm vật liệu xây dựng có khối lượng như sau: Năm 2016 là hơn 220 m3; năm 2017 hơn 238 m3; năm 2018 hơn 37 m3... Tại thời điểm thanh tra, cơ quan chức năng còn phát hiện một số vị trí khai thác có chiều cao, tầng khai thác, góc nghiêng sườn tầng khai thác đã vượt mức so với tính toán trong thiết kế khai thác đã được phê duyệt. Ngoài ra, một số vị trí trên công trường có đá treo sau nổ mìn, vị trí dễ sạt lở, có nguy cơ mất an toàn lao động nghiêm trọng...
Ngoài ra, đoàn kiểm tra còn phát hiện trong 2 giấy phép khai thác khoáng sản, Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 chưa hoàn thành việc điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản khi có sự thay đổi tên tổ chức khai thác khoáng sản theo quy định. Cụ thể, ngày 29/6/2016, Công ty có Văn bản số 192/BC-XMSL2 gửi cơ quan có thẩm quyền đề nghị cho phép đổi tên trong giấy phép khai thác khoáng sản mỏ đá vôi và mỏ sét xi măng Bắc Kim Nhan, xã Hội Sơn, tỉnh Nghệ An nhưng đến nay chưa thực hiện xong. Hiện Công ty đang hoàn thiện hồ sơ pháp lý xin nâng công suất để trình xin cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản theo quy định.
Trước những sai phạm trên, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản yêu cầu Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 khẩn trương hoàn thành việc xin cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản và điều chỉnh nội dung giấy phép khi có sự thay đổi tên tổ chức khai thác khoáng sản. Đồng thời, tổng hợp hồ sơ, chứng từ liên quan đến hoạt động khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng trong phạm vi diện tích dự án đầu tư công trình từ khi khai thác đến nay, nộp về UBND tỉnh Nghệ An để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với khối lượng đá vôi làm vật liệu xây dựng đã khai thác.
Đối với Công ty CP Xi măng Sông Lam (xóm mới, xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc), kết luận Thanh tra chỉ rõ sai phạm như: Chưa hoàn thành việc thuê đất để khai thác khoáng sản theo quy định; sau 12 tháng, kể từ ngày giấy phép có hiệu lực, Công ty chưa tiến hành xây dựng cơ bản mỏ. Công ty chưa hoàn thành việc xin cấp giấy phép thu hồi khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình, khi thu hồi đá xây dựng tuyến đường vận tải, băng tải vào khu vực mỏ, bãi tập kết xe máy và các công trình thuộc dự án Nhà máy xi măng Đô Lương.
Đồng thời, Công ty cũng chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm trong quá trình thu hồi khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình theo quy định. Trước những sai phạm trên, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu Công ty CP Xi măng Sông Lam khẩn trương hoàn thành thủ tục thuê đất theo quy định; khẩn trương hoàn thành hồ sơ trình cấp có thẩm quyền để xem xét, giải quyết việc đề nghị xin phép khai thác đá vôi, đá sét ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình theo Luật Khoáng sản; không tiến hành thu hồi đá vôi tại các khu vực nằm ngoài diện tích của các dự án đầu tư xây dựng công trình đã được phê duyệt; lập báo cáo tổng hợp về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm.
Cũng trong năm 2019, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng đã tổ chức thanh, kiểm tra tại Công ty Xi măng Nghi Sơn khai thác đá vôi tại TX Hoàng Mai; Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai khai thác đá vôi tại huyện Quỳnh Lưu và huyện Tĩnh Gia... Qua kiểm tra, cơ quan thanh tra cũng đã phát hiện các hành vi vi phạm như: Hoạt động khai thác chưa đúng trình tự khai thác đã xác định trong thiết kế kỹ thuật thi công được phê duyệt; khai thác vượt quá công suất cho phép khai thác hàng năm ghi trong giấy phép; thời gian khai thác chưa phù hợp với giấy phép khoáng sản được cấp; chưa thực hiện nghiêm túc biện pháp bảo vệ môi trường… Với những sai phạm của Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính với hành vi khai thác vượt dưới 15% so với công suất được phép khai thác hàng năm ghi trong giấy phép; thu hồi, sử dụng khoáng sản đi kèm, khoáng sản mới phát hiện trong quá trình khai thác nhưng chưa được cơ quan quản lý Nhà nước cấp phép.
Cùng với đó, Công ty CP Xi măng Vicem Hoàng Mai khẩn trương hoàn thành việc xin cấp lại giấy phép khai thác khoáng sản, khai thác đúng công suất trong giấy phép và báo cáo cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp phép cho phép thu hồi, sử dụng loại khoáng sản đi kèm, khoáng sản mới phát hiện.
Đặc biệt, doanh nghiệp có trách nhiệm “tổng hợp sổ sách, chứng từ và các tài liệu có liên quan đến hoạt động khai thác và sử dụng khoáng sản đi kèm (dolomit) từ khi khai thác đến nay, nộp về Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản”, kết luận thanh tra nêu rõ.
Trong những năm gần đây, hoạt động khai thác khoáng sản nói chung, khai thác đá vôi, đá sét để sản xuất xi măng trên địa bàn Nghệ An khá sôi động. Tuy nhiên, qua kiểm tra của các cơ quan chức năng về chấp hành luật pháp trong khai thác khoáng sản đối với các doanh nghiệp còn phát hiện ra nhiều sai phạm, cần thiết phải xử lý. Đó là tình trạng khai thác khoáng sản vượt sản lượng cho phép; không tuân thủ quy trình khai thác (bạt ngọn, xén tầng); chưa hoàn thiện thủ tục khai thác theo quy định... Những vi phạm trên của các doanh nghiệp cần phải có chế tài đủ mạnh, buộc các doanh nghiệp chấp hành việc khai thác khoáng sản theo đúng quy định của pháp luật.
Đ. Thắng