Thời gian gần đây, tại rừng vùng đệm di sản Thiên nhiên Thế giới Phong Nha – Kẻ Bàng trên địa bàn xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, tình trạng lâm tặc hoành hành diễn ra rầm rộ. Nhưng lạ thay, đến thời điểm này vẫn không bị các cơ quan chức năng phát hiện , ngăn chặn.
“Lâm tặc” ngang nhiên “xẻ thịt” rừng
Theo chỉ dẫn của người dân địa phương, chúng tôi tìm vào địa phận rừng Lâm trường quản lý. Cạnh Trạm bảo vệ rừng Thượng Hóa (đơn vị của Lâm trường Minh Hóa) dưới chân Đèo Đá Đẽo, có một con đường mòn nhỏ băng qua khu rừng trồng chừng khoảng 1 km và cắt suối đi vào rừng sâu. Dọc đường đi, những rãnh sâu do gỗ kéo bằng trâu in hằn khá sâu trên nền đất. Có thể nói nhìn vào những hằn sâu trên nền đất thế này, chúng ta có thể hình dung ra được mức độ khai thác và số lượng gỗ mà “lâm tặc” đã kéo ra theo con đường này không hề nhỏ.
 |
| Nhiều bìa gỗ nằm ngỗn ngang trong rừng. |
Người dân cho biết, trên địa bàn thôn Phú Minh có rừng của Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, rừng Chi nhánh Lâm trường Minh Hóa (gọi tắt rừng Lâm trường) và rừng cộng đồng do xã quản lý. Trong đó, rừng lâm trường và rừng cộng đồng hằng ngày “lâm tặc” ra vào để đốn gỗ vận chuyển ra ngoài bán.
Chúng tôi lần theo đường mòn vào chừng 4-5km, có nhiều lối nhỏ khác nhau, men theo một lối mới được lâm tặc sẻ phát ít ngày, lá rừng còn đang chưa héo hết. Con đường mới sẻ phát chia làm 2 hướng, một ngã lên phía đỉnh núi và một hướng đi ngang sườn núi. Đi hết 2 con đường mới này đều dẫn chúng tôi đến những vùng có góc cây gỗ bị hạ xuống khá ngônr ngang.
Những gốc cây có đường kính khá to từ 40 – 60cm bị hạ đổ, phần thân cây gỗ bị cưa xẻ thành hộp rồi vận chuyển ra khỏi rừng. Dưới gốc cây, những dám cây gãy,nhiều tấm bìa , ngọn, cành ngổn ngang từng đám lớn. Những cây bị đốn, mất bóng cây để lại một khoảng trời lớn.
Con đường vận chuyển gỗ sát nách trạm bảo vệ rừng
Gỗ rừng lâm trường khai thác vùng này được đưa ra ngoài theo một con đường duy nhất. Con đường đó nằm cạnh Trạm Bảo vệ rừng Thượng Hóa khoảng hơn 70m để ra đường mòn Hồ Chí Minh rồi vận chuyển lên xe kéo đưa về nhà dân cất giữ.
Chúng tôi xuống đến một con suối cạn nước, có một khúc cây gỗ chỉ còn cành ngọn nằm chắn ngang. Bên cạnh phần ngọn câyđường (kính khoảng 50cm) là một khu vực rộng lớn những tấm gỗ đã cưa xẻ (dài 2m, dày 10 đến 15 cm) mà lâm tặc chưa mang ra hết xen lẫn với những tấm bìa. Cạnh cây gỗ lớn nằm trên suối, gần đó có 3 cây “lâm tặc” đã khai thác và đưa gỗ ra hết, chỉ còn trơ lại gốc và bì vỏ, ngọn cành.
Lâm tặc khai thác gỗ trong rừng Cộng đồng nếu làm gần đường Hồ Chí Minh thì phải cưa vào ban đêm, còn đi vào sâu có thể cưa xẻ ban ngày. Cưa xẻ xong, một người dùng dây thường buộc vào gỗ rồi gùi trên vai cõng về.
 |
| Một gốc cây vừa bị “lâm tặc” cưa hạ mấy ngày trước gốc đang còn tươi. |
Anh T. một người khai thác gỗ ở thôn Phú Nhiêu cho biết “Gỗ đang tươi nên nặng lắm, người nào gùi giỏi thì được 1 tấc (0,1m3) hoặc hơn tí thôi. Thường trên này (dân Thôn Phú Minh và Phú Nhiêu, xã Thượng Hóa), người dân đi khai thác gỗ thuê, mỗi chuyến gỗ cắt xong mang về họ trả cho 700-800 ngàn. Hoặc ai đặt gỗ thì mình đi làm cho họ”.
Qua làm việc, trao đổi với chúng tôi, ông Đinh Thanh Văn chủ tịch UBND xã Thượng Hóa cho biết, “ công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn xã xưa nay được các cơ quan chức năng và UBND xã và các tổ chức rất quyết liệt trong việc bảo vệ, tuyên truyền, vận động nhân dân trong việc quản lý bảo vệ rừng, thực chất trong công tác quản lý đó, trên địa bàn đang còn bất cập. Thực ra dân ở đây đồng bào dân tộc chiếm 1/3 hộ dân ở toàn xã . Trên địa bàn toàn xã, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 43% ,riêng tính 4 bản dân tộc chiếm tỷ lệ hộ nghèo chiếm 96% cho nên chính quyền địa phương rất vất vả trong công tác quản lý bảo vệ rừng”.
Cơ quan chức năng không biết?
Việc rừng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng ở khu vực bắc Đèo Đá đẽo bị xẻ thịt đã tồn tại từ lâu, khiến nhiều người dân địa phương bức xúc, phản ánh đến báo chí. Tuy nhiên, trên địa bàn xã Thượng Hóa có rất nhiều trạm (Trạm Kiểm lâm Minh Hóa, Trạm Bảo vệ rừng Minh Hóa, Trạm bảo vệ rừng Vườn Quốc gia PN-KB) và nhiều chốt của các lực lượng chức năng nhưng vẫn không phát hiện và ngăn chặn.(?)
Ông Nguyễn Văn Hải – Giám đốc Chi nhánh Lâm trường Minh Hóa cho biết “Trạm bảo vệ rừng ở Thượng Hóa có 4 người bảo vệ gần 2,2 ngàn héc-ta rừng khu vực giáp ranh 3 huyện nên cũng rất vất vả. Sau khi nghe thông tin từ báo chí, chúng tôi sẽ tổ chức đi kiểm tra và báo cáo lại khi có kết quả”.
Hạt kiểm lâm huyện Minh Hóa cho rằng việc để lâm tặc vào khai thác rừng là do chủ rừng chưa làm tròn trách nhiệm trong công tác ngăn chặn, bảo vệ. Ông Trần Mạnh Luật – Hạt trưởng cho biết chưa nghe thông tin từ chủ rừng báo cáo. Tiếp thu thông tin, Hạt sẽ phối hợp với các chủ rừng kiểm tra sau đó sẽ có hướng xử lý.
 |
| Đường hằn kéo gỗ khá sâu trong rừng Chi nhánh Lâm trường Minh Hóa quản lý. |
Ông Trần Quang Đảm – Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm công nghiệp Bắc Quảng Bình khẳng định không có buông lỏng trong quản lý. “Công tác lâm nghiệp hiện nay gặp nhiều khó khăn, thu nhập của anh em đang còn thấp nên nhiều người trong công ty đã bỏ việc. Do thu nhập thấp, nên ngoài nhiệm vụ phải làm cũng không thể đòi hỏi trách nhiệm cao trong công việc của các anh em được. Việc lâm tặc khai thác rừng thì vẫn còn diễn ra, còn công tác quản lý chúng tôi làm chặt chẽ không có chuyện buông lỏng quản lý để mất rừng được”.
Khu vực rừng Bắc Đèo Đá Đẽo trên ở xã Thượng Hóa có vai trò quan trọng trong phòng hộ đầu nguồn cũng là địa bàn nằm giữa địa danh du lịch nỗi tiếng như Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và hệ thống hang động Tú Làn ở xã Tân Hóa,( huyện Minh Hóa). Thế nhưng ngày, đêm rừng nơi đây vẫn bị “lâm tặc” vẫn thường xuyên vào rừng khai thác gỗ lậu gây bất bình trong quần chúng nhân dân mà không bị cơ quan chức năng phát hiện, ngăn chặn.
.