Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại các doanh nghiệp: Còn bất cập

(Congannghean.vn)-Thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở (QCDCCS) là điều kiện quan trọng duy trì sự phát triển ổn định của doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo công bằng giữa lợi ích của người lao động (NLĐ) và chủ sử dụng lao động. Mặc dù Nghị định số 60/2013/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định chi tiết về việc thực hiện QCDCCS, song hiện nay, nhìn chung, việc thực hiện quy chế này trong doanh nghiệp ở tỉnh ta vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập.

Công nhân Công ty TNHH MTV Cà phê - Cao su Nghệ An tìm hiểu về chế độ, quyền lợi của NLĐ

Trên thực tế, việc thực hiện QCDCCS nơi làm việc trong các doanh nghiệp (DN) góp phần xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa giữa DN và NLĐ trong quá trình sản xuất, kinh doanh; đồng thời là cơ sở quan trọng giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, qua đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của DN… Lợi ích rõ ràng là vậy, song quá trình thực hiện quy chế này trong các DN trên địa bàn tỉnh thời gian qua nhìn chung còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập cần sớm khắc phục; trong đó, chất lượng, thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) đạt thấp là một vấn đề đáng bàn.

TƯLĐTT được hiểu là văn bản thoả thuận giữa tập thể lao động và người sử dụng lao động về các điều kiện lao động và sử dụng lao động, quyền lợi và nghĩa vụ của hai bên trong quan hệ lao động.

Trong năm qua, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) các huyện, thành, thị, công đoàn ngành, khu kinh tế đã có nhiều nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng của loại hình thỏa ước này. Cụ thể, đã giúp đỡ 23 DN có tổ chức công đoàn ký mới TƯLĐTT, giúp 83 đơn vị sửa đổi bổ sung TƯLĐTT, nâng tổng số thỏa ước nộp về LĐLĐ tỉnh là 542 bản. Theo đó, tổng số DN có tổ chức công đoàn đã ký TƯLĐTT là 350, giảm 4 đơn vị (8%) so với cùng kỳ năm 2015. Nhìn chung, phần lớn thỏa ước lao động được ký mới và sửa đổi bổ sung có các điều khoản có lợi hơn cho NLĐ, tập trung chủ yếu vào việc nâng cao các chế độ phúc lợi, hiếu hỉ... Tuy vậy, số thỏa ước được xếp loại A, B theo quy định vẫn còn thấp.

Một hạn chế khác khiến việc thực hiện QCDCCS trong loại hình DN trên địa bàn tỉnh chưa thật sự hiệu quả là công tác kiểm tra việc thực hiện quy chế này còn khó khăn bởi số lượng DN lớn (trên 10.000), phân bố rộng khắp. Mặc dù tỉnh đã thành lập Tiểu ban chỉ đạo Nghị định 60/2013/NĐ-CP có nhiệm vụ hướng dẫn, tuyên truyền, kiểm tra đôn đốc việc thực hiện quy chế này, song do ý thức chấp hành của các DN nhìn chung còn hạn chế nên quá trình kiểm tra, xử lý chưa đạt hiệu quả cao.

Cũng liên quan đến việc thực hiện QCDCCS trong DN, hoạt động của công đoàn cơ sở - tổ chức đại diện cho NLĐ là một yếu tố quan trọng đảm bảo tính hiệu quả của quá trình thực hiện quy chế này; song tính đến đầu tháng 3 năm nay, toàn tỉnh mới chỉ có 400 trong tổng số trên 10.000 DN có tổ chức công đoàn.

Theo đồng chí Nguyễn Văn Huy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, hiện nay, các mô hình hoạt động quy chế dân chủ ở loại hình DN vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập cần sớm chấn chỉnh. Đơn cử như tình trạng ban thanh tra nhân dân ở nhiều DN không hoạt động, hoặc các nội dung hoạt động còn mang nặng tính hình thức. Trong khi đó, hiện vẫn chưa có chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm liên quan đến việc thực hiện QCDCCS.

Hạn chế trên là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng một bộ phận DN chưa thực hiện đầy đủ những nội dung, quy định bắt buộc như: Công khai cho NLĐ được biết, được tham gia ý kiến, kiểm tra giám sát, nhất là nội dung công khai về kế hoạch sản xuất kinh doanh, tình hình sử dụng, tuyển dụng lao động, công khai quy chế trả lương, tình hình tài chính của DN, việc trích lập quỹ phúc lợi…

Thực tế cho thấy, việc thực hiện QCDCCS tại nơi làm việc là điều kiện cần thiết để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững của DN; đồng thời góp phần quan trọng giữ vững ANTT trên địa bàn. Bởi vậy, thời gian tới, việc phát huy vai trò của tổ chức công đoàn và hoạt động đối thoại tại nơi làm việc trong các DN cần được quan tâm thực hiện đồng bộ, hiệu quả hơn nữa nhằm phục vụ đắc lực sự phát triển chung của tỉnh nhà.